Της Μαριάννας Αποστόλου, Καθηγήτριας Γαλλικών
Αν η στάχτη στο τζάκι είναι ικανή να σε ζεστάνει, αν ο ποδαρόδρομος
σαράντα χιλιομέτρων για αναζήτηση τροφής ήταν καθημερινότητα και
εσύ μπορείς να γιορτάζεις χορεύοντας ”Κλειστό”, απλά είσαι Αργιθεάτης.
Κάπως έτσι τελειώνει το μπλοκ στην παραπάνω διεύθυνση και επειδή νοιώθω απόγονος αποφάσισα να επιστρέψω να γνωρίσω καλύτερα την ευρύτερη περιοχή ενός φιλόξενου τόπου – της Ανατολικής Ορεινής Αργιθέας. Η περιοχή της Αργιθέας, Ανατολική και Δυτική, απλώνεται γεωγραφικά στο νοτιοδυτικό άκρο του Νομού Καρδίτσας και συνορεύει: βόρεια με το νομό Τρικάλων, δυτικά με το νομό Άρτας και νότια με τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας.
Αυτή τη φορά αφορμή για την ανάβαση στην Αργιθέα υπήρξε η κλήρωση ενός λαχνού στην εκδήλωση του Συλλόγου Αργιθεατών Μουζακίου. Μια εκδήλωση αφιερωμένη στο «Αηδόνι της Αργιθέας», τον Στέργιο Βλαχογιάννη, που διοργανώθηκε για να τιμηθεί η προσφορά του στο δημοτικό τραγούδι και μετά την εμφάνιση του στο Θέατρο της Δώρας Στράτου, συντέλεσε να γίνουν γνωστά σε όλη την Ελλάδα τα Αργιθεάτικα τραγούδια. Στο τέλος της εκδήλωσης υπήρξαμε τυχεροί ένας από τους λίγους λαχνούς που κληρώθηκαν μας προσέφερε δυο βραδιές στο Λεοντίτο προσφορά του «Hotel Ντελιδίμι» του Κορλού Χαράλαμπου. Ένας υπέροχος ξενώνας με την ωραιότερη θέα στις ψηλές κορφές της περιοχής.
Έτσι αποφασίσαμε να πάμε στην περιοχή της Ανατολικής Αργιθέας, όπου υπάρχουν δεκάδες χωριά και οικισμοί. Τα περισσότερα από αυτά κατοικούνται μόνο το καλοκαίρι, μερικά απ’ αυτά είναι ερειπωμένα και κάποια έχουν λιγοστούς κατοίκους (2-3) όλο τον χρόνο. Προορισμός μας το όμορφο Λεοντίτο, όπου πολλές οικογένειες φέρουν το όνομα… Αποστόλου για να ρωτήσουμε, να μάθουμε για την καταγωγή μου και να γνωρίσουμε την άλλη Ελλάδα, όπου οι ντόπιοι Αργιθεάτες σε κερνάνε τσιπουράκι, κάθονται στο τραπέζι να μιλήσουν μαζί σου, να πουν ιστορίες για το τόπο τους και να διηγηθούν ιστορίες από τα δύσκολα παιδικά τους χρόνια.
Θα μπορούσα σύμφωνα με όσα μου διηγήθηκε ο δάσκαλος Κορλός Βασίλης και από τις διάφορες ιστορίες που άκουσα κατά καιρούς να χαρακτηρίσω εκείνα τα χρόνια «πέτρινα» σχετικά με τις δυσκολίες μετακίνησης μας διηγήθηκε ότι για να φθάσουν στο Μουζάκι «να μάθουν γράμματα σπουδάγματα του Θεού τα πράγματα», περπατούσαν 12 ώρες. Τότε που το χιόνι ήταν πιο ψηλά από τις παιδικές μπότες που φορούσαν και έμπαινε μέσα και πάγωνε τα πόδια τους. Τότε που μια μικρή καμαρούλα αποτελούσε το καταφύγιό τους στο Μουζάκι, άλλοτε ζεστή και άλλοτε κρύα, τότε που τα απλά φαγητά που αναγκάζονταν να μαγειρέψουν τα ίδια τα παιδιά χόρταιναν την πείνα τους, αλλά παρά όλες αυτές τις δυσκολίες οι περισσότεροι μαθητές κατάφεραν να σπουδάσουν για να ζήσουν σήμερα μια καλύτερη ζωή και παρόλα αυτά συνεχίζουν να τιμούν την ιδιαίτερη πατρίδα τους, να μιλάνε γι’ αυτή με περηφάνια και ιδιαίτερη αγάπη.
Ζεστοί άνθρωποι, φιλόξενοι, απλοί, έτοιμοι να διηγηθούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα στην δύσβατη και κακοτράχαλη αυτή περιοχή, αλλά περήφανοι, μια υπερηφάνεια που οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υποδουλώθηκαν στους Τούρκους και προσέφεραν πολλά στον αγώνα. Σήμερα νοιώθουν ξεχασμένοι, γιατί λείπει η «παρηγοριά» τους, ο αγροτικός γιατρός, που θα πάρει την πίεση, θα μετρήσει το επίπεδο ζαχάρου αίματος, θα τους παρέχει συμβουλές διατροφής και πρώτες βοήθειες, αλλά τώρα αδυνατεί να είναι δίπλα τους λόγω της οικονομικής κρίσης αδυνατεί να ανταπεξέλθει, αδυνατεί να μετακινηθεί λόγω της ακρίβειας των καυσίμων, αλλά και του δύσβατου της περιοχής και να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Έτσι το αγροτικό ιατρείο παραμένει κλειστό. Ο αγροτικός γιατρός είναι «φόρος τιμής» που οφείλει να προσφέρει η πολιτεία στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας για να μην νοιώθουν εγκαταλειμμένοι και παραπεταμένοι ως απόμαχοι της ζωής.
Με προορισμό το Λεοντίτο ξεκινήσαμε από Τρίκαλα, φθάσαμε στο Μουζάκι, μια από τις εισόδους στην Αργιθέα, πόλη που συνδέει το όνομα της με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, όπου υπάρχει και το ομώνυμο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου και νοτιότερα 2.5 χιλιόμετρα, πάνω από το Μαυρομμάτι, βρίσκεται η σπηλιά «Καρακοφωλιά», όπου το 1782 γεννήθηκε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Το Μουζάκι ήταν το σημείο συνάντησης όλων των Αργιθεατών, εκεί κατέβαιναν με τα πόδια από τα χωριά για να προμηθευτούν τα απαραίτητα λιγοστά εφόδια. Αλάτι, πετρέλαιο, λάδι κ. ά. Τώρα απλά σταματάνε για να απολαύσουν το τσιπουράκι με ένα φίλο και να πάρουν εφόδια με τα οχήματά τους πια.
Μετά το Μουζάκι ακολουθήσαμε πορεία προς αριστερά μια πορεία 40 περίπου χλμ. για να φθάσουμε στο Λεοντίτο. Το κεντρικό οδικό δίκτυο είναι ασφαλτοστρωμένο, ωστόσο σε πολλούς οικισμούς παρατηρούνται δυσκολίες το χειμώνα διότι υπάρχουν χωματόδρομοι που για αυτοκίνητα είναι δύσκολοι και μόνο με 4Χ4 κάποιος μπορεί να προχωρήσει.
Ξεκινήσαμε πανέτοιμοι να γνωρίσουμε τις ψηλές και απόκρημνες κορυφές, που
είναι κατάλληλες για ορειβασία, όπως: Σχιζοκάραβο (2.184μ) που συνδέεται με το διεθνές μονοπάτι Ε4, Βουτσικάκι (2.154μ), Κούρλιακας (2.184μ), Πύργος (2.200 μ), Ντελιδίμι (2.164μ). Να προσεγγίσουμε απότομες, βαθιές και στενές χαράδρες, που σου κόβουν την ανάσα και δημιουργήθηκαν μετά από επίμονη προσπάθεια που κάνουν τα ορμητικά νερά αρκετών ποταμών όπως του Βλασιώτη, του Κουμπουριανίτη με νόστιμες πέστροφες και μπριάνια, του Κρυορέματος, του Πετριλιώτη, που χύνονται στον Αχελώο, και τα όμορφα φαράγγια Τυρολόγου και Σκυλογκρέμισμα.
Να φωτογραφίσουμε έλατα, πουρνάρια, βελανιδιές, καρυδιές, κορομηλιές, πουρνάρια, αγριοτριανταφυλλιές, αγράμπελη αλλά και αρωματικά όπως μελισσόχορτο, τσάι και ρίγανη που αποτελούν τη χλωρίδα της περιοχής. Πανέτοιμοι επίσης να ακούσουμε από τους κυνηγούς της περιοχής για λύκους, αλεπούδες, λαγούς, αγριόχοιρους, ζαρκάδια, πέρδικες και για τις λίγες καφέ αρκούδες των Αγράφων, να ακούσουμε τα τρεχούμενα νερά πριν φθάσουν στον Αχελώο μέσα από το άγριο αλλά όμορφο τοπίο, νερά που γαληνεύουν την ψυχή και την βοηθάνε να ξεφύγει από τις τόσες έννοιες που έχουν δημιουργηθεί λόγω της οικονομικής κρίσης. Η δύναμη των νερών προσφέρει λύτρωση και γαλήνη στους λιγοστούς επισκέπτες της περιοχής, στους λάτρεις της πανέμορφης αργιθεάτικης φύσης.
Από το Μουζάκι το πρώτο χωριό που συναντήσαμε είναι το Πευκόφυτο που στις 29 Ιούνη γιορτάζει η ενοριακή εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, η παλιότερη και πιο αξιόλογη εκκλησία του χωριού με υπέροχες αγιογραφίες σε όλη την επιφάνεια. Χτίστηκε το 1863 και ανακαινίστηκε το 1952. Μια στάση για να ανάψουμε ένα κεράκι γιατί εκείνη τη μέρα γιόρταζε η εκκλησία. Το γραφικό Πευκόφυτο σε υψόμετρο 730 μ. ανήκει στο Δήμο Μουζακίου και απέχει μόλις 10 χλμ. από το Μουζάκι. Η ονομασία Πευκόφυτο δικαιολογείται καθώς είναι πνιγμένο στα πράσινα χρώματα της ποικιλόμορφης χλωρίδας με κύριο στοιχείο τα όμορφα πεύκα. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του χωριού είναι αρκετές, μια απ’ αυτές και το πανηγύρι στις 29/6 των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Λίγο πιο πάνω σταματήσαμε για να απολαύσουμε το Πευκόφυτο από ψηλά όπου το πρωινό
δροσερό αεράκι μας βοήθησε να πάρουμε μια ανάσα για να συνεχίσουμε το ταξίδι με μεγαλύτερη όρεξη. Η διαδρομή που ακολουθήσαμε μέχρι τον αυχένα στα 1500 μ. στον Αγ. Νικόλαο Βλασίου διαρκεί περίπου 25 λεπτά και ήταν μια πορεία συναρπαστική, καθώς περνούσαμε μέσα από πυκνό ελατόδασος, δάσος οξιάς, αλλά και ξέφωτα απ’ όπου μπορούσαμε να παρατηρήσουμε με δέος το βάθος της χαράδρας. Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στην περιοχή Οξιά σε υψόμετρο 1.500 μέτρων. Είναι το υψηλότερο σημείο της οδικής διαδρομής. Από εκεί περνάει το διεθνές μονοπάτι Ε4. Το χειμώνα αυτό το σημείο λόγω χιονιού είναι απροσπέλαστο αρκετές φορές. Ακόμα και το καλοκαίρι πολλές φορές υπάρχει ομίχλη.
Θυμήθηκα πόση δύναμη έχουν όλα αυτά που ζούμε… μικρά ή μεγάλα… ώστε κανένα βίντεο να μην μπορεί να τα προβάλλει, καμιά εικόνα να μην μπορεί να τα απεικονίσει, κανένα γραπτό να μην μπορεί να τα περιγράψει. Αυτά τα μικρά ή μεγάλα προσπάθησα να πάρω μαζί μου αυτές τις ζωντανές εικόνες για να μείνουν ανεξίτηλες στο χρόνο. Όταν πλησιάσαμε στον αυχένα είδαμε τα ωραία άλογα, δυο συλλόγων της Δυτικής Θεσσαλίας του Ιππικού Ομίλου Καρδίτσας «Νικόλαος Πλαστήρας» και του Ιππικού Ομίλου Τρικάλων «Βουκεφάλας» που είχαν ένα ξεχωριστό ιππικό αντάμωμα στα βουνά της Αργιθέας. Ένα τριήμερο με πορείες και μουσικές βραδιές αφιερωμένες στο δημοτικό και το λαϊκό τραγούδι. Για να μπορέσουν να δώσουν τη δυνατότητα σε πολλούς λάτρεις του φυσικού περιβάλλοντος να ζήσουν σε μέρη πανέμορφα και να γεμίσουν τις μπαταρίες τους.
Στον Άγιο Νικόλαο Βλασίου κάθε χρόνο διοργανώνεται την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου το αντάμωμα των απανταχού Αργιθεατών, μία διοργάνωση με πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις, με χορούς και τραγούδια από την περιοχή της Αργιθέας, όπου πρωταγωνιστεί ο κλειστός (είδος χορού), συνοδεία παραδοσιακού φαγητού. Φέτος οκτώ σύλλογοι Αργιθεατών θα πάρουν μέρος με τα χορευτικά τους και θα προσφερθεί φαγητό στους συμμετέχοντες χορευτές και επισκέπτες. Την Κυριακή 7 Ιούλη της Αγίας Κυριακής σας περιμένουμε για να ζήσετε κάποιες στιγμές με τους Αργιθεάτες, για να χορέψετε κλειστό, να ακούσετε γνήσια παραδοσιακή μουσική και να απολαύσετε παραδοσιακές αργιθεάτικες γεύσεις.
Από το εκκλησάκι του Αγίου Νικόλαου Βλασίου και προς τα δυτικά ένας δασικός δρόμος οδηγεί στο κέντρο της «Καράβας», απ” όπου η θέα όλου του Θεσσαλικού Κάμπου είναι εντυπωσιακή. Ένας άλλος δασικός δρόμος από το σημείο αυτό οδηγεί στην περιοχή της Λίμνης Ν. Πλαστήρα. Ένα πανέμορφο τοπίο προσφέρεται για γαλήνη και επαφή με τη φύση. Κατηφορίζοντας υπάρχουν δυο επιλογές μια προς Πετρίλο και μια προς Βλάσι. Και οι δυο οδηγούν στη Λίμνη Στεφανιάδα και την Ιερά Μονή της Παναγίας της Σπηλιάς.
Πήραμε τη πορεία προς το Βλάσι όπου μας καλωσόρισε η πέτρινη βρύση του χωριού που προσφέρει σε κάθε διαβάτη αυτό το πολύτιμο
αγαθό, το νερό. Πίνοντας νερό στη βρύση θυμήθηκα από την παγκόσμια ημέρα για το νερό στις 22 Δεκεμβρίου ότι το νερό ονομάζεται και λευκός χρυσός, είναι πηγή ζωής για τον άνθρωπο, για τα ζώα, για τα φυτά αλλά βρίσκεται ανισομερώς κατανεμημένο στον πλανήτη.
- Το 1/6 του πληθυσμού της γης, δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο ψυχές, δεν έχουν πρόσβαση σε υδάτινες πηγές.
- 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές.
- 2,5 δισεκατομμύρια στερούνται και των πλέον βασικών συνθηκών υγιεινής.
- 400.000.000 εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν.
- 5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που σχετίζονται με μολυσμένα ύδατα, 10 φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.
- 300 σημεία σ” όλο τον πλανήτη αποτελούν πεδία συγκρούσεων σχετικά με το νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.http://www.sansimera.gr/worldays/9#ixzz2XrHBXUlh
Εκεί σταματήσαμε για καφέ γιατί το μπαλκόνι του καφενείου προσφέρει πανέμορφη θέα προς τα βουνά που περιτριγυρίζουν την περιοχή. Τo Βλάσι απέχει από το Μουζάκι μόλις 30 χλμ., τα καφενεία και οι ταβέρνες του είναι ανοιχτά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Οι γλάστρες με τα γεράνια στολίζουν το καφενείο, αλλά και όλες τις αυλές
των σπιτιών. Μιλήσαμε με τους ντόπιους και ρωτήσαμε για την περιοχή, για το οδικό δίκτυο της περιοχής και τις πιθανές διαδρομές που μπορούσαμε να ακολουθήσουμε. Ευχαριστήσαμε τους άγνωστους σε μας θαμώνες του καφενείου για τις πληροφορίες που μας παρείχαν με τόση προθυμία. Συνεχίσαμε την πορεία μας προς Λεοντίτο, που ήταν και ο προορισμός μας. Θέλαμε να χαρούμε τη φύση και να εξερευνήσουμε τις ομορφιές της. Θέλαμε επίσης να ρωτήσουμε τους ντόπιους μήπως θυμούνται κάτι για τις ρίζες μου… Αποστόλου. Περιοχές σαν την Αργιθέα δεν προσφέρουν πολυτέλειες, αλλά προσφέρουν πλουσιοπάροχα αγάπη, φιλοξενία, συντροφιά και ζεστασιά γιατί οι άνθρωποι είναι φιλόξενοι, χαμογελαστοί, ευγενικοί και πρόθυμοι να σου μιλήσουν, να μοιραστούν τα δικά τους, να σε κάνουν να νοιώσεις δικός τους, να σε περιποιηθούν και να σε εξυπηρετήσουν.
Φύση και άνθρωποι στην Αργιθέα συνυπάρχουν σε αρμονία, πορεύονται υποστηρίζοντας από τη μια ο άνθρωπος τη φύση και από την άλλη η φύση τον άνθρωπο. Αναζητήσαμε τον ξενώνα Ντελεδήμι και όταν φθάσαμε εκεί μια καλοσυνάτη κυρία μας περίμενε με το χαμόγελο στα χείλη. Συστηθήκαμε και όταν μας είπε ότι ονομάζεται Μαρία Αποστόλου έμεινα έκπληκτη. Με το χαμόγελο στα χείλη η κ. Μαρία μας είπε πως στο Λεοντίτο υπάρχουν πολλοί με το όνομα Αποστόλου, μόνο που δεν είχε ακούσει κάποια παλιά ιστορία με τα στοιχεία που της είχα δώσει… αν είχε ακούσει για κάποιο Δημήτριο Αποστόλου του Κωνσταντίνου…
Με το καλωσόρισμα μας κέρασε συκαλάκι και μας γλύκανε και εμείς την ευχαριστήσαμε για την γλυκύτατη παρουσία της με ένα καρπούζι που φέραμε από τον κάμπο και της το προσφέραμε με αγάπη. Ήρθαμε στο Λεοντίτο για να χαλαρώσουμε για να γνωρίσουμε το ανθρώπινο πρόσωπο μιας άλλης Ελλάδας, αυθεντικής και φιλόξενης εκεί όπου η φύση σε ανταμείβει με όμορφες εικόνες, με ασύγκριτη γαλήνη καθώς τα μόνα που μπορούν να διακόψουν τις σκέψεις σου είναι τα κελαηδίσματα πουλιών και ο ήχος από τα τρεχούμενα νερά στο ποτάμι. Η αγριάδα του τοπίου σου προσφέρει εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς και οι φιλόξενοι και καλοπροαίρετοι κάτοικοι είναι έτοιμοι να σου παρέχουν κάθε πληροφορία με το χαμόγελο στα χείλη.
Τακτοποιηθήκαμε στον ξενώνα και ανηφορίσαμε για γνωριμία τόσο με τη φύση όσο και με τους λιγοστούς κατοίκους της περιοχής. Ομορφιά τοπίου αλλά και ομορφιά ψυχής ζητούσαμε μιας και στις μέρες μας η ανθρωπιά και η ομορφιά της ψυχής τείνουν προς εξαφάνιση. Φθάσαμε στην πλατεία του χωριού, μια ερημιά παντού, λίγοι θαμώνες στο καφενείο του παπά. Και ο αιωνόβιος γέρο-πλάτανος, πόσα και πόσα δεν έχει ακούσει στο πέρασμα των χρόνων. Αν μπορούσε να μας μιλήσει θα είχε πολλά να μας διηγηθεί…. Κάτω από τον ίσκιο του διοργανώνονται πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Δίπλα στα σπίτια οι περιποιημένοι κήποι περιμένουν παιδιά, εγγόνια, γείτονες και φίλους να τους παρέχουν αγνά προϊόντα. Τέτοια που η λιγοστή καλλιεργήσιμη γη του Λεοντίτου μπορεί να παρέχει.
Είναι σημείο αναφοράς για το Λεοντίτο. Σε κάποια σημεία της πλατείας οι πέτρες έχουν φύγει από τη θέση τους και χρειάζεται μια μικρή
συντήρηση. Συντήρηση χρειάζονται και τα σκαλιά που μας ανεβάζουν προς την εκκλησία του αγίου Χαραλάμπους. Ακούσαμε πως στην Αργιθέα κατοικούν αρκετά περήφανοι άνθρωποι ότι είναι περιτριγυρισμένοι από ψηλές βουνοκορφές, ότι κάνουν παρέα με πουλιά και άγρια ζώα και προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια περιοχή που θεωρείται από τις δέκα πιο καθαρές και οικολογικές στον πλανήτη. Στην Αργιθέα και συγκεκριμένα στο Λεοντίτο διαβάσαμε ότι θα γνωρίσουμε απόκρημνες χαράδρες, φαράγγια, σπηλιές, μέρη απαράμιλλης ομορφιάς που δεν συγκρίνονται με άλλα.
Όταν ρωτήσαμε τι μπορούμε να δούμε στο Λεοντίτο μας είπαν πως στην κορυφή του χωριού υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, ιστορικό μνημείο για την περιοχή. Η εκκλησία ανακαινίστηκε πρόσφατα είναι πλακοσκέπαστη και γιορτάζει στις 10 Φεβρουαρίου προς τιμή του Αγίου Χαραλάμπους. Φθάσαμε στην εκκλησία που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του χωριού και ανάψαμε ένα κεράκι για να ευχαριστήσουμε το Θεό για τα τόσα δημιουργήματά του και να αναφωνήσουμε «πάντα εν σοφία εποίησας».
Εκεί μέσα στην ηρεμία θυμήθηκα τα λόγια του Μεγάλου Βασιλείου στα θρησκευτικά της Γ΄ Γυμνασίου: «Τι να θυμηθώ και τι να αποσιωπήσω; Μέσα στους πλούσιους θησαυρούς της κτίσης είναι αδύνατο να βρεις τον ακριβότερο και θα ήταν μεγάλο λάθος να παραμερίσεις οτιδήποτε…Τίποτα δεν είναι αναίτιο, τίποτα δεν
έγινε τυχαία. Όλα έχουν ένα σοφό μυστικό… Η γη …αφού πέρασε όλα τα στάδια της αύξησης έδωσε τα πανέμορφα και τέλεια άνθη… Περάσαμε όμως σε μια αταξία και σε μια αναστάτωση και δημιουργήθηκε το οικολογικό πρόβλημα. Δείτε, λοιπόν, πώς οι δικές μας αμαρτίες άλλαξαν και τη φύση, ακόμη και το κλίμα έγινε εχθρικό. Ο Χειμώνας δεν είναι υγρός και ξερός, αλλά γεμάτος παγωνιά και χωρίς χιόνια και βροχές. Η Άνοιξη έχει ζέστη, όχι όμως τις απαιτούμενες βροχές. Η ζέστη και το κρύο ξεπέρασαν τα φυσιολογικά όρια και βλάπτουν θανάσιμα τους ανθρώπους. Ποια είναι, λοιπόν, η αιτία αυτής της αταξίας και αναστάτωσης; Από πού προέρχονται τα καινοφανή αυτά φαινόμενα; Ως μυαλωμένοι άνθρωποι ας ερευνήσουμε. Μήπως ο κυβερνήτης του κόσμου δεν υπάρχει; Μήπως ο αριστοτέχνης Θεός λησμόνησε την Πρόνοιά Του;… Σώφρων άνθρωπος δεν μπορεί να το υποστηρίξει. Αντίθετα, είναι ολοφάνερες οι αιτίες τους. Αν και κερδίζουμε, δε δίνουμε τίποτα σε κανέναν. Αν και επαινούμε τις ευεργεσίες, τις στερούμε από αυτούς που τις χρειάζονται. Αν και ελευθερωθήκαμε, είμαστε άσπλαχνοι απέναντι στους δούλους. Όταν πεινάμε, τρώμε, αλλά περιφρονούμε το φτωχό. Αν και ο Θεός είναι πλούσιος χορηγός, είμαστε σφιχτοχέρηδες και αδιάφοροι στις ανάγκες των φτωχών… Οι αποθήκες μας είναι γεμάτες από αγαθά, αλλά δεν ελεούμε αυτόν που στενάζει από τη δυστυχία. Γι” αυτό και η δίκαιη κρίση μας απειλεί. Γι” αυτό και ο Θεός δεν ανοίγει το χέρι Του. Εμείς αποκλείσαμε την αγάπη προς τον διπλανό μας ως αδελφό μας. Γι” αυτό και τα χωράφια μας είναι ξερά, γιατί πάγωσε η αγάπη ανάμεσά μας
(Ομιλία εν λιμώ και αυχμώ, Β.Ε.Π.Ε.Σ. τόμ. 54, εκδ. Απ. Διακονίας, Αθήνα 1978, σσ. 78, 79).
Πάγωσε η αγάπη μεταξύ μας …. Αυτή η φράση με ξύπνησε … Θαύμασα μια υπέροχη θέα σε ολόκληρο το χωριό. Το Λεοντίτο έλαμπε κάτω από τις αχτίδες του πρωινού ήλιου και κάπου στο βάθος ξεχώριζε ο ξενώνας στον οποίο μέναμε. Άραγε τι περισσότερο ζητά η ψυχή του ανθρώπου !!! Από την εκκλησία ένας δρόμος οδηγεί υψηλότερα στις πολλές πηγές της περιοχής με κυριότερη την πηγή-Κλειδέρα κοντά στη μαγευτική τοποθεσία Μέγα Στανός. Τριγύρω φωτογραφίσαμε τις κορυφές Ντελίδιμι και Τσουρνάτο με υψόμετρο πάνω από 2.000 μέτρα, βουνοκορφές υπέροχες, ράχες ψηλές που προσφέρονται για ποικίλες δραστηριότητες. Από μακριά ακούγονταν τα λόγια του δημοτικού τραγουδιού «Ο γέρο τσέλιγκας» που μελαγχολικά τραγουδούν οι γέροντες αργιθεάτες.
«Σ’ αυτές τις ράχες τις ψηλές λεβέντες μου που πάτε,
σας βλέπει ο γερο τσέλιγκας, τα νιάτα του θυμάται.
Τσέλιγκα γερο τσέλιγκα του λέν’ δυο βλαχοπούλες,
πόσες φορές ανέβηκες σ’ εκείνες τις ραχούλες.
Πολλές φορές ανέβηκα και σαν το λεοντάρι
μα τώρα πια εγέρασα, δεν είμαι παλληκάρι»
Αν κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα είχε ανάλογο ανάγλυφο θα είχε προχωρήσει στη δημιουργία εγκαταστάσεων για ανάπτυξη της περιοχής, όπως δημιουργία χώρων και κέντρων αναψυχής, χιονοδρομικού κέντρου, παραθεριστικών εγκαταστάσεων. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού ίσως να βοηθήσουν σε κάποια ήπια ανάπτυξη της πανέμορφης περιοχής, της Ανατολικής Αργιθέας.
Κάποια έργα είναι απαραίτητα όπως η υποδομή ιδίως σε ότι αφορά το οδικό δίκτυο, για να μπορέσουν οι λάτρεις της φύσης να επισκεφθούν την περιοχή της Ανατολικής Αργιθέας, να τη γνωρίσουν γιατί είναι σίγουρο ότι θα την αγαπήσουν, γιατί είναι σίγουρο ότι δεν θα μείνουν ασυγκίνητοι και ανεπηρέαστοι από την ηρεμία του πράσινου και την άγρια ομορφιά του τοπίου γιατί είναι σίγουρο ότι θα έχουν την ευκαιρία για ανανέωση και περιπέτεια γιατί πιστεύω ότι «σημασία δεν έχει πόσες ανάσες παίρνει κάποιος στη ζωή αλλά πόσες φορές του κόβεται η ανάσα».
Είναι σίγουρο πως οι επισκέπτες της Αργιθέας δεν θα απογοητευτούν, από την επαφή τους με το περιβάλλον και τη γνωριμία τους με την πολιτιστική κουλτούρα της περιοχής, μια κουλτούρα που θα τους μεταφέρει πολλά χρόνια πίσω σε καιρούς πολύ δύσκολους για τη χώρα μας και ιδιαίτερα για την περιοχή
της Αργιθέας, μια κουλτούρα πιστή στις ρίζες και στις παραδόσεις σε μια περιοχή κακοτράχαλη, δύσβατη και αυτό αποτελεί μαρτυρία και απόδειξη ότι και τότε οι Αργιθεάτες τα κατάφερναν, παρά τη φτώχεια τους, να δημιουργήσουν αξιοθαύμαστα μνημεία για τις δυνατότητές τους, αλλά και σήμερα μπορούν να δημιουργήσουν έργα ομόνοιας και ανθρωπιάς στην πανέμορφη περιοχή τους.
Ένα από τα αξιοθαύμαστα αυτά μνημεία είναι το Μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιάς, το οποίο μπορεί κάποιος να επισκεφτεί με τα πόδια από ένα μονοπάτι που ξεκινάει από το Λεοντίτο. Το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιάς είναι σημαντικό μνημείο και χρονολογείται από το 17ο αιώνα, ιδρύθηκε το 1604
ίσως και παλιότερα
και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.300 μέτρων. Βρίσκεται στα Αργυρέικα και είναι αφιερωμένο
στη Γέννηση της Παναγίας και στον Αγιο Χαράλαμπο. Σε αυτό είχε την έδρα της η Επαναστατική Κυβέρνηση το 1876 και αποτελεί σημείο αναφοράς για τον αγώνα του 1821. Στο εσωτερικό του υπάρχουν τοιχογραφίες των Σαμαριναίων αδελφών Ματθαίου και Μιχαήλ Παπαϊωάννου (1851), και το ξυλόγλυπτο τέμπλο (1880) από Μετσοβίτη ξυλογλύπτη. Η μονή είναι σήμα κατατεθέν για την Αργιθέα, είναι θρύλος, είναι μια δύσβατη περιοχή όπως μας διηγούνταν οι μεγαλύτεροι που μόνο με τα πόδια ή με τα γαϊδουράκια μπορούσε να επισκεφτεί. Σήμερα κατοικείται από ένα μοναχό και όλα είναι πιο εύκολα εφόσον το αυτοκίνητο φτάνει έξω από την πόρτα του μοναστηριού. Αν πάρει κάποιος το δρόμο προς Κουμπουριανά και κοιτάξει προς το Μοναστήρι, μοιάζει να αιωρείται πάνω από το Πετριλιώτικο ρέμα. Η περιοχή γύρω από το μοναστήρι έχει θεωρηθεί τοπίο απαράμιλλου φυσικού κάλλους. Εμείς επισκεφτήκαμε την Ι.Μ. Σπηλιάς με το αυτοκίνητο και συνδυάσαμε την επίσκεψη αυτή με την γνωριμία της Λίμνης Στεφανιάδας που βρίσκεται πολύ κοντά στο μοναστήρι.
Η Λίμνη Στεφανιάδα, μια λίμνη άγνωστη σε πολλούς αλλά αξίζει να την επισκεφτεί κάποιος. Η Λίμνη Στεφανιάδας που σχηματίστηκε το 1963 – 1964 μετά από κατολίσθηση. Έχει επιφάνεια 175 στρέμματα και βάθος120 μέτρα. Το χωριό είναι χτισμένο 3 χιλιόμετρα από εκεί, σε υψόμετρο 930 μέτρων. Τα καταπράσινα νερά της λίμνης δημιουργούν με τη φύση ένα τοπίο ξεχωριστό, ένα πίνακα ζωγραφικής με χρώματα ανεξίτηλα που μόνο ο μεγάλος και ξεχωριστός ζωγράφος φύση μπορεί να μας χαρίσει. Αξίζει στο σημείο αυτό να παραθέσουμε τη II στροφή του ποίηματος που έγραψε ο
Ralph Waldo Emerson (1803-1882) για τη φύση:
ΦΥΣΗ
Είναι παιχνιδιάρα και καλή,Αλλά με ευμετάβλητη διάθεση,
Χωρίς θλιβερή επανάληψη κάθε τόσο,Θα είναι όλα τα πράγματα
για όλους τους ανθρώπους.
Αυτή που είναι τόσο γριά, αλλά σε καμιά περίπτωση αδύναμη,
Διοχετεύει τη δύναμη της στους ανθρώπους,
Χαρούμενα και πολλαπλά χωρίς κώλυμα,
Τους φτιάχνει και τους πλάθει όπως είναι,
Και αυτό που αυτοί ονομάζουν τρόπο της πόλης
Δεν είναι τρόπος τους, αλλά δικός της,
Και αυτό που λένε ότι φτιάξανε σήμερα,
Το μάθανε από τις βελανιδιές και τα έλατα.
Γεννά ανθρώπους σαν φρέσκες μολόχες,
Ήρωες και κόρες, σάρκα εκ της σαρκός της·
Εμπλουτίζει το νερό της και το σιτάρι της
Με γεύσεις τις οποίες βρίσκει κατάλληλες,
Και τους δίνει κάτι να πιούν και να φάνε·
Και έχοντας έτσι άρτο και ανάπτυξη,
Της κάνουν προσφορές, όχι ακούσιες.
Ότι είναι περισσότερο δικό τους, δεν το κατέχουν,
Αλλά είναι δανεισμένο από άτομα σιδήρου και πέτρας,
Και στα περίφημα έργα Τέχνης τους
Η κυρίαρχη πινελιά είναι πάλι δικιά της.
Έτσι είναι η φύση αγαπητοί συνοδοιπόροι, έτσι όμορφο και γαλήνιο είναι το Λεοντίτο της Ανατολικής Αργιθέας. Η τουριστική υποδομή της Ανατολικής Αργιθέας βελτιώνεται διαρκώς. Λειτουργούν ταβέρνες και ξενώνες σχεδόν όλο το χρόνο: στο Πευκόφυτο, το Πετρίλο, το Λεοντίτο, τα Μανζουρέϊκα και τα Ραγάζια (πάνω στα δρόμο για την Ι. Μ Σπηλιάς). Εκεί ο κ. Ποζιός Βάϊος είναι έτοιμος μνα σας φιλέψει με περίσσεια
ευγένειας και ψυχής. Έτοιμος να σας δώσει πληροφορίες για την περιοχή και να σας ανοίξει την καρδιά του τώρα που η οικονομική κρίση άρχισε να βαραίνει και τη δικιά του επιχείρηση. Άραγε θα αντέξουν οι λιγοστές επιχειρήσεις, ταβέρνες και ξενώνες, τώρα που δύσκολα μετακινούνται οι άνθρωποι και συνέχεια όλο και λιγότεροι αποζητούν την περιπέτεια και την επαφή με τη φύση λόγω της οικονομικής εξαθλίωσης των ανθρώπων της χώρας μας. Μας διηγήθηκε ότι η ιστορία ξεκινά από τα βάθη των αιώνων, η περιοχή κατοικήθηκε από την αρχαιότητα και είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η περιοχή ήταν λημέρι του Καραϊσκάκη και άλλων ηρώων της Επανάστασης. Κατά τη νεότερη ιστορία και πιο συγκεκριμένα το 1944, από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβρη, το χωριό Πετρίλο ήταν έδρα της Ελληνικής Κυβέρνησης υπό τον καθηγητή Αλέξανδρο Σβώλο.
Η περιοχή της Ανατολικής Αργιθέας όπου βρίσκονται διάσπαρτοι οικισμοί στις πλαγιές των απόκρημνων βουνών είναι πανέμορφη και προσφέρει άγρια ομορφιά η οποία έχει παραμείνει αρυτίδωτη στο πέρασμα των χρόνων. Η περιοχή είναι απότομη όμως και θέλει προσοχή. Ο οδηγός οφείλει να προσέχει και να
οδηγεί με μικρή ταχύτητα γιατί οι δρόμοι είναι στενοί και έχουν πολλές και απότομες στροφές για τις οποίες δεν υπάρχει σήμανση. Αξιοσημείωτο είναι ότι λόγω των πολλών πηγών και των κακών καιρικών συνθηκών κατά την διάρκεια του χειμώνα δημιουργούνται κατολισθήσεις που δυσχεραίνουν την μετακίνηση. Ο κ. Ποζιός μας πληροφόρησε ότι από τον χωματόδρομο που περνάει από Κουμπουριανά, θα μπορούσαμε να πάμε στην πρωτεύουσα του Δήμου Αργιθέας, το Ανθηρό και να παρακολουθήσουμε τον εσπερινό στην εκκλησία των Αγ. Αναργύρων στο Λαγκάδι παραμονή της εορτής των Αγ. Αναργύρων. Προσπαθήσαμε αλλά δυστυχώς δεν τα καταφέραμε, γυρίσαμε πίσω, αυτό σημαίνει περιπέτεια… Ίσως μια άλλη φορά ακολουθώντας τη διαδρομή από Τύμπανο να φθάσουμε στη Δυτική Αργιθέα και στα χωριά του τέως δήμου Αχελώου, Μάραθο, Βραγκιανά, Καταφύλλι και Αργύρι.
Η εξερεύνηση της περιοχής παρέχει εκπλήξεις στους λάτρεις της φύσης. Υπάρχουν πολλά μνημεία που μπορεί κάποιος να ανακαλύψει
όπως μοναστήρια, τοξωτά γεφύρια, εκκλησίες, βρύσες… πολλές δραστηριότητες προσφέρει η εναλλαγή του τοπίου, οι πολλές φυσικές πηγές, τα ποτάμια όπως: το ψάρεμα στους παραπόταμους του Αχελώου, η ορειβασία και η αναρρίχηση, η πεζοπορία αλλά και το κολύμπι στα δροσερά νερά του θρυλικού ποταμού του Αχελώου. Παρέα με ντόπιους μπορεί κάποιος να μυρίσει υπέροχες μυρωδιές στα βουνά από το τσάι και τη ρίγανη και να μυηθεί στο μάζεμα αυτών διότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά το μάζεμα για να μην ξεριζωθούν τα φυτά. Επίσης μπορεί να πληροφορηθεί για τις φαρμακευτικές ιδιότητές τους. Τέλος η εμπειρία από τη συμμετοχή σε κάποια από τις πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σε όλα τα χωριά της Αργιθέας, όπως τα πανηγύρια, όπου αντιλαλούν κλαρίνα και βιολιά και ο κλειστός πρωτοστατεί στους παραδοσιακούς χορούς αποτελεί μια εμπειρία που κάνει πλουσιότερο τον συμμετέχοντα. Κι αν τύχει να παραβρεθείτε τότε μπείτε στο χορό είναι μια ευκαιρία να μάθετε κλειστό και να ακούσετε βιολί και κλαρίνο. Μας το ομολόγησαν οι λιγοστοί κάτοικοι του Λεοντίτου ότι κάναμε λάθος και έπρεπε να ανέβουμε στο χωριό τους την παραμονή της Αγίας Παρασκευής τότε που το Λεοντίτο γεμίζει από κόσμο και στήνεται κάτω από το μεγάλο πλάτανο στην πλατεία του χωριού τρικούβερτο γλέντι.
Πιστοί στην παράδοση όλοι οι Αργιθεάτες, συμμετέχουν στα πανηγύρια, τα γλέντια με βιολιά και κλαρίνα, τους παραδοσιακούς χορούς και
φιλεύουν τους φίλους γιατί είναι φιλόξενοι και ζεστοί άνθρωποι. Το πανηγύρι είναι θεσμός ζωντανός σε όλη την περιοχή της Αργιθέας. Την παραμονή και ανήμερα της εορτής του πολιούχου Αγίου σε κάθε χωριό στήνεται το φαγοπότι που αποτελεί αφορμή να έρθουν οι άνθρωποι στον τόπο τους ακόμη κι αν αυτοί βρίσκονται πολύ μακριά. Είναι η αφορμή να ξεκουραστούν οι κτηνοτρόφοι και οι γεωργοί, να γλεντήσουν, να τραγουδήσουν τους καημούς τους και να γυρίσουν ανανεωμένοι στην καθημερινότητα, είναι αφορμή να επιστρέψουν οι ξενιτεμένοι, να συναντηθούν οι νέοι με τις νέες του χωριού, να χορέψουν και να γλεντήσουν αδιάκοπα δυο και τρεις μέρες. Ήρθε στο νου μου το πανηγύρι στο Λαγκάδι τότε που πρωτογνώρισα την Αργιθέα και τους Αργιθεάτες, δυο χρόνια πριν τότε κατάλαβα πως η Αργιθέα για όλα αυτά είναι από τα μέρη που αγαπώ ιδιαίτερα. Τότε κατάλαβα ότι έπρεπε να αναζητήσω την καταγωγή μου ενθυμούμενη τα λόγια του πατέρα μου… Οι δικοί μας κατέβηκαν από τα Άγραφα… Και όσο περισσότερο γνωρίζω την Αργιθέα τόσο περισσότερο την αγαπώ, τόσο περισσότερο πείθομαι ότι ρέει στις φλέβες μου αργιθεάτικο αίμα τόσο διαπιστώνω ότι οι ομορφιές της και οι εκπλήξεις της δεν έχουν τελειωμό!
Ευχαριστίες οφείλω στον άγνωστο δημιουργό του μπλοκ http://leontito.blogspot.gr/ για τις πληροφορίες και στον ιδιοκτήτη του ξενώνα Ντελεδήμι για το διήμερο που μας προσέφεραν και μας έδωσαν τη δυνατότητα να μάθουμε για αυτό το άγνωστο μέρος σε μας αλλά τόσο φιλόξενο!!!
Σε μια συνέντευξή του στην Daly Mail ο Oliver έδειξε πως από λίπος, δέρμα, λίπος και εντόσθια μπορεί να γίνει ένα μπέργκερ.
