Το χρονογράφημα του Πάσχου Μανδραβέλη στην Καθημερινή

ΤΟΥ ΠΑΣΧΟΥ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗ

Στην Ελλάδα, από τότε που ανακαλύφθηκε το συμβολικό, δεν χάθηκε μόνο το φιλότιμο. Χάθηκε η λογική και η πραγματικότητα. Διότι στην Ελλάδα όλα συμβολικά γίνονται πλέον. Συμβολικά μπουκάρουν οι νεολαίοι του ΣΥΡΙΖΑ στο γραφείο του κ. Γιώργου Μέργου, όπως συμβολικά μπούκαραν στο γραφείο οι πνευματικοί τους πατεράδες, του ΠΑΜΕ, στο γραφείο του κ. Βρούτση. Συμβολικά διάφοροι της Προόδου καταλάμβαναν ραδιοφωνικούς σταθμούς, συμβολικά άρπαζαν από τον γιακά τους καθηγητές και τους έχτιζαν μέσα στο γραφείο. Συμβολικά διακόπτουν την κίνηση στην εθνική οδό οι αγρότες, συμβολικά δήλωσε και ο τοξοβόλος του Συντάγματος (κατόπιν κατηγορούμενος για ληστείες) κ. Γιάννης Μιχαηλίδης, ότι έριχνε βέλη εναντίον της Βουλής, την εποχή που μεσουρανούσαν οι «Αγανακτισμένοι».

Δεν ξέρουμε αν ο συλληφθείς για τους πυροβολισμούς στην κηδεία του χουντικού Νικολάου Ντερτιλή δήλωσε ότι έριχνε μπαταριές για «συμβολικούς λόγους», αλλά είναι σίγουρο ότι, αν συλληφθούν οι τραμπούκοι της επιδρομής στη Χαλκιδική, για συμβολικούς λόγους θα πουν ότι έβαλαν τα μπουρλότα.

Η αλήθεια είναι ότι η συμβολική διαμαρτυρία έχει θέση στη δημοκρατία και ασκήθηκε πολλάκις στην Ιστορία. Συμβολικώς έκαιγαν οι φεμινίστριες τα σουτιέν κατά τη δεκαετία του ’60. Μόνο που ήταν τα δικά τους σουτιέν· δεν τα είχαν αρπάξει από άλλες. Μια διαμαρτυρία είναι συμβολική όταν δεν παραβιάζει στο παραμικρό τα δικαιώματα των υπολοίπων. Έτσι, μπορεί να είναι συμβολικό το γιαούρτωμα στη φωτογραφία κάποιου (με την προϋπόθεση ότι και το γιαούρτι και η φωτογραφία ανήκουν στον διαμαρτυρόμενο), αλλά δεν είναι συμβολική διαμαρτυρία το γιαούρτωμα του φυσικού προσώπου. Παραβιάζει πραγματικά δικαιώματα. Η διαμαρτυρία των αγροτών παύει να είναι συμβολική, όταν περιορίζει τη μετακίνηση άλλων πολιτών στην εθνική οδό. Το χτίσιμο των γραφείων των καθηγητών δεν είναι συμβολισμός· είναι τραμπουκισμός και καταστροφή ξένης περιουσίας. Το ίδιο και η κατάληψη ενός δημοσίου χώρου· εκ των πραγμάτων περιορίζει τα δικαιώματα τρίτων να κυκλοφορούν σ’ αυτόν τον χώρο.
Κάποιοι θα πουν ότι και οι διαδηλώσεις παραβιάζουν το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση. Αυτό είναι αληθές, αλλά κάθε φορά πρέπει να σταθμίζονται τα δικαιώματα.

Όταν οι διαδηλωτές είναι πάρα πολλοί και δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να εκφέρουν την άποψή τους σε χώρο που δεν περιορίζει το δικαίωμα της μετακίνησης τρίτων, η πολιτεία σταθμίζει (και ορθώς) πιο υψηλά το δικαίωμα της έκφρασης εις βάρος του δικαιώματος της μετακίνησης. Μόνον, όμως, όταν οι διαδηλωτές είναι πάρα πολλοί...
Στην Ελλάδα της ψευτοδημοκρατικής ισοπέδωσης των πάντων, είδαμε φιλάθλους να διακόπτουν τη σιδηροδρομική συγκοινωνία (συμβολικώς πάντα) γιατί η ομάδα τους αδικήθηκε από τον διαιτητή· είδαμε το ΠΑΜΕ να κλείνει επιχειρήσεις γιατί απολύθηκε κάποιος εργαζόμενος (και δεν αναφερόμαστε στις επιχειρήσεις του ΚΚΕ, όπου επίσης απολύονται εργαζόμενοι)· βλέπουμε καθημερινώς το κέντρο της Αθήνας να νεκρώνει από 50–100 διαδηλωτές· είδαμε, συμβολικώς πάντα, την απόπειρα παρεμπόδισης της νομοθετικής διαδικασίας με μπλόκα το καλοκαίρι των «Αγανακτισμένων». Όλα «συμβολικά» γίνονται στην Ελλάδα. Το πρόβλημα, όμως, είναι στον χώρο του πραγματικού και των επιπτώσεων σε τρίτους...