Γράμμα σε έναν αριστερό νέο

Του Πάσχου Μανδραβέλη

«Φίλε μου Γιώργο... Σκέψου, μήπως όσοι μάταια μένουν προσκολλημένοι σε ένα ακυρωμένο Ονειρο γίνονται “αντιδραστικοί”, μήπως εμποδίζουν τη γέννηση ενός καινούργιου ονείρου, αφήνοντας τον κόσμο να ασφυκτιά στους κλειστούς ορίζοντες; Το όνειρο δεν έχει μηχανισμούς επιβολής και ο Μαρξ ευαγγελίστηκε την πλήρη και καθολική απελευθέρωση του ανθρώπου “για να περάσουμε από την προϊστορία της ανθρωπότητας στην ιστορία”, όπως λέει. Αυτό θα γινόταν με την κατάργηση της εξουσίας του κράτους, κατά τον Μαρξ. Υπερτροφικά όμως είναι τα κράτη και απόλυτες οι εξουσίες τους στον υπαρκτό σοσιαλισμό. »Ο υπαρκτός κομμουνισμός που εφαρμόζουν οι διάφορες “σοσιαλιστικές” χώρες έχει με τις κομμουνιστικές διακηρύξεις του Μαρξ και του Ενγκελς τα ίδια σημεία επαφής και την ίδια σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο πνεύμα που καθοδηγούσε την Ιερά Εξέταση και στις επαγγελίες του Ευαγγελίου. »Αν συγκρίνει κανείς σήμερα τις ιδέες ή και τις θεωρίες του Μαρξ με τις δομές που χαρακτηρίζουν τα κομμουνιστικά συστήματα στην πράξη, δύο πράγματα θα κάνουν στον κριτικό παρατηρητή εντύπωση: Ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής που αναστήθηκε στη Σοβιετική Ενωση μέσα από τη μορφή του Γενικού Γραμματέα του Κόμματος και η αντιλαϊκή και ανελεύθερη αλλοίωση των ιδεών του Μαρξ, από τη στιγμή που χρησιμοποιήθηκαν ως μέσον νομιμοποίησης της κρατικής εξουσίας. » Για όλους αυτούς που έχουν διαβάσει Μαρξ και όχι τις ερμηνείες του έργου του, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο κεντρικός σκοπός αυτού του μεγάλου θεωρητικού ήταν η υλοποίηση μιας ανθρωπιστικής κοινωνίας ή η πραγματοποίηση ενός κοινωνικοποιημένου ανθρωπισμού. Αντ’ αυτού, η ιστορική εξέλιξη μας φέρνει αντιμέτωπους με μια διαστροφή των στόχων του Μαρξ... Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί σήμερα το γεγονός ότι όλοι αυτοί που αυτοαποκαλούνται “μαρξιστές” κυνηγούν με τη μέθοδο της πολιτειακής τιμωρίας, ή και με τη μέθοδο του ψυχολογικού καταναγκασμού ενός κοινωνικού στιγματισμού, την κριτική σκέψη, την αμφιβολία, την προσπάθεια για απελευθέρωση και χειραφέτηση, αξίες δηλαδή που προσπαθούσε ο Μαρξ να υλοποιήσει σε μια ελεύθερη κοινωνία;... »Φίλε μου Γιώργο. Οι φράσεις που επαναλαμβάνονται στομώνουν την κριτική σκέψη. Σκέψου πόσο κακό έχουν κάνει τα δόγματα στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Δεν είναι δυνατόν να παραδέχεσαι πως για τον κόσμο τα πάντα τέλειωσαν χτες και αντί για τον ελεύθερο άνθρωπο δημιουργό να απεργαζόμαστε έναν εκτελεστή χτεσινών συλλήψεων... Εσύ όμως είσαι ένας φρέσκος, ολοζώντανος νέος άνθρωπος. Τρομάζει κανείς ξέροντας τι ζημιές μπορεί να κάνει σ’ ένα νεανικό μυαλό ο δογματισμός. Κράτα λοιπόν όσο μπορείς ελεύθερη την ψυχή και το μυαλό σου, ανοιχτά και για τις αυριανές σκέψεις και ιδέες. Πιστεύω πως δεν “απαπαίδησεν η πλάσις”». Το κείμενο αυτό θα μπορούσε να έχει τίτλο: «Γράμμα σε έναν αριστερό νέο». Ο συγγραφέας του Παύλος Μπακογιάννης το αφιέρωσε από το περιοδικό «ΕΝΑ» (18.10.1984) «Στον φίλο μου Κνίτη Γιώργο». Σαν χθες, πριν από 24 χρόνια και συγκεκριμένα στις 26 Σεπτεμβρίου 1989, ο συγγραφέας του έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες φονιάδων, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους επίγονους του Μαρξ. Ο Παύλος Μπακογιάννης εκείνο το πρωί ήταν μόλις 54 ετών...