Διηγήσεις-εκτιμήσεις Θεοδώρου Πάγκαλου ."Τα μυαλά στα κάγκελα"

Από το τέλος των γυμνασιακών μου χρόνων, με βασάνισε η αδυναμία να επιλέξω καθοριστικά και μια για πάντα ανάμεσα σε δυο ρεύματα ιδεών. Ήταν ρεύματα αμφισβήτησης και από μια άποψη θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμπληρωματικά. Από την άλλη, ήταν έντονες οι αντιφάσεις που ζούσα εξαιτίας αυτής της διπλής αφοσίωσης στο μαρξισμό και παράλληλα στην ατομική αμφισβήτηση, δηλαδή τον υπαρξισμό και τον σουρεαλισμό.

Όσο προχωρούσε η επιστημονική μου κατάρτιση, μπροστά στα γεγονότα που η ζωή με ανάγκαζε να αντιμετωπίσω εγκατέλειπα την ατομική αμφισβήτηση για να προσχωρήσω σε οργανωμένες συλλογικές μορφές αγώνα για την κοινωνική αλλαγή. Έγινα κομμουνιστής την εποχή που αυτό ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο για την ελευθερία του ατόμου και καμιά φορά για την επιβίωσή του.
Το 1968 το ΚΚΕ διεσπάσθη στην περιβόητη δωδέκατη Πλατιά Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του στη Βουδαπέστη, όπου μετείχα. Ακολούθησαν κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονότα όπως ο Μάης του ’68 στο Παρίσι, η πολιτική επανάσταση στην Κίνα και η Άνοιξη της Πράγας. Η δεύτερη εισβολή των σοβιετικών και των άλλων «σοσιαλιστικών» τανκς στην Τσεχοσλοβάκικη πρωτεύουσα με οδήγησαν οριστικά στην προσπάθεια αναθεώρησης του μαρξιστικού – λενινιστικού δόγματος.
Πέρασαν τέσσερα χρόνια για να καταλάβω ότι οι συναγωνιστές μου δεν είχαν πολιτικές πεποιθήσεις αλλά κάποιου είδους φανατισμό θρησκευτικού χαρακτήρα. Δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τη βία ως «μαμή της ιστορίας», τη δικτατορία του προλεταριάτου, τη μοναδικότητα του «Κόμματος» και το δόγμα του αλάνθαστου της εκάστοτε ηγεσίας. Ενώ στην Ελλάδα η δικτατορία έμοιαζε να έχει για τα καλά σταθεροποιηθεί, εμείς περνάγαμε ατελείωτες ώρες προσπαθώντας να αποδείξουμε ότι είμαστε οι πιο καλοί, οι πιο σύγχρονοι και οι πιο συμπαθητικοί κομμουνιστές…
Όταν το ’74 ο Ανδρέας Παπανδρέου μας κάλεσε να συσπειρωθούμε γύρω από τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη ήμουν από τους πρώτους που προσήλθαν. Ήμουν ευτυχής. Επιτέλους μπορούσα να αναπτύξω την πολιτική μου δραστηριότητα μέσα σε ένα πλαίσιο ριζοσπαστικής κατεύθυνσης, αλλά ταυτόχρονα να αγωνίζομαι για την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την πλήρη εφαρμογή ενός προχωρημένου συστήματος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Ο μαρξισμός έγινε απλώς ένα εργαλείο ανάλυσης και το «ντουφέκι» αράχνιασε στην τρίτη πόρτα του διαδρόμου προς την κουζίνα μαζί με διάφορα οικιακά εργαλεία. Ουδέποτε το φανταζόμουν ότι μετά από δεκαετίες εναλλαγής σοσιαλδημοκρατίας και νεοφιλελευθερισμού – ευρωπαϊκής ομαλότητας δηλαδή – στη μοναδική αυτή χώρα θα προέκυπτε από ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές, με ακραία καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα ίσως, αλλά αναμφισβήτητα ως πρωτεύουσα επιλογή, ένα μίγμα μαρξισμού και σουρεαλισμού με αξιώσεις.
Το κείμενο αυτό γράφεται τη στιγμή που η νέα κυβέρνηση καταλαμβάνει τις θέσεις που της εξασφάλισε η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Το πανηγύρι μόλις έχει αρχίσει. Παρά τη μακρά μου θητεία στον υπαρξισμό που είχε ξεκινήσει από την παράγκα του Σίμου την δεκαετία του ’50, παρακολουθώ αποσβολωμένος πράξεις και δηλώσεις. Εάν δεν ήξερα ότι μερικές εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι και φτωχοί παρακολουθούν ακόμα με αγωνία και ελπίδα αυτά τα καμώματα θα σκεφτόμουν απλώς ότι ανοίγει σε λίγο το Τριώδιο και θα φώναζα πικρόχολα όπως ο πρωταγωνιστής του θεάτρου σκιών: «Ε, ρε γλέντια!»

02 Feb 2015 12:29

Βιογραφικό

Γεννήθηκε στην Ελευσίνα στις 17 Αυγούστου 1938.

Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Οικονομικά (Διδάκτωρ των Οικονομικών Επιστημών) στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Ι (Πάνθεον Σορβόνη) με υποτροφία της Γαλλικής Κυβερνήσεως.

Με σημαντική δράση στο φοιτητικό κίνημα και ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη, διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στον αντιδικτατορικό αγώνα με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια από την χούντα το 1968.

Από το 1969 μέχρι το 1978 εργάσθηκε στη Σορβόνη ως Εντεταλμένος Διδάσκαλος και Ερευνητής σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης, προγραμματισμού και χωροταξίας. Διετέλεσε επίσης Διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικής Ανάπτυξης του ίδιου Πανεπιστημίου. Το 1981 εκλέχθηκε για πρώτη φορά Βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, ιδιότητα την οποία κατέχει αδιάλειπτα μέχρι σήμερα.

Διετέλεσε Υφυπουργός Εμπορίου (1982), Υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1984), Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών (1985-1989). Κατά την περίοδο 1989 μέχρι 1993 ορίστηκε Αντιπρόσωπος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης.

Τον Οκτώβριο 1993 ορκίστηκε και πάλι Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών. Τον Ιούλιο 1994 αναλαμβάνει Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Τον Ιανουάριο 1996 ορκίστηκε Υπουργός Εξωτερικών ασκώντας τα καθήκοντά του μέχρι τον Φεβρουάριο 1999.

Τον Απρίλιο 2000 ορκίσθηκε Υπουργός Πολιτισμού διατηρώντας το αξίωμα έως το Νοέμβριο 2000. Διετέλεσε Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Τον Ιούνιο 2003 ορίσθηκε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής. Το Νοέμβριο του 2004 ορίσθηκε Συντονιστής της προεκλογικής εκστρατείας του ΠΑΣΟΚ. Επανεκλέχθηκε μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και ορίσθηκε αρμόδιος του Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Πολιτικής Καταναλωτών. Στη συνέχεια ανέλαβε την ευθύνη του Τομέα Αυτοδιοίκησης, Δημόσιας Διοίκησης και Δικαιοσύνης ενώ σήμερα προΐσταται στον νευραλγικό Τομέα Εξωτερικής Πολιτικής, Ασφάλειας και Άμυνας.

Τον Σεπτέμβριο του 2006 ανέλαβε Γενικός Εισηγητής του ΠΑΣΟΚ στις διαδικασίες για την Συνταγματική Αναθεώρηση.

Από το 2004 έως τις εκλογές του 2009 εκπροσώπησε την Βουλή των Ελλήνων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στις 6 Οκτωβρίου 2009 ορκίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Άσκησε τα καθήκοντά του μέχρι τον Μάϊο του 2012.

Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων και διαφόρων βιβλίων μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα «Παγκοσμιοποίηση και Αριστερά» (2001), «Εφήμεροι Προφήτες – Αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού και κοινωνικά κινήματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης» (2005), «Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι» (2005), «Παρέμβαση στην Επικαιρότητα» (1994) και «Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα» (1988).

Είναι παντρεμένος με την Χριστίνα Χριστοφάκη και πατέρας πέντε παιδιών.