Το τέλος των ευρωπαϊκών τραπεζών όπως τις ξέραμε

Tης Ελευθερίας Κούρταλη-Capital.gr

'Οι διεθνείς τράπεζες είναι παγκόσμιες στη ζωή αλλά εθνικές στον θάνατο ', είχε πει κάποτε ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Mervyn King. Και η Ευρώπη μάχεται να συγκρατήσει την πρωτοφανή κρίση που βιώνουν οι τράπεζες της, με τον εφιάλτη του bail-in να κρέμεται πάνω από το ευρωσύστημα από την 1η Ιανουαρίου. Δεν είναι μόνο οι ιταλικές, οι πορτογαλικές και οι γερμανικές τράπεζες αντιμέτωπες με προβλήματα. Η κρίση έχει χτυπήσει την πόρτα των τραπεζικών κλάδων σε πολλές χώρες, με τις επιπτώσεις στην κερδοφορία να σημάνουν συναγερμό και με τις περικοπές κόστους να έχουν μετατραπεί σε αγώνα δρόμου.

Ο Mario Draghi έδειξε άλλωστε τον δρόμο που θα ακολουθήσουν οι τράπεζες της Ευρώπης στο επόμενο διάστημα στην σύνοδο του ΔΝΤ. Δεν μίλησε για αφερεγγυότητα, ούτε για μη επαρκή κεφάλαια. Αντίθετα τόνισε ότι οι κεφαλαιακοί τους δείκτες έχουν αυξηθεί από την εποχή της κρίσης, συνολικά, αν και υπάρχουν μεμονωμένες περιπτώσεις τραπεζών που δεν ακολούθησαν αυτή την τάση. Ωστόσο, ο επικεφαλής της ΕΚΤ μίλησε για κάτι πολύ πιο 'ηχηρό '. Είπε ότι η Ευρώπη είναι overbanked. Υπάρχουν πάρα πολλές τράπεζες και πάρα πολύ προσωπικό σε αυτές, ενώ προειδοποίησε πως κάποιες τράπεζες πρέπει να προσαρμόσουν επιχειρηματικά τους μοντέλα και να μειώσουν σημαντικά τα κόστη τους.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες παλεύουν για την αύξηση της κερδοφορίας τους από την εποχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης χρέους της ευρωζώνης και τα πράγματα κάθε άλλο παρά έχουν βελτιωθεί, και μάλιστα κορυφώνονται με αφορμή ndash; και όχι αιτία - τα προβλήματα του παγκόσμιου γίγαντα που ονομάζεται Deutsche Bank. Τα αρνητικά επιτόκια, η αστάθεια των αγορών και οι αυστηρότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις διαβρώνουν τα κέρδη, με ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης να έχουν αναγκαστεί να εμβαθύνουν τις περικοπές κόστους.

Πουθενά αλλού στον κόσμο τα τραπεζικά στελέχη δεν έχουν βιώσει τέτοια απότομη... προσγείωση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών, οι ευρωπαϊκές τράπεζες προετοιμάζονται για νέο γύρο περικοπών θέσεων εργασίας που θα ξεπεράσει τις 20.000, λόγω των πιέσεων στην κερδοφορίας τους από τα χαμηλά επιτόκια, τα νομικά κόστη αλλά και τους αυστηρότερους κανόνες.

Η ING, η μεγαλύτερη τράπεζα της Ολλανδίας ανακοίνωσε περικοπή έως και 7.000 θέσεων, η Commerzbank ndash; η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας - ανακοίνωσε περικοπή 9.600 θέσεων, δηλαδή σχεδόν το ένα πέμπτο του εργατικού της δυναμικού, ενώ την Παρασκευή υπήρχαν αναφορές ότι στη Deutsche Bank οι περικοπές θέσεων μπορεί να είναι οι διπλάσιες από τις σχεδιαζόμενες, κάτι που σημαίνει την απομάκρυνση επιπλέον 10.000 εργαζομένων, μετά την κατάργηση των 9.000 θέσεων που ανακοινώθηκαν από τη διοίκησή της τον Οκτώβριο του 2015. Επίσης, σε εθελοντική αποχώρηση στέλνει 8.000 υπαλλήλους η Danske Bank, ενώ σε περικοπές έχουν προχωρήσει το τελευταίο διάστημα και η Lloyds, η ABN Amro, η Credit Suisse, η Barcalys και άλλες.

Και δεν είναι μόνο οι περικοπές που γίνονται τώρα ή αυτές που θα έρθουν. Στην Βρετανία, πάνω από το 10% των θέσεων εργασίας στις τράπεζες κόπηκε μεταξύ του 2011 και του 2015, ενώ στην Γερμανία οι εργαζόμενοι στον τραπεζικό κλάδο συρρικνώθηκαν κατά 20% από το 2001. Στην Ισπανία, η Banco Popular μειώνει κατά 20% το εργατικό της δυναμικό.

Στο σημερινό εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον, τα κόστη είναι ένα από τα πράγματα που μπορούν να ελέγξουν οι τράπεζες και αυτά προέρχονται από το εργατικό τους δυναμικό. Κόβοντας... 'κεφάλια ' και υποκαταστήματα, οι Σκανδιναβικές τράπεζες μείωσαν τον δείκτη αποτελεσματικότητα, δηλαδή ο δείκτης κόστους προς έσοδα (cost-to-income ratio) κοντά στο 45%.

Όπως σημείωσε και ο Draghi, στην Ευρώπη είναι υψηλότερος στην από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου και διαμορφώνεται στο 53%, ενώ για κάποιες τράπεζες μεμονωμένα αγγίζει το 70%. Για παράδειγμα να αναφέρουμε ότι για την Commerzbank αγγίζει το 79% και για την Deutsche Bank το 89%.

Ένας άλλος δρόμος μείωση κόστους είναι φυσικά οι μισθοί. Οι τραπεζίτες της DB έπαιρναν τις ίδιες αμοιβές ετησίως μεταξύ του 2011 και του 2015, ακόμη και την στιγμή που η μετοχή της τράπεζας σημείωσε βουτιά.

'Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν δύσκολες αποφάσεις ' και η Ευρώπη δείχνει το τέλος των ευρωπαϊκών τραπεζών όπως τις ξέραμε...