Καλλιεργώντας την αυτοπεποίθηση στα παιδιά

Η αυτοπεποίθηση αποτελεί το κλειδί για την ψυχική υγεία. Πολλοί ψυχολόγοι θέλοντας να τονίσουν τον αναγκαίο ρόλο της υψηλής αυτοπεποίθησης των παιδιών στην ποιότητα της ζωής τους, την παρομοιάζουν σαν το νερό που θρέφει τα φυτά. Είναι απαραίτητο τα παιδιά από πολύ νωρίς να πιστεύουν στον εαυτό τους και στις δυνατότητές τους. Μια κακή εικόνα του παιδιού για τον εαυτό του οδηγεί σε ανεπιθύμητες και προβληματικές συμπεριφορές.

Τι είναι όμως η αυτοπεποίθηση και γιατί είναι τόσο σημαντική στη ζωή των παιδιών; Η αυτοπεποίθηση είναι το σύνολο των εντυπώσεων που έχει ένα άτομο για τον εαυτό του αλλά και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται ότι τον βλέπουν οι άλλοι. Ανάλογα με το είδος των εμπειριών τού κάθε παιδιού η αυτοπεποίθησή του αλλάζει και μπορεί άλλοτε να είναι πολύ υψηλή και άλλες φορές πολύ χαμηλή επηρεάζοντας είτε θετικά είτε αρνητικά το άτομο.

Τα παιδιά με αυτοπεποίθηση είναι άτομα με επιμονή, θέτουν στόχους, σχεδιάζουν τις ενέργειές τους και ξεπερνούν τις δυσκολίες. Δέχονται τα λάθη τους και μαθαίνουν από αυτά, και μπορούν να συνεργαστούν με άλλα άτομα. Από την άλλη, τα προβλήματα αυτοπεποίθησης στα παιδιά συνήθως γίνονται έκδηλα σε διαφορετικά πλαίσια.

Σε οικείους χώρους

Ένα παιδί με χαμηλή αυτοπεποίθηση δεν δέχεται με ευχαρίστηση μια αλλαγή περιβάλλοντος και προτιμά να μένει σε οικείους χώρους και να ασχολείται με τις ίδιες δραστηριότητες. Ακόμη, στο σχολείο ένα παιδί που δεν έχει αυτοπεποίθηση αισθάνεται άβολα σε ομαδικές δραστηριότητες, ενώ έστω και αν γνωρίζει τις απαντήσεις στις ερωτήσεις του δασκάλου σπάνια θα σηκώσει το χέρι του για να συμμετέχει στο μάθημα και ακόμα και όταν το κάνει μιλά χαμηλόφωνα και διστακτικά. Όσον αφορά στην κοινωνική του συμπεριφορά, δυσκολεύεται να εγκλιματιστεί σε μία συγκέντρωση και συνήθως περιμένει από τα άλλα παιδιά να τον φωνάξουν να παίξει. Τα άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην κριτική, τα παρατάνε εύκολα και πάντοτε περιμένουν την αποτυχία.

Οι γονείς χρειάζεται κάθε μέρα να προσπαθούν να εξασκούν και να βελτιώνουν τις ικανότητες του παιδιού τους. Η αποδοχή, η αγάπη και η στοργή από τους γονείς είναι τα πιο απαραίτητα συστατικά για την καλλιέργεια υψηλής αυτοπεποίθησης. Η εσωτερική ασφάλεια που προσφέρει το οικογενειακό περιβάλλον στο παιδί είναι καθοριστικής σημασίας για να μπορεί το παιδί να ανταποκριθεί με σιγουριά στις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει.

Ενθάρρυνση

Τρόποι για να βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει αυτοπεποίθηση:

• Μην τσιγκουνεύεστε τους επαίνους. Πείτε μπράβο στο παιδί σας για τα πράγματα που κάνει καλά. Ακόμη και αν κάνει καλά κάτι μικρό, αν το επαινέσετε τότε το παιδί θα ενθαρρυνθεί να δοκιμάσει και μεγαλύτερα πράγματα. Να είστε ειλικρινείς χωρίς να υπερβάλετε.
• Δείξτε ενθουσιασμό όταν ανυπομονεί να σας δείξει κάτι και επισημάνετε ένα συγκεκριμένο σημείο που βρίσκετε ότι έκανε ιδιαίτερα ωραίο για να δείξετε ότι πράγματι δείξατε προσοχή.
• Προσπαθήστε να έχετε ρεαλιστικούς στόχους για το παιδί σας, ανάλογες των δυνατοτήτων του.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να δοκιμάζει καινούργια πράγματα και εξηγήστε του πως δεν έχει σημασία αν θα τα καταφέρει ή όχι αφού η προσπάθεια ποτέ δεν πάει χαμένη.
• Προσπαθήστε να είστε θετικός καθρέφτης για το παιδί σας αφού ένα παιδί βλέπει τον εαυτό του κυρίως όπως τον βλέπουν οι γονείς του.
• Βελτιώστε τη δική σας αυτοπεποίθηση καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι γονείς με χαμηλή αυτοπεποίθηση δυσκολεύονται να καλλιεργήσουν αυτοπεποίθηση στα παιδιά τους.
• Προσπαθήστε να είστε τυπικοί στους κανόνες που θέτετε και να προσφέρετε στο παιδί σας ένα ασφαλές περιβάλλον. Ένα παιδί που έχει εμπιστοσύνη στους γονείς του μετέπειτα έχει εμπιστοσύνη και στον εαυτό του.
• Εκφράζετε στο παιδί σας την αγάπη και τη στοργή με λόγια και πράξεις. Αυτό θα τον βοηθήσει να εκφράζει και το ίδιο τα συναισθήματα του κάνοντας το να αισθάνεται πως κάτι τέτοιο είναι απολύτως φυσιολογικό.
• Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας, αναθέστε του κάποιες δουλειές και δείξτε του εμπιστοσύνη ότι μπορεί να τα καταφέρει, κάνοντας το να αισθανθεί ότι βασίζεστε πάνω του για να νοιώσει και αυτό το ίδιο για τον εαυτό του.

Να αποφασίσει μόνος/η

• Προσπαθήστε να αφήνετε το παιδί σας να αποφασίζει για πράγματα που το αφορούν ακόμη και για τα απλά, όπως για το παραμύθι που θέλει να του διαβάσετε. Μην του επιβάλλετε τις απόψεις σας.
• Περνάτε χρόνο με το παιδί σας παίζοντας παιχνίδια χωρίς να του δείχνετε ότι το κάνετε σαν αγγαρεία. Το παιδί που οι γονείς του παίζουν και ασχολούνται μαζί του αισθάνεται σημαντικό .
• Μην χαρακτηρίζετε το παιδί για τις πράξεις του αλλά χαρακτηρίστε την ίδια την πράξη. Για παράδειγμα, ένα παιδί δεν είναι κακό αλλά κακή είναι η πράξη που έκανε.
• Μην είστε υπερπροστατευτικοί με το παιδί σας καθώς αυτό θα το κάνει να αισθάνεται εντελώς ανίκανο, μειώνοντας έτσι την αυτοπεποίθησή του.
• Αν το παιδί σας έκανε κάποιο λάθος προσπαθήστε να του το εξηγήσετε ξεκινώντας από τα θετικά στοιχεία του παιδιού. Μην σταματάτε να το εμψυχώνετε να προσπαθήσει ξανά.
• Ανακαλύψτε τα ταλέντα του παιδιού σας και προωθήστε το να ασχοληθεί με αυτά. Αν το παιδί σας έχει επιτυχίες σε κάποιες δραστηριότητες αυτό θα τον εμψυχώσει να προσπαθεί και σε πράγματα που δεν είναι τόσο καλός.

Πρωτοβουλίες

• Αφήστε το παιδί σας να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα, ρωτήστε το παιδί σας πως θέλει να περάσει τη μέρα του και ακολουθήστε τις προτιμήσεις του.
• Απαντάτε χωρίς κριτική ακόμη και στις πιο αστείες ερωτήσεις του. Αυτό θα τον βοηθήσει να ρωτά και στην τάξη χωρίς να ντρέπεται και να φοβάται για τις απορίες του. Ενθαρρύνετε το παιδί να εξερευνά τον κόσμο γύρω του.
• Αποφύγετε τις προσβολές προς το παιδί σας καθώς θα το κάνουν να αισθανθεί ντροπή μειώνοντας την αυτοπεποίθησή του.
• Μην συγκρίνετε το παιδί με συνομήλικους του που υπερέχουν έναντι του παιδιού σας. Κάθε άτομο έχει το δικό του ρυθμό μάθησης. Προσπαθήστε να το κρατήσετε μακριά από ανταγωνιστικά περιβάλλοντα και φροντίστε να του διατηρήσετε την ανεμελιά της ηλικίας του.
• Μιλάτε με το παιδί σας κάνοντας το να σας εμπιστευθεί τυχόν αιτίες που πηγάζουν από το σχολείο και επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση του.
• Μην λέτε στο παιδί σας ότι δεν το αγαπάτε εξαιτίας της συμπεριφοράς του.
• Γράφει η Χριστιάνα Χριστοφόρου