ΣΑΓΙΑΔΑ. Το χωριό με τα πετρόχτιστα αρχοντικά και τους πλακόστρωτους δρόμους που έκαψαν και ερήμωσαν οι Γερμανοί και οι Τσάμηδες στη κατοχή....

Η Σαγιάδα είναι ένα πανέμορφο ψαροχώρι, το τελευταίο παραλιακό χωριό της Θεσπρωτίας απέναντι από την Κέρκυρα. Στον δρόμο προς το χωριό, ο επισκέπτης συναντά την Παλιά Σαγιάδα, χτισμένη στην πλαγιά του βουνού. Ένα εγκαταλελειμμένο χωριό με πλούσια ιστορία. Είναι ένας ερειπωμένος γραφικός οικισμός, με πλακόστρωτους δρόμους και παλιά αρχοντικά. Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική είναι το πρώτο που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη, ενώ στην κεντρική πλατεία του χωριού στέκεται ακόμη η γραφική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με μοναδικές τοιχογραφίες. Το χωριό εγκαταλείφθηκε τον Αύγουστο του 1943 όταν το έκαψαν οι γερμανοί κατακτητές που αιματοκύλισαν όλη την Ήπειρο. Στην Θεσπρωτία συνεργάστηκαν με τους αλβανόφωνους Τσάμηδες, οι ηγέτες των οποίων υπέδειξαν σπίτια και πρόσωπα που έπρεπε να εξοντωθούν. Οι κάτοικοι σκορπίστηκαν στα γύρω χωριά, αλλά και στην Κέρκυρα. Το 1950 το κράτος παραχώρησε στους κατοίκους λίγα σπίτια στην παραλία και έτσι αναπτύχθηκε το νέο χωριό, η σημερινή Σαγιάδα. ... 

Τον 19ο αιώνα καταστράφηκε από σεισμούς δύο φορές, όμως ξαναχτίστηκε... 

Η Παλιά Σαγιάδα ήταν ένα χωριό που έσφυζε από ζωή. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης του γνώρισε την άνθιση του εμπορίου, ειδικά την περίοδο της ενετοκρατίας στα Ιόνια. Το λιμάνι αποτελούσε μεγάλο εμπορευματικό σταθμό για τα Ιωάννινα, τη Λάρισα και τα Τρίκαλα. Γι αυτόν τον λόγο άλλωστε στα μέσα του 15ου αιώνα ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα σε Τούρκους και Ενετούς για την κυριαρχία της. Τον 19ο αιώνα η Παλιά Σαγιάδα καταστράφηκε από ισχυρούς σεισμούς δύο φορές, όμως οι κάτοικοι την ξανάχτισαν.... 



Οι κάτοικοι της μαρτυρικής Σαγιάδας ξαναέχτισαν το χωριό τους στη θάλασσα. Σήμερα είανι ένα γραφικό ψαροχώρι απέναντι από την Κέρκυρα... 

 Η εφημερίδα η «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ», με ημερομηνία 26-1-1901, αναφέρει ότι στο λιμάνι της Σαγιάδας, από το 1893, μια φορά τη βδομάδα προσέγγιζε ατμόπλοιο μιας αυστριακής ναυτιλιακής εταιρείας, που έκανε κρουαζιέρα αναψυχής, ενώ στην ακτή είχε εγκαταστήσει και ναυτικό πράκτορα. Η μεταφορά των τουριστών στην ακτή από το ατμόπλοιο, γινόταν με βάρκες ενώ οι κρουαζιέρες γίνονταν μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Το 1912 απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό. Η ολοκληρωτική καταστροφή ήρθε το 1943 όταν οι Γερμανοί μαζί με τους συνεργάτες τους Τσάμηδες της Θεσπρωτίας, έκαψαν όλο το χωριό. Το μόνο που έχει μείνει να θυμίζει την ομορφιά του είναι τα πετρόχτιστα σπίτια, τα χάνια, οι εκκλησίες του και το στιχάκι: «Σαγιάδα και αν κάϊκε και έγινε Βιργιάνη, εμείς θα την φτιάσουμε καινούρια στο λιμάνι». Και έτσι έγινε… Η ομάδα Amazing drone Flights Epirus-Greece τράβηκε με drone το πανέμορφο χωριό. ...