Τον ασκό του Αιόλου άνοιξε η πρόταση Μητσοτάκη για δανεισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, φέρνοντας στο προσκήνιο μία συζήτηση που βλάπτει σημαντικά τα εθνικά συμφέροντα και την πάγια εθνική γραμμή της χώρας για το μείζον ζήτημα της πολιτιστικής της κληρονομιάς.
Η πρόταση Μητσοτάκη και η σημερινή απάντηση του Βρετανικού Μουσείου έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, με την Υπουργό Πολιτισμού, κα Μενδώνη να επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, απαντώντας πως το αίτημα δανεισμού δεν συνιστά αναγνώριση της βρετανικής κυριότητας των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα κυριότητας, η συγκεκριμένη πρότασή άνοιξε μια συζήτηση που δεν βοηθά στην επιχειρηματολογία της Ελλάδας.
Τον πρώτο «λίθο» έριξε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος από την πρώτη στιγμή επεσήμανε πως το αίτημα αυτό ενδεχομένως να συνεπάγεται την αναγνώριση της ιδιοκτησίας των μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο, καθώς η ηγεσία του έχει ως αρχή “δανείζουμε σε εκείνους που αναγνωρίζουν την ιδιοκτησία (των αντικειμένων)». Ο τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, Πάνος Σκουρολιάκος, τόνισε ότι δεν μπορεί να γνώριζε για τους όρους περί ιδιοκτησίας ο κ. Μητσοτάκης, αφού το είχε επισημάνει ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Χάρτβιχ Φίσερ, σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» (26/1/19) και, τότε, είχε δώσει οργισμένη απάντηση η τ. υπουργός Πολιτισμού, Μυρσίνη Ζορμπά.
«Εάν ο πρωθυπουργός ήταν ενήμερος για την προϋπόθεση που θέτει το μουσείο, τότε η πράξη του συνιστά ενέργεια αχαρακτήριστη», αναφέρει ο τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ και η κα. Ζορμπά τονίζει ότι η αναγνώριση της κυριότητά τους από τη χώρα μας, «ακυρώνει την οριστική επιστροφή τους». Μάλιστα, με δήλωσή της, κάνει λόγο για «αλλαγή της εθνικής στρατηγικής για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα», τονίζοντας ότι «στη σπουδή των θεαματικών κινήσεων φαίνεται πως τείνει να θυσιαστεί η μόνιμη επιστροφή των Γλυπτών και η επανένωση του μνημείου».
Στο ίδιο μήκος κύματος ο Αλέξης Τσίπρας με σημερινή τοποθέτησή του κάνει λόγο για «τουλάχιστον αφελή πρωτοβουλία που «επιτρέπει στο Βρετανικό Μουσείο να εμφανίζεται σήμερα ως νόμιμος ιδιοκτήτης τους»
«Επειδή, όμως, τα θέματα της υπεράσπισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι σημαντικότερα της εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης, δε θα σταθώ στην αστοχία της κυβέρνησης.
Θα την καλέσω όμως να σταματήσει να ρίχνει νερό στο μύλο των Βρετανών και αντί επιστολών δανεισμού προς το Μουσείο να ζητήσει, επ’ αφορμή των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση και με την στήριξη όλων μας, την οριστική επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα» καταλήγει στη δήλωσή του ο κ. Τσίπρας.
Γεννηματά: Φιάσκο η πρόταση Μητσοτάκη περί δανεισμού
Θέση στη διαμάχη πήρε την Τρίτη και η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά, η οποία εξαπέλυσε επίθεση στον πρωθυπουργό με αφορμή τα όσα δήλωσε στον Observer.
«Τα κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να επιστρέψουν μόνιμα στην Ελλάδα. Αυτό και μόνο αυτό διεκδικούμε. Από την Μελίνα έως σήμερα» τονίζει σε δήλωσή της η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά. «Ας το αντιληφθεί και ο κ. Μητσοτάκης ιδιαίτερα μετά το φιάσκο της πρότασής του περί δανεισμού» προσθέτει.
Η απάντηση του ΥΠΠΟΑ
«Ο πρωθυπουργός δήλωσε στον Observer ότι σε καμία περίπτωση η Ελλάδα δεν αποποιείται το πάγιο αίτημά της για την οριστική επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα και επ’ ουδενί τρόπω αναγνωρίζει καμία κυριότητα στη βρετανική πλευρά, θεωρώντας ότι μία ενδεχόμενη αποδοχή της πρότασής του θα αποτελούσε σημαντική χειρονομία καλής θελήσεως, εμπεριέχουσα την ουσιαστική αναγνώριση των Βρετανών για το δίκαιο της απαίτησης» έσπευσε να απαντήσει στις κατηγορίες της Κουμουνδούρου το Υπουργείο Πολιτισμού. Υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι στη συνέντευξή του στον Observer o πρωθυπουργός έθεσε με ορθή διατύπωση το πάγιο αίτημα για την οριστική επιστροφή και ξεκαθάρισε τη θέση του ότι «το Βρετανικό Μουσείο δίνει μια χαμένη μάχη».
«Όταν η γκάφα είναι γιγαντιαία, το υπουργείο Πολιτισμού αντί να αναλάβει τις ευθύνες του προκαλεί με νέες γκάφες, αδιαφορώντας αν διασύρει τη χώρα σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα όπως η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα με απαράδεκτα δελτία Τύπου στην επίσημη ιστοσελίδα του» ήταν η απάντηση του ΣΥΡΙΖΑ στο ΥΠΠΟΑ.
Αναγνώριση κυριότητας ζητά το Βρετανικό Μουσείο
«Προϋπόθεση για να μπούμε σε οποιαδήποτε συζήτηση περί δανεισμού είναι να αναγνωρίσετε ότι νόμιμος ιδιοκτήτης τους είναι η Βρετανία και όχι η Ελλάδα» δήλωσε στα «Νέα» η εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου, Χάνα Μπόλτον, σχολιάζοντας την πρόταση Μητσοτάκη.
«Οι Επίτροποι (Trustees) του Μουσείου θα εξετάσουν οποιοδήποτε αίτημα δανεισμού για οποιοδήποτε τμήμα της συλλογής. Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει απευθείας επικοινωνία από τις ελληνικές αρχές σχετικά με την πρόταση που υποβλήθηκε το Σαββατοκύριακο» συνέχισε και επισήμανε ότι «οποιοδήποτε δάνειο της συλλογής είναι θέμα των Επιτρόπων του Μουσείου, ενός αυτοδιοικούμενου οργάνου και όχι της βρετανικής κυβέρνησης», καθιστώντας σαφές ότι «προϋπόθεση για οποιονδήποτε δανεισμό είναι η αποδοχή ότι η ιδιοκτησία των αντικειμένων ανήκει στους Επιτρόπους και στο Μουσείο».
Μενδώνη: Δεν δεχόμαστε βρετανική κυριότητα
Το πρωί της Τρίτης η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έσπευσε μέσω δηλώσεών της στον ΣΚΑΪ να ξεκαθαρίσει ότι τυχόν δανεισμός των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην Αθήνα δεν θα συνιστά σε καμία περίπτωση αποδοχή βρετανικής κυριότητάς τους.
Η κα. Μενδώνη έκανε λόγο για «απολύτως ψευδές επιχείρημα», τονίζοντας πως την δεκαετία του 1980 η Μελίνα Μερκούρη χαρακτήρισε κλοπή την μεταφορά των μαρμάρων στο Λονδίνο. Αυτή παραμένει πάγια θέση όλων των ελληνικών κυβερνήσεων και δεν αναιρείται από το άνοιγμα του πρωθυπουργού για δανεισμό με αφορμή την συμπλήρωση δύο αιώνων από την Επανάσταση του 1821, είπε.
«Από την στιγμή που έχουμε κλοπή αυτομάτως αυτό δεν δημιουργεί δικαιώματα» κυριότητας, νομής, ή κατοχής, επισήμανε η υπουργός. Διευκρίνισε ότι η πρόταση δανεισμού που θα καταθέσει η Αθήνα θα θέτει σαφές πλαίσιο που θα διασφαλίζει τις ελληνικές διεκδικήσεις.
Σημείωσε μάλιστα πως σε περίπτωση το Βρετανικό Μουσείο δεχτεί την πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη για δανεισμό των γλυπτών θα καταδείξει ότι η στάση του Λονδίνου «κάμπτεται», ενώ έως σήμερα είναι «απολύτως αρνητικοί».
Το επίσημο αίτημα για δανεισμό συντάσσεται από το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά θα κατατεθεί στον χρόνο που κρίνει κατάλληλο ο κ. Μητσοτάκης, προσέθεσε η υπουργός.
Βόμβα Σαμαρά για τα Γλυπτά του Παρθενώνα από το 2009
Κόλαφος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι οι δηλώσεις που έχουν κάνει κατά καιρούς όλοι όσοι γνωρίζουν σε βάθος το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Από όλα αυτά σταχυολογούμε κάποιες μόνο δηλώσεις που ίσως είναι κι οι πιο χαρακτηριστικές.
Ιδιαίτερη αξία έχει η σκληρή τοποθέτηση του Αντώνη Σαμαρά, δύο φορές μάλιστα, κατά του δανεισμού των Γλυπτών.
Μία ως πρωθυπουργός και μία ως υπουργός Πολιτισμού στα εγκαίνια του Μουσείου της Ακρόπολης το 2009.
Ιδιαίτερη όμως αξία έχει και η τοποθέτηση του Δ. Παντερμαλή, του επιφανούς αρχαιολόγου που είναι και ο Διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης.
Σε ανύποπτο χρόνο, τον Ιανουάριο του 2019, είχε δηλώσει:
«Δεν τίθεται θέμα δανεισμού τους, αλλά επιστροφής τους».
Αντώνης Σαμαράς, υπουργός Πολιτισμού, Ιούνιος 2009 στα Εγκαίνια του Μουσείου Ακρόπολης:
«Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε την ιδιοκτησία των μαρμάρων.
»Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε την αξιοπρέπειά μας.
»Δεν μπορούμε να νομιμοποιήσουμε την υφαρπαγή τους πριν από δύο αιώνες.
»Δεν μπορούμε να προδώσουμε την ακεραιότητα του μνημείου.
»Μπορούμε μόνο να την υπερασπιστούμε και να την αποκαταστήσουμε».
Ακολουθεί απόσπασμα από το δημοσίευμα 10 χρόνια πριν:
«Ο Παρθενώνας έπεσε θύμα λεηλασίας και το έγκλημα αυτό σήμερα μπορεί να επανορθωθεί», είπε χειροκροτούμενος ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς και πρόσθεσε:
«Αυτά που δεν βρίσκονται εδώ, αυτά που αποσπάστηκαν και απομακρύνθηκαν πριν από 207 χρόνια θα επανέλθουν. Αναπόφευκτα θα επανέλθουν».
Δίνοντας εκ νέου απάντηση στην προκλητική πρόταση του Βρετανικού Μουσείου για δανεισμό με τον όρο να αναγνωριστεί η κυριότητα του Βρετανικού Μουσείου πάνω στα Μάρμαρα, ο υπουργός Πολιτισμού είπε:
«Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε την ιδιοκτησία των μαρμάρων.
»Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε την αξιοπρέπειά μας.
»Δεν μπορούμε να νομιμοποιήσουμε την υφαρπαγή τους πριν από δύο αιώνες.
»Δεν μπορούμε να προδώσουμε την ακεραιότητα του μνημείου.
»Μπορούμε μόνο να την υπερασπιστούμε και να την αποκαταστήσουμε».
Στη συνέχεια πρότεινε συνεργασία με το Βρετανικό Μουσείο λέγοντας ότι μπορούμε να καλύψουμε το κενό που θα προκύψει με την επιστροφή των μαρμάρων με δανεισμό από την Ελλάδα εναλλασσόμενων εκθέσεων από σπουδαία δείγματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης.
«Μπορούμε να συζητήσουμε, μπορούμε να συμφωνήσουμε.
»Αλλά τα Μάρμαρα του Παρθενώνα θα επανενωθούν εδώ, στο Μουσείο της Ακρόπολης» συμπλήρωσε ο κ. Σαμαράς.
