Εφημερίς, αρ. φύλ. 151, 31.05.1889:
καὶ αἱ γυναῖκες αἱ περιπατοῦσαι γυμναὶ εἰς τὴν ἀγορὰν καὶ ἐπὶ τὰς ἀγυιὰς νὰ φορέσωσιν ὅλαι φερεντζέδες, καθὼς φοροῦσιν αἱ γυναῖκες ἁπανταχοῦ
1 ΠΕΡΙΕΡΓΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ Ἐν τῷ κώδικι τῆς Μητροπόλεως Λαρίσσης, ὅστις μετ’ ἄλλων θεσσαλικῶν χειρογράφων ἐκομίσθη ἐνταῦθα καὶ κατετέθη ἐν τῇ Ἐθνικῇ Βιβλιοθήκῃ μετὰ τὴν προσάρτησιν, ὑπάρχει διάταξις τοῦ Μητροπολίτου Διονυσίου καὶ τῶν παρεδρευόντων δύο ἐπισκόπων Τρίκκης καὶ Ἐλασσῶνος δημοσιευθεῖσα ἐν ἔτει 1795.
Εἶνε γεγραμμένη εἰς φύλλον μέγα καὶ ἡ γραφὴ εἶνε καθαρά. Διὰ τῆς διατάξεως ἢ ἐγκυκλίου ταύτης διαιροῦνται οἱ κάτοικοι εἰς τέσσαρας τάξεις, ἑκάστης δὲ τάξεως κανονίζεται ἡ ποσότης τῆς προικός, ἣν οἱ γονεῖς πρέπει νὰ παρέχωσι, καὶ περιορίζονταί τινες περὶ τὸν γάμον ἐθιμοτυπίαι. Ἐν τέλει δὲ νουθετοῦνται αἱ γυναῖκες καὶ μὴ περιπατῶσι γυμναὶ ἐπὶ ἀπειλῇ φρικτοτάτων ἀρῶν πατριαρχικῶν καὶ συνοδικῶν. Τὸ περίεργον τοῦτο μητροπολιτικὸν ἔγγραφον δημοσιεύω ἐνταῦθα.
Α. ΜΟΜΦΕΡΡΑΤΟΣ.
Ο ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
Ἐντιμότατοι κληρικοί, εὐλαβέστατοι ἱερεῖς, τιμιώτατοι προεστῶτες καὶ λοιποὶ πάντες εὐλογημένοι χριστιανοὶ τῆς πόλεως Τρίκκης, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητὰ τῆς ἡμῶν ταπεινότητος, χάρις, εἰρήνη τε καὶ ἔλεος εἴη ὑμῖν παρὰ Κυρίου, παρ’ ἡμῶν δὲ εὐχὴ καὶ εὐλογία. Ἐπειδὴ ἐμάθομεν μετὰ τῶν περὶ ἡμᾶς θεοφιλεστάτων ἐπισκόπων, ἐν Χριστῷ ἡμῖν ἀγαπητῶν ἀδελφῶν καὶ συλλειτουργῶν, τοῦ τε Τρίκκης καὶ Σταγῶν, ὅσα ἄτοπα προξενοῦνται εἰς τὰ συνοικέσια, τὰ τελούμενα ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, διά τε τὴν πολύποσον προῖκα ὁποῦ ἐκ μέρους τῆς γυναικὸς δίδεται πρὸς τὸν ἄνδρα, καὶ δι’ ἄλλα ἀνωφελῆ παντελῶς κινήματα, ὁποῦ ἀπ’ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν γίνονται ἐκ τοῦ καιροῦ τῆς μνηστείας ἕως τῆς ἐκπληρώσεως τοῦ νομίμου γάμου· ἐξ ὧν συμβαίνει ἕκαστος τῶν γονέων, ὡς ἔλαχεν ἔχειν δύο, τρεῖς ἢ καὶ πλείονας θυγατέρας νὰ δοκιμάζῃ μεγίστην δυσχέρειαν εἰς τὸ νὰ ἐκδώσῃ αὐτὰς ἀνδράσι, καὶ νὰ ὑποπίπτῃ πάντοτε εἰς δυστυχίαν πολλάκις δὲ καὶ εἰς χρέος· ἢ ἄλλας μὲν τῶν θυγατέρων αὐτοῦ νὰ κυβερνᾷ εἰς ὑποκείμενα ἀπορώτερα τῶν πρὸς τὸ ζῆν, ἄλλας δὲ εἰς πρόσωπα μὴ τοιαῦτα, παρ’ ὧν ἕπεται αἰώνιον τὸ παράπονον, καὶ ἄλλα, ὡς καταφρονηθεισῶν ἀπὸ τοῦ πατρός. Διὰ τοῦτο ἡμεῖς ὡς ἐπληροφορήθημεν ἐξ ὑμῶν τὴν βλάβην καὶ δυσχέρειαν ὁποῦ προξενεῖται ἔκ τε τῶν ἀνδρῶν προικισμῶν, καὶ ἐκ τῶν μεταξὺ ἀνωφελῶν κινημάτων, προσέχοντες οὐ μόνον ἑαυτοῖς, καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ, ἐν ᾧ ἡμᾶς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους, διῃρέσαμεν τὴν πληθὺν ὑμῶν εἰς τέσσαρας τάξεις καὶ ἠριθμήσαμεν ὁποῖον προικισμὸν νὰ δίδῃ ἑκάστη τάξις κατὰ τὴν δύναμίν της, ὡς καὶ πολλοῖς ὑμῶν ἔδοξε, νουθετήσαντες ὑμᾶς πατρικῶς τε καὶ ἀρχιερατικῶς, ὅπως μὴ γίνωνται τὰ ἐν τῷ μεταξὺ κινήματα, ἵν’ ἔχωσι τὸ σεμνότερον καὶ ἐπωφελέστερον. Καὶ ἡ μὲν πρώτη τάξις νὰ δίδῃ προικία πεντακόσια γρόσια νάχτι· ὀκτὼ βρακοϋποκάμισα· ὀκτὼ μανδύλια μεταξωτά· ἓν στρῶμα· ἓν γιοργάνι· δύο προσκέφαλα· ἓν τζιαρτζάφι· ἓν καζανόπουλον· δύο στρέμματα ἀμπέλι· δύο τζαπιά· ἓν σεντούκι· ἓν σεπέτι· ἓν λεγένι καὶ ἰμπρίκι· τρεῖς φορεσίας σκέτας· δύο ζωνάρια ἀργυρᾶ· τριάκοντα μισόφλορα ζέρια· μία ζυγὴν σκουλαρίκια χρυσᾶ· δύο μπασιμάδες· δύο φέσια· μίαν λεκάνην καὶ ἓν σιαμπτάνι. Ἡ δὲ δευτέρα τάξις τριακόσια γρόσια νάχτι· ἓξ βρακοϋποκάμισα· ἓξ μανδύλια μεταξωτά· ἓν στρῶμα· ἓν γιοργάνι· δύο προσκέφαλα· ἓν τζιαρτζάφι· ἓν καζανόπουλον· ἓν στρέμμα ἀμπέλι· ἓν τσαπί· ἓν σεντοῦκι· ἓν λεγένι καὶ ἰμπρίκι· δύο φορεσιαῖς σκέταις· ἓν ζωνάρι ἀργυροῦν· εἴκοσι μισόφλορα ζέρια· μίαν ζυγὴν σκουλαρίκια· δύο μπασιμάδες· δύο φέσια· μία λεκάνην· καὶ ἓν σιαμπτάνι. Ἡ δὲ τρίτη τάξις, ἑκατὸν πεντήκοντα γρόσια νάχτι· τέσσαρα βρακοϋποκάμισα· τέσσαρα μανδύλια μεταξωτά· ἓν στρῶμα· ἓν γιοργάνι· δύο προσκέφαλα· ἓν τζιαρτζάφι· ἓν καζανόπουλον· ἓν σεντούκι· ἓν λεγένι καὶ ἰμπρίκι· μίαν φορεσίαν σκέτην· ἓν ζωνάρι ἀργυροῦν· δέκα μισόφλορα ζέρια· μίαν ζυγὴν σκουλαρίκια· ἕνα μπασουμᾶν· ἓν φέσι· μίαν λεκάνην· καὶ ἐν σαμπτάνι. Καὶ ἡ τετάρτη τάξις, ὀγδοήκοντα γρόσια νάχτι· τρία ὑποκάμισα· πέντε μανδύλια μπέτζικα· ἓν στρῶμα· ἓν γιοργάνι· δύο προσκέφαλα· ἓν τζαρτζάφι· ἓν σεντούκι· μίαν φορεσιάν· ἓν ζωνάρι ἀργυροῦν· μίαν ζυγὴν σκουλαρίκια ἀργυρᾶ· ἕνα μπασουμᾶν· ἓν φέσι καὶ ἓν σαμπτάνι· καὶ οὗτος εἶνε ὁ προικισμὸς ὁποῦ ἔχει νὰ δίδῃ ἑκάστη τάξις· ὅλαι δὲ αὗται αἱ εἰρημέναι τάξεις νὰ λαμβάνωσιν εἰς τοὺς γάμους δύω μόνους μπρατίμους· καὶ μετὰ τὸ φίλημα τοῦ πενθεροῦ, ὁποῦ γίνεται τῇ βᾳ ἑσπέρας, νὰ φεύγωσιν ἐκεῖθεν οἵ τε μπράτιμοι καὶ οἱ ὑπηρέται· ὅστις δὲ τῶν γαμβρῶν θέλει νὰ πηγαίνῃ εἰς τὸν πενθερόν του, ἢ ὅστις τῶν πενθερῶν εἰς τὸν γαμβρόν του, νὰ λαμβάνῃ ἑκάτερος τρεῖς πλησιεστέρους συγγενεῖς του, καὶ νὰ πηγαίνῃ· ὁμοίως νὰ πηγαίνῃ καὶ ἡ μία πενθερὰ πρὸς τὴν ἄλλην, λαμβάνουσα μεθ’ ἑαυτῆς τρεῖς παρομοίας γυναίκας· ἔτι νὰ παύσωσιν ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸ ἑξῆς τὰ βρακοϋποκάμισα καὶ γλυκὰ ὁποῦ στέλλονται ἐκ μέρους τῆς νύμφης πρὸς τὸν νυμφίον γινομένου συνοικεσίου· ὁμοίως νὰ παύσωσι καὶ τὰ πεσχέσια τοῦ γαμβροῦ πρὸς τὸν πενθερὸν καὶ τὴν πενθερὰν καὶ ἄλλους συγγενεῖς ἐν τῷ τῶν γάμων καιρῷ ἔτι δὲ αἴσχιστον καὶ ἀπαίσιον εἶνε χωρίς τινος ἐπανωφορίου σεμνοῦ νὰ περιπατῶσιν αἱ γυναῖκες ἐπὶ τῆς λεωφόρου, αἵτινες χρεωστοῦσιν ὅλως δι’ ὅλου, ὅσαι δὲν εἶναι ἐπιδεεῖς φρενῶν, νὰ ἔχωσι πᾶσαν σεμνότητα καὶ κοσμιότητα εἰς ἑαυτάς· εἰς καιρὸν ὁποῦ εἶνε ἄτιμον καὶ ἀποτρόπαιον καὶ τίμιοι ἄνδρες νὰ περιπατῶσιν ἐπ’ αὐτοφώρῳ χωρὶς μπενίσι, πόσῳ μᾶλλον εἶνε αἴσχιστον καὶ ἄτιμον νὰ περιπατῶσιν οὕτως αἱ γυναῖκες; Δι’ ὅλα λοιπὸν ταῦτα παραινοῦμεν, νουθετοῦμεν καὶ συμβουλεύομεν πάντας ὑμᾶς ἀρχιερατικῶς τε καὶ πατρικῶς, ὅτι εἶνε προφανῶς μέγιστον κοινὸν ὄφελος νὰ γίνωνται ἀπὸ τοῦδε καὶ εἰς τὸ ἑξῆς τὰ συνοικέσια κατὰ τὸν διαληφθέντα τρόπον καὶ αἱ γυναῖκες αἱ περιπατοῦσαι γυμναὶ εἰς τὴν ἀγορὰν καὶ ἐπὶ τὰς ἀγυιὰς νὰ φορέσωσιν ὅλαι φερεντζέδες, καθὼς φοροῦσιν αἱ γυναῖκες ἁπανταχοῦ· καὶ εἶνε οὐ μόνον τίμιον καὶ ἐπαινετώτατον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ πολλὰ χρήσιμον. Ὅθεν νὰ ἔχητε τὴν εὐχὴν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὰς ἡμετέρας, ὡς πατρικῶς καὶ ἀρχιερατικῶς ὑμᾶς ἐνουθετήσαμεν νὰ πολιτεύησθε ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸ ἑξῆς· καὶ ὅστις ἀκολουθήσει τῇ καταστρωθείσῃ ἄνωθεν εὐταξίᾳ, καὶ ἡμεῖς θέλομεν εὐχόμεθα ὑπὲρ αὐτοῦ, εὐλογοῦντες αὐτὸν ὡς εὐπειθὲς καὶ γνήσιον τέκνον ὑπακοῆς· ὅστις δὲ ἤθελε φανισθῆ καὶ ἁλωθῆ καταφρονητὴς τῆς κοινωφελοῦς ταύτης εὐταξίας, καὶ ἤθελε φωραθῆ παραβάτης τῶν εἰρημένων πατρικῶν ἡμῶν συμβουλῶν καὶ νουθεσιῶν, καὶ ἐκκλησιαστικῶς καὶ ἐξωτερικῶς ταὰ μέγιστα παιδευθήσεται· καὶ οὐ μόνον ἡμεῖς θέλομεν ἐκφράσει ποταμηδὸν φρικτοτάτας ἄρας κατὰ τῆς κεφαλῆς τοῦ τοιούτου παραβάτου, ἀλλὰ καὶ πατριαρχικὰς καὶ συνοδικὰς θέλομεν φέρει καὶ ἀναγνώσει. Ποιήσατε οὖν ὡς γράφομεν, καὶ μὴ ἄλλως, ἵνα ἡ τοῦ Θεοῦ χάρις καὶ τὸ ἄπειρον ἔλεος σὺν ταῖς παρ’ ἡμῶν εὐχαῖς τε καὶ εὐλογίαις εἴη ὑμῖν.
αψ[.]ε΄ Ὀκτωβρίου ιδ΄.
Ὁ Λαρίσσης ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὑποβεβαιοῖ.
Ὁ Τρίκκης ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ –
Ὁ Ἐλασσῶνος ΠΑΙΣΙΟΣ.
