Ο διακεκριμένος Ελληνας ακαδημαϊκός από τη Χίο Σταμάτης Κριμιζής μιλά για το διαγαλαξιακό ταξίδι των δύο διαστημικών σκαφών, καθώς και για τον χρυσό ψηφιακό δίσκο που μεταφέρει το Voyager 1, με έναν χαιρετισμό-μήνυμα φιλίας του ανθρώπινου πολιτισμού προς εξωγήινα νοήμονα όντα, που ίσως βρει αποδέκτη σε... 40.000 χρόνια από σήμερα. Δίνει ακόμη απαντήσεις στο αιώνιο ερώτημα αν υπάρχει ζωή «εκεί έξω», για τα σχέδια «εποικισμού» άλλων πλανητών από τον άνθρωπο, αλλά και για το ταξίδι χωρίς επιστροφή στον Αρη.
Το Voyager 1 είναι το πιο απομακρυσμένο από τη Γη ανθρώπινο δημιούργημα και το πρώτο στην Ιστορία που βγήκε εκτός ηλιακού συστήματος. «Πλέει» σήμερα σε έναν γαλαξιακό «ωκεανό», σε απόσταση 19,5 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων μακριά από τη Γη, κινείται με ταχύτητα 61.200 χιλιόμετρα την ώρα και χτυπιέται ανελέητα από διαστημικά «τσουνάμι». Το δίδυμο αδελφάκι του βρίσκεται ακόμη εντός της σφαίρας επιρροής του Ηλιου (ηλιόσφαιρα), σε απόσταση 16.091 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, και κινείται με ταχύτητα 56.507 χλμ./ώρα.
Τα δύο διαστημικά σκάφη εκτοξεύτηκαν το 1977 από το Κανάβεραλ, με αρχικό στόχο να πραγματοποιήσουν ένα διαπλανητικό ταξίδι μόλις τεσσάρων ετών, στη διάρκεια του οποίου θα εξερευνούσαν τον Δία και τον Κρόνο. Στην πορεία, οι επιστήμονες, εκμεταλλευόμενοι τη βαρύτητα του Κρόνου, τα έστειλαν στον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Οι εντυπωσιακές εικόνες και τα στοιχεία των αναλύσεων που έστειλαν στη Γη από τους πλανήτες και τον διαπλανητικό χώρο οδήγησαν πολλά βήματα μπροστά την επιστημονική γνώση για το ηλιακό σύστημα.
Οι δύο «Ταξιδευτές» όμως δεν έμειναν εκεί. Βάλθηκαν να διαψεύσουν κάθε προσδοκία, παραμένοντας ενεργοί μέχρι σήμερα, 38 χρόνια μετά.
«Ποτέ δεν περιμέναμε ούτε καν ότι θα φθάναμε τον Ουρανό (3 δισ. εκατ. χλμ., 1986) και τον Ποσειδώνα (4,5 δισ. χλμ., 1989). Το γεγονός ότι θα εξερευνούσαμε τον Γαλαξία, 19,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, ήταν όνειρο αλλά ποτέ προσδοκία», λέει στο «Εθνος» ο κ. Κριμιζής, αναφερόμενος στο γεγονός ότι το Voyager 1 βρίσκεται από το 2013 στο διαστρικό κενό του γαλαξία, εκτός της ηλιόσφαιρας, δηλαδή της περιοχής επιρροής του ήλιου.
Το σήμα που στέλνει το σκάφος στη NASA μέσω ενός πομπού ταξιδεύει με την ταχύτητα του φωτός (300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο) και φτάνει στη Γη έπειτα από 18 ώρες και 9 λεπτά! Οι πληροφορίες δε που συγκεντρώνει συνεχίζουν να εκπλήσσουν τους επιστήμονες.
«Μπορώ να σας πω ότι ο διαστρικός χώρος είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν που περιμέναμε με βάση τις διάφορες θεωρίες. Βασικά οι προβλέψεις ήταν για μια ''θάλασσα'' σε απόλυτη γαλήνη, και αυτό που βλέπουμε είναι αλλεπάλληλα ''τσουνάμι'' που διαρκούν αρκετούς μήνες κάθε φορά» λέει ο καθηγητής.
Τα δίδυμα διαστημικά σκάφη φέρουν εξειδικευμένα όργανα μέτρησης, με την «υπογραφή» του -νεαρού όταν εκτοξεύτηκαν- Ελληνα καθηγητή. Μεταξύ αυτών, όργανο εξερεύνησης σωματιδίων φορτισμένων με χαμηλή ενέργεια στους απώτερους πλανήτες (Low Energy Charged Particle) και ένα κινούμενο μόνιτορ που περιστρέφει τους αισθητήρες του σε διάφορες κατευθύνσεις. Το πρώτο συνέλεξε και έστειλε στη Γη πληροφορίες που αποτέλεσαν την αφορμή για εκατοντάδες εργασίες και δημοσιεύσεις, το δεύτερο βοήθησε ώστε οι επιστήμονες της NASA να αντιληφθούν την έξοδο του σκάφους από το ηλιακό σύστημα.Ο κ. Κριμιζής υπολογίζει πως περίπου το 2025 το Voyager 1 θα σιγήσει, αφού δεν θα επαρκεί το ρεύμα να τροφοδοτεί κανένα από τα όργανά του και θα σταματήσει να στέλνει πληροφορίες στη Γη. Ωστόσο, παρά τον «ενεργειακό θάνατό» του, θα συνεχίζει να ταξιδεύει αέναα στους αχαρτογράφητους «ωκεανούς».
Η χρονοκάψουλα
«Αυτό είναι ένα δώρο από έναν μικρό, μακρινό κόσμο, δείγμα των ήχων, της επιστήμης, των εικόνων, της μουσικής, των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Προσπαθούμε ο χρόνος μας να επιβιώσει, έτσι ίσως ζήσει μέσα από τον δικό σας».
Το μήνυμα αυτό, που απευθύνεται σε πιθανά εξωγήινα νοήμονα όντα, περιέχεται σε ένα επίχρυσο ψηφιακό CD, που ταξιδεύει μαζί με το Voyager 1, συνοδευόμενο από εικόνες, ήχους και μουσικές της ανθρωπότητας, σαν μια διαστημική χρονοκάψουλα, η οποία διασώζει και θέλει να συστήσει τον πολιτισμό της Γης σε αυτούς που πιθανώς να υπάρχουν σε άλλους πλανήτες, σε άλλα ηλιακά συστήματα.
«Το Voyager 1 θα πλησιάσει τον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης σε περίπου... 40.000 χρόνια. Πιθανόν, αν υπάρχουν εξωγήινοι, θα το συλλάβουν...» είπε στο «Εθνος» ο κ. Κριμιζής και πρόσθεσε: «Ο δίσκος είναι ψηφιακός, δηλαδή πρωτοποριακή τεχνολογία για τη δεκαετία του '70, και μάλιστα στο μήκος κύματος του υδρογόνου, ενώ το περιεχόμενο είναι σχεδιασμένο ώστε να δώσει μια γενική εικόνα της ανθρωπότητας, της Γης, των διάφορων ζώων κ.λπ.».
Ο δίσκος περιέχει 116 εικόνες από ανθρώπους, ζώα, φύση, αρχιτεκτονικά δημιουργήματα κ.ά. Επίσης, μια ποικιλία από φυσικούς ήχους (άνεμος, βροντές, ήχους ζώων, κελαηδίσματα πουλιών κ.ά.), αλλά και μια μουσική συλλογή με έργα κλασικών καλλιτεχνών (Μότσαρτ, Μπετόβεν, Μπαχ, Στραβίνσκι κ.ά.). Ακόμη, περιέχει ένα διάγραμμα εξέλιξης σπονδυλωτών και ανατομικά στοιχεία του ανθρώπινου σώματος, ανδρικού και γυναικείου, ενώ συνοδεύεται από χαιρετισμούς σε 55 αρχαίες και σύγχρονες γλώσσες.
Με ανοιχτή στο κοινό διάλεξή του στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, απόψε το βράδυ, ο διακεκριμένος Ελληνας καθηγητής θα ανοίξει τις εργασίες του 12ου Συνεδρίου της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας.
Η πραγματικότηταΑπό το κοινό, που θα παρακολουθήσει τη διάλεξη με θέμα «Το πρώτο ανθρώπινο ταξίδι στον γαλαξία: Η Οδύσσεια των διαστημόπλοιων Voyager 1 και 2», θα τεθεί σίγουρα η ερώτηση που έχει δεχτεί χιλιάδες φορές στη ζωή του: «Υπάρχει ζωή ''εκεί έξω'';».
«Οι πιθανότητες είναι μαθηματικά τεράστιες, αλλά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ουδεμία επιστημονική απόδειξη για ζωή ''εκεί έξω''» απαντά στο «Εθνος».
Αναφορικά με τα σχέδια περί «αποίκισης» πλανητών όπως ο Αρης και τα ταξίδια «χωρίς επιστροφή» στον Κόκκινο Πλανήτη που έχουν αναγγελθεί, ο κ. Κριμιζής φροντίζει να... προσγειώσει τους διακινητές τέτοιων σεναρίων στην πραγματικότητα. «Δεν υπάρχουν αξιόλογα ''σχέδια αποίκισης'', και το ταξίδι ''χωρίς επιστροφή'' δεν συζητείται στα σοβαρά από επαγγελματίες. Νομίζω ότι είμαστε πολλές δεκαετίες μακριά από κάτι τέτοιο» τονίζει.Καριέρα & διακρίσεις
Η... εκτόξευση από τη Χίο στο Διάστημα
Γεννήθηκε στον Βροντάδο της Χίου και σε νεαρή ηλικία «πέταξε» στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού κυνηγώντας το όνειρό του. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα (1961), έλαβε το μάστερ και το διδακτορικό του στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα (1965) και το 1965 μετακινήθηκε στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Tο 1980 γίνεται επιστημονικός διευθυντής, το 1991 επικεφαλής της Διοίκησης Διαστήματος και το 2004 ομότιμος καθηγητής. Είναι επικεφαλής ερευνητής σε διάφορες διαστημικές αποστολές της NASA, συμπεριλαμβανομένων και των Voyager 1 και 2 στους εξωτερικούς πλανήτες, τη Διαστρική Αποστολή Voyager και την αποστολή του Cassini-Huygens στον Κρόνο και στον Τιτάνα.
Εχει σχεδιάσει και κατασκευάσει όργανα που έχουν ταξιδέψει και στους οκτώ πλανήτες, ενώ έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 560 εργασίες σε βιβλία και επιστημονικά περιοδικά.Εχει τιμηθεί τρεις φορές από τη NASA με το Exceptional Scientific Medal και είναι διακεκριμένο μέλος μιας σειράς επιστη-μονικών ενώσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ.Το 1999 η Διεθνής Αστρονομική Ενωση μετονόμασε τον αστεροει δή «1979 UH» σε «8323 Krimigis», ενώ το 2001 ο ίδιος έδωσε το όνομα της Χίου σε έναν από τους κρατήρες του αστεροειδή Ερωτα.
Το 2004 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και διευθύνει το Γραφείο Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας. Υπηρέτησε ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και διετέλεσε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας. Εχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αιγαίου, Αθηνών και Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ
