Άποψη. Κατερίνα Μπατζελή για BREXIT και τις αδυναμίες της Ευρώπης

Της Κατερίνας Μπατζελή*

Κάθε συζήτηση που γίνεται στους ευρωπαϊκούς  θεσμούς και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για την υλοποίηση του BREXIT δείχνει τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και τις πολιτικές παραβλέψεις του κατά την διάρκεια μίας μεγάλης περιόδου. Μίας περιόδου που η παγκοσμιοποίηση με εκφραστές τους οίκους αξιολόγησης έστρωναν και στρώνουν το νέο οικονομικό και παραγωγικό σύστημα. Οι πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην πρόσφατη ολομέλεια του, η Επιτροπή διαμέσου Juncker αλλά και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο  θεωρούν ότι θα σωθεί η ΕΕ αν επιταχυνθεί η διαδικασία εξόδου της Μ. Βρετανία.

Ενώ θα έχουν δακτυλοδείξει την Μεγαλη Βρετανία ως το εξιλαστήριο θύμα μετά την εικονική δημοψηφιστική έξοδο της Ελλάδας που φυσικά η διάσταση του προβλήματος και η βαρύτητα της χώρας ήταν διαφορετικών μεγεθών.

Κι όμως το όλο το ζήτημα του BREXIT δεν είναι τίποτα άλλο από την τελευταία ευκαιρία της ΕΕ και της ευρωζώνης να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για την διάρθρωση της, την δομική της λειτουργία, τις σχέσεις της με τα εθνικά κράτη, τις κοινωνίες που φτωχοποιούνται, την αφαίρεση της συνοχής και αλληλεγγύης από τις ευρωπαϊκές πολιτικές, το έλλειμμα δημοκρατίας που ενισχύθηκε από το δημοσιονομικό σύμφωνο, το δημογραφικό ζήτημα που συγκρούεται με το προσφυγικό, την σταδιακή εξαφάνιση ρευστότητα στην αγορά από ένα τραπεζικό σύστημα που καλείται να οργανωθεί χωρίς να υπάρχει στρατηγική ανάπτυξης. Ενώ οι περιοχές γύρω από την γηραιά ήπειρο βρίσκονται σε συγκρουσιακές καταστάσεις και θρησκευτικές αναμετρήσεις.

Δεν μπορεί να υπάρχει εφησυχασμός μετά την ετυμηγορία του βρετανικού το BREXIT πέρα κι έξω και αν αποφασίσει η νέα βρετανική κυβέρνηση την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της ΕΣ. Δεν μπορεί να υπάρχει εφησυχασμός όταν τα τελευταία χρόνια κάθε δημοψήφισμα που σχετίζεται  με την πορεία της ΕΕ απορρίπτεται από την κοινωνία ή είναι οριακά αποδεκτό(γαλλικό και ολλανδικό δημοψήφισμα για το ευρωσύνταγμα, των νέων χωρών για την ένταξή τους στο ευρώ, ελληνικό, βρετανικόκ.ά).Και φυσικά αποδεικνύεται ότι η άμεση δημοκρατία -η δημοψηφιστική- για να ανταποκρίνεται στα πραγματικά ερωτήματα και τις προκλήσεις θα πρέπει να λειτουργεί σε χώρες και σε μία Ευρώπη με άλλες δομές ,όπου είναι θεσμοθετημένη  η συνεχής  κοινωνική διαβούλευση και συμμετοχική δημοκρατία. Η συμμετοχή της κοινωνίας σε μεγάλες αποφάσεις δεν μπορεί να ευκαιριακή όπως γίνεται με τα σημερινού τύπου δημοψηφίσματα όπου διεξάγονται «ευκαιριακά» και που όμως η κοινωνία μπορεί να χάνει ευκαιρίες ανάλογα με την στιγμιαία επιλογή του.

Η ΕΕ, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, οι πολιτικοί, οι εθνικές κυβερνήσεις, η  οργανωμένη κοινωνία, τα πολιτικά κόμματα, ο πνευματικός κόσμος, οι παραγωγικές τάξεις και δυνάμεις του κάθε τόπου δεν μπορούν να σιωπήσουν στην αναγκαιότητα των αλλαγών για μια ειρηνική και δημιουργική Ευρώπη. Το όλοι μαζί, ισχύει. Το πρόβλημα παρουσιάζεται στο πως.

Θα είναι ενιαία και αδιαίρετη η ΕΕ και η ευρωζώνη ή θα αποφασισθεί το σενάριο των πολλαπλών ταχυτήτων.

Θα υπάρχει ουσιαστική εθνική εκπροσώπηση στην ΕΕ που θα έχει αποφασιστικό ρόλο ή θα συνεχιστεί η «εικονική» συμμετοχή των εθνικών κυβερνήσεων και των εθνικών κοινοβουλίων που επιφορτίζονται όμως σε εθνικό επίπεδο το βάρος των ευρωπαϊκών πολιτικών.

Θα ληφθούν ουσιαστικές αποφάσεις για την συνοχή και αλληλεγγύη στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ή η εναρμόνιση θα συνεχίζεται μόνο στον οικονομικό και τραπεζικό τομέα.

Ας μη χάσουμε το μέλλον μας με την απομόνωση των κοινωνιών από την λήψη αποφάσεων και να μην απομονωθούμε λόγω έλλειψης διαλόγου… Ας μην χάσουμε την ποιότητα της δημοκρατίας και των ειρηνικών κοινωνιών από τον εθνικόλαϊκισμό που τα παλαιοτέρα χρόνια φασιστικοποίησαν κράτη, λαούς και συνειδήσεις.
Ας μην χαθούμε στις λεπτομέρειες των γεγονότων και των αποτελεσμάτων. Αρκεί να  σχεδιάσουμε, να συνεργαστούμε και να συμμετέχουμε  στην νέα συμφωνία για την ανακατανομή και αναδιανομή του πλούτου με στόχο την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη.

*Η Κατερίνα Μπατζελή είναι πρώην ευρωβουλευτής, βουλευτής,υπουργός