ΥΓΕΙΑ. Μετεγχειρητική κήλη. Κωνσταντίνος Στάμου

Τι είναι η μετεγχειρητική κήλη

Κάθε φορά που ένας άνθρωπος χειρουργείται και τα κοιλιακά τοιχώματα κόβονται δημιουργούνται οι συνθήκες για μια μετεγχειρητική κήλη. Η ανθεκτικότητα του κοιλιακού τοιχώματος στο σημείο της τομής δεν πρόκειται ποτέ να είναι όση και σε ένα άθικτο τοίχωμα. Ο λόγος είναι ότι η διαδικασία της επούλωσης αναλαμβάνει τη σύγκλειση κάθε τομής αλλά αυτό γίνεται με ουλές οι οποίες δεν είναι όσο ισχυρός είναι ο φυσιολογικός ιστός. Η μετεγχειρητική κήλη λοιπόν δημιουργείται όταν οι αδυνατισμένοι ιστοί υποχωρούν στην πίεση που αναπτύσσεται από τα σπλάχνα μέσα στην κοιλιά. Το έντερο βρίσκει δίοδο και μέσα σε ένα σάκκο που δημιουργείται από το περιτόναιο προβάλει κάτω από το δέρμα.

Ποιοι ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν μετεγχειρητική κήλη

Οι μετεγχειρητικές κήλες είναι αρκετά συχνό φαινόμενο στη χειρουργική της κοιλιάς. Υπολογίζεται ότι 10-20% των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση στην κοιλιακή χώρα θα εμφανίσουν μετεγχειρητική κήλη. Από αυτούς περίπου ο ένας στους τέσσερις θα πρέπει να υποβληθεί σε νέα επέμβαση αποκατάστασης. Παράγοντες κινδύνου για να εμφανισθεί μετεγχειρητική κήλη είναι οι επιπλοκές της πρώτης επέμβασης και κυρίως η λοίμωξη του εγχειρητικού τραύματος αλλά και το μήκος της τομής και η τεχνική σύγκλεισης της κοιλιάς. Παράγοντες που αφορούν τη γενική υγεία του ασθενούς και μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα μετεγχειρητικής κήλης είναι η κίρρωση του ήπατος και ο ασκίτης, η αναπνευστικές νόσοι και ο βήχας, η παχυσαρκία και η έλλειψη λευκωμάτων. Ακόμη και εάν ελεγχθούν όλοι οι παράγοντες κινδύνου, κάποιοι ασθενείς τελικά θα έχουν κήλη για λόγους που δεν είναι απόλυτα κατανοητοί.

Τι συμπτώματα έχει η μετεγχειρητική κήλη

Η μετεγχειρητική κήλη κατ’ αρχήν προβάλει από το κοιλιακό τοίχωμα με αποτέλεσμα η δυσμορφία να δημιουργεί συνεχή ενόχληση στον ασθενή. Στην πορεία και ανάλογα με το μέγεθος και το περιεχόμενο, η κήλη μπορεί να προξενεί έντονα συμπτώματα τα οποία και οδηγούν τον ασθενή στον ιατρό. Συχνά κυριαρχεί ο πόνος λόγω μικρών επεισοδίων περίσφιξης του περιεχομένου. Εάν η κήλη μεγαλώσει πολύ, έχουμε τα συμπτώματα της «νόσου της εκσπλάχνωσης»: η κακή στήριξη του διαφράγματος προξενεί αναπνευστική δυσχέρεια, η μείωση της ενδοκοιλιακής πίεσης προξενεί δυσκοιλιότητα και δυσουρία, η ατροφία των πλαγίων κοιλιακών μυών προξενεί οσφυαλγία, λόρδωση και αδυναμία κινήσεων του κορμού, το δέρμα ατροφεί, λεπταίνει και προοδευτικά καταστρέφεται.
Τα συμπτώματα μπορεί να γίνονται εντονότερα εάν το περιεχόμενο της κήλης παγιδευτεί μόνιμα μέσα στην κήλη και δεν μπορεί να επιστρέψει στην κοιλιά.

Πότε χειρουργείται μια μετεγχειρητική κήλη;

Η μετεγχειρητική κήλη καλό είναι να επισκευάζεται όσο νωρίτερα και όσο μικρότερη είναι. Μεγάλες κήλες είναι δύσκολο να διορθωθούν και το χειρουργείο έχει μεγαλύτερη πιθανότητα αποτυχίας. Σε γενικές γραμμές, οι κήλες πρέπει να χειρουργούνται ειδικά εάν υπάρχουν συμπτώματα ή εάν ο ασθενής αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα υγείας που επιβάλουν κάθε χειρουργείο να γίνεται μετά από σωστή προετοιμασία.

Με ποιο τρόπο επιδιορθώνονται οι μετεγχειρητικές κήλες

Η αποκατάσταση κάθε μετεγχειρητικής κήλης απαιτεί την τοποθέτηση πλέγματος. Έχει διαπιστωθεί ότι κάθε προσπάθεια χωρίς πλέγμα συνοδεύεται από ποσοστό υποτροπής που φθάνει το 35%. Τα πλέγματα είναι κατασκευασμένα από συνθετικά υλικά και τοποθετούνται ώστε να ενισχύονται τα κοιλιακά τοιχώματα και να αντέχουν περισσότερο στην αύξηση των ενδοκοιλιακών πιέσεων. Τα πλέγματα δημιουργούν επίσης συνθήκες ανάπτυξης ισχυρού συνδετικού ιστού που προστατεύει επιπλέον το τοίχωμα. Το πλέγμα μπορεί να τοποθετηθεί σε διαφορετικές θέσεις σε σχέση με τα ανατομικά στοιχεία του κοιλιακού τοιχώματος. Από όλες τις επιλογές, προτιμότερες φαίνονται οι τεχνικές όπου το πλέγμα τοποθετείται ανάμεσα στους μυς. Εκεί το πλέγμα είναι καλύτερα προστατευμένο από λοιμώξεις αλλά και αποφεύγεται η επαφή του με τις εντερικές έλικες και τα σπλάχνα.


Για ιδιαίτερα μεγάλες και σύμπλοκες μετεγχειρητικές κήλες, ο κος Στάμου εφαρμόζει μια ιδιαίτερη τεχνική την οποία είχε εμπνευστεί ο καθηγητής χειρουργικής Στ. Κατσαραγάκης και είχε δημοσιευθεί ήδη από το 2001. Πρόκειται για μια παραλλαγή της “in-lay” τεχνικής με πολλά πλεονεκτήματα καθώς μειώνει την ενδοκοιλιακή πίεση και προστατεύει το πλέγμα από λοιμώξεις.

Ποια η θέση της λαπαροσκοπικής χειρουργικής στη θεραπεία της μετεγχειρητικής κήλης

Οι μετεγχειρητικές κήλες μπορούν να αντιμετωπισθούν λαπαροσκοπικά και ο ασθενής να έχει τα οφέλη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Στη λαπαροσκοπική τεχνική το πλέγμα σχεδόν πάντα τοποθετείται μέσα στην κοιλιά και κατά συνέπεια πρέπει να είναι ειδικής κατασκευής (διπλής όψης). Τα διπλής όψης πλέγματα έχουν μια πλευρά με ανώμαλη επιφάνεια ώστε να προσκολλώνται καλά στο κοιλιακό τοίχωμα αλλά και μια πλευρά λεία που να έρχεται σε επαφή με το έντερο. Τα διπλής όψης πλέγματα είναι αρκετά ακριβότερα από τα απλά πλέγματα γεγονός που αυξάνει αρκετά το συνολικό κόστος της επέμβασης. Η απόφαση για την τεχνική που τελικά θα επιλεγεί εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες του ασθενούς και την ανατομία της κήλης. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται ουσιαστική ενημέρωση του ασθενούς και καλή συμφωνία με τον χειρουργό.