Τους τοίχους στην Κλινική του Κέντρου Ανθρώπινης Αναπαραγωγής «Γένεσις» του Ελληνοαυστραλού δρ. Κώστα Πάντου, στο Χαλάνδρι, κοσμούν οι φωτογραφίες των «μωρών» του!
Χαμογελαστές φατσούλες που τον ευχαριστούν που τα έφερε στη ζωή! Στο Σίδνεϊ έχουν γεννηθεί πάνω από 200 «δικά» του παιδιά και στη Μελβούρνη αρκετά. Τοιχοκολλημένα είναι, επίσης, εκατοντάδες δημοσιεύματα του εγχώριου και διεθνή Tύπου που μιλούν για τις επιστημονικές του επιτυχίες και καινοτομίες.
Αυστραλιανές εφημερίδες και περιοδικά έχουν αφιερώσει τις σελίδες του στον Dr. Pantos, αλλά πρόσφατα και το CNN είχε αναφορά στο έργο του.
Η αναφορά του CNN αφορούσε ένα ζευγάρι από το Μεσολόγγι που έχει το σύνδρομο LEBER αμαύρωση και έχει κάνει 2 παιδιά (21 και 19 ετών) τα οποία είναι τυφλά.
Ο Δρ. Πάντος έκανε προσπάθεια με προεμφυτευτική διάγνωση για να απομονώσει το γονίδιο αυτό (που αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά προ 5ετίας) και τελικά το ζεύγος απόκτησε ένα υγιέστατο παιδάκι χωρίς προβλήματα οράσεως.
Στην ιδιωτική του ζωή ο εξ Αυστραλίας επιστήμονας προτιμά την απλότητα και την οικογενειακή θαλπωρή που του προσφέρει το πατρικό του, στις Αφίδνες, όπου και επέλεξε να μείνει με τη δική του πλέον οικογένεια μακριά από τον κύκλο των επωνύμων και διασημοτήτων της πρωτεύουσας. «Έχω φτιάξει το μικρόκοσμό μου» σχολιάζει «και απολαμβάνω τη φύση». Τα παιδάκια του κυνηγούν ευχαριστημένα τις γάτες και γω μένω να χαζεύω το καταπράσινο τοπίο.
Τους συναντώ μόλις γύρισαν ενθουσιασμένοι από το ταξίδι τους στη Μελβούρνη! Αυτό το ταξίδι ο γιατρός το είχε υποσχεθεί στους γονείς του, (ο πατέρας του είναι γύρω στα 80). Να πάνε να δούνε τους παλιούς φίλους! Με την ευκαιρία πήρε την γυναίκα του, μικρά και μεγάλα παιδιά, και πήγαν να υποδεχθούν το νέο χρόνο στο νότιο ημισφαίριο. «Θέλω τα παιδιά μου να γνωρίσουν την Αυστραλία, να ξέρουν ως άνθρωποι τι καλό μπορούν να προσφέρουν στην Ελλάδα παίρνοντας μαθήματα από την Αυστραλία. Νομίζω ότι όλοι μπορούμε να πάρουμε μαθήματα» σχολιάζει.
Η σύζυγός του κατενθουσιασμένη τον παροτρύνει να έρθουν να ζήσουνε στην Αυστραλία. Εκείνος πάλι δηλώνει «δέσμιος της επιτυχίας του» στην Ελλάδα!
Στο πόστο του από το πρωί, έχει ήδη προλάβει να ξεγεννήσει μια γυναίκα η οποία τον περίμενε να γυρίσει από το ταξίδι του από την Αυστραλία για να της κάνει καισαρική.
Η κουβέντα ατελείωτη μάς πάει πίσω-μπρος Ελλάδα-Αυστραλία όπως άλλωστε και η συνήθης πορεία των επαναπατριζόμενων.
ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ
Γεννημένος στη Μελβούρνη, λοιπόν, ο γιατρός μας, την πρώτη εμπειρία επαναπατρισμού την βιώνει ως μαθητής δημοτικού όταν ακολουθεί τους γονείς του στα Κιούρκα Αττικής. Ατυχής η προσπάθεια στα δύσκολα χρόνια της χούντας και ξανά επιστροφή στη Μελβούρνη. Σε μια φωτογραφία τον καμαρώνω μαθητή Γυμνασίου στο Springvale High. Την έχει κορνιζάρει και υπερήφανος επευφημεί την επιτυχημένη πορεία των συμμαθητών του στο συγκεκριμένο σχολείο: «αυτός εδώ επιτυχημένος χρηματιστής, αυτός έγινε διάσημος χημικός στη Χαβάη, αυτός διάσημος δικηγόρος»!
Και ο ίδιος όμως δεν τα πήγε και άσχημα. Θεωρείται από τους κορυφαίους διεθνώς γιατρούς στην εξωσωματική γονιμοποίηση με ποσοστό επιτυχίας πενήντα τοις εκατό αλλά και σπουδαίες καινοτομίες στον τομέα της έρευνας και εφαρμογής νέων μεθόδων. Αν και κάποιες επιστημονικές του ορολογίες μου είναι άγνωστες, το πάθος με το οποίο περιγράφει τα ιατρικά δρώμενα, με παρασύρει.
ΑΥΣΤΡΑΛΟΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
Με σπουδές στη Μελβούρνη και την Αθήνα μας μιλάει για την πορεία του και τους ανθρώπους που σημάδεψαν την εξέλιξή του. «Στη Μελβούρνη συνεργάστηκα με τον Ian Johnston που ήταν διευθυντής στο Melbourne IVF, μεγάλη μορφή! Όταν ήρθα στην Ελλάδα με επισκέφθηκε 5-6 φορές και με στήριξε στα πρώτα μου βήματα με τη διεθνή του προβολή. Οργανώσαμε ημερίδες και είχα τη στήριξη από το Melbourne IVF». Το προσωπικό της κλινικής «Γένεσις» επίσης πλαισιώνουν επιστήμονες με σπουδές στο εξωτερικό, αρκετοί από Αυστραλία και άλλοι από Αγγλία. Έντεκα βιολόγοι, όπως μας πληροφορεί ο δρ. Πάντος, με τη δρ. Κόκαλη να έχει εκλεγεί σύμβουλος PGD της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Πρόκειται για μια ομάδα οχτώ ατόμων που διαχειρίζεται την πολιτική της Ε.Ε σε ό,τι αφορά την προεμφυτευτική διάγνωση. Αυτή είναι και η διεθνή μας αναγνώριση!» σχολιάζει υπερήφανος ο γιατρός.
Όμως και η πρώτη παγκόσμια δημοσίευση το 2008 στο Human Reproduction με θέμα τον γενετικό έλεγχο και την ταυτοποίηση εμβρύου που έκανε το γύρο του κόσμου σε 92 μέσα μαζικής ενημέρωσης μεταξύ άλλων BBC, ABC. Η έρευνα είχε γίνει σε συνεργασία με τον Άλαν Τρουσόν στο Monash και η παρουσίαση της έρευνας έγινε με κολακευτικό τρόπο για την Ελλάδα γιατί ανέφερε χαρακτηριστικά «Australian and Greek Scientists».
«Αυτή η εργασία ήταν πολύ σημαντική» σχολιάζει «γιατί δίνει τη δυνατότητα παίρνοντας ένα κύτταρο από το έμβρυο να δούμε πρώτον ότι το έμβρυο αυτό αντιστοιχεί στην ομάδα εμβρύων που θα εμφυτευθούν και δεύτερον από το ένα κύτταρο αυτό να κάνουμε έλεγχο όλων των γονιδίων, όλων των χρωμοσωμάτων και να δημιουργήσουμε μία ταυτότητα του εμβρύου. Έτσι βλέπουμε ποιο έμβρυο έχει γονίδια που θα μπορούσε να του επιφέρει καρδιοπάθεια στα σαράντα του, ενώ το άλλο να είναι απαλλαγμένο από αυτά τα γονίδια και να επιφέρει μακροζωία. Οπότε εμείς εμφυτεύουμε το έμβρυο το καλό και όχι το παθητικό. Με άλλα λόγια, ταυτοποιείς το έμβρυο και αυτόματα κάνεις πλέον προγεννητικό έλεγχο. Αυτό ανοίγει το δρόμο σε ζευγάρια που δεν είναι πλέον υπογόνιμα, αλλά έχουν στο οικογενειακό τους ιστορικό καρδιοπάθειες, καρκίνο και άλλες κληρονομικές παθήσεις και θέλουν να τις ελέγξουν και να κάνουν ένα παιδί απαλλαγμένο από αυτές».
Όταν τα αποτελέσματα της έρευνας εφαρμόζονται σωστά και δίνουν λύση σε χρόνια προβλήματα. τότε μιλάμε για μικρά θαύματα της επιστήμης!
Χαρακτηριστικά έχουνε γεννηθεί, μας πληροφορεί δεκαπέντε παιδιά τα οποία έχουν έρθει ως «sibbling savers» δηλαδή έχουν γεννηθεί για να σώσουν τα αδερφάκια τους από ασθένειες. Για προεμφυτευτικό έλεγχο μας επισκέπτονται πολλά ζευγάρια και από Ιταλία γιατί εκεί λόγω καθολικισμού ο νόμος δεν επιτρέπει τον προεμφυτευτικό έλεγχο όπως εδώ ή στην Αυστραλία».
Η ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ
Με την ισχύουσα νομοθεσία στην Αυστραλία τα στοιχεία του δότη/ δότριας πρέπει να είναι γνωστά, ενώ στην Ελλάδα ισχύει το αντίθετο. Αναρωτιέμαι αν είναι αυτός ένας από τους λόγους που επισκέπτονται την Ελλάδα ζευγάρια από την Αυστραλία
Όπως με πληροφορεί ο γιατρός τα ζευγάρια που έρχονται στην κλινική είναι δύο ειδών: Ζευγάρια που έρχονται να πάρουν ξένο ωάριο από δότες αλλά και άλλα με το δικό τους γενετικό υλικό που έχουν κάνει πολλές αποτυχημένες προσπάθειες στην Αυστραλία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας γυναίκας από Μελβούρνη που έκανε 40 προσπάθειες στην Αυστραλία και στην Ελλάδα έμεινε έγκυος με την πρώτη σε δίδυμα. Είναι ο ελληνικός αέρας, σκέφτομαι δυνατά εγώ για να με προσγειώσει ο γιατρός πως όοοχι δεν είναι ο ελληνικός αέρας, απλά ενώ στην Αυστραλία είναι καλοί για έρευνα ωστόσο στην πράξη διέπονται από έναν συντηρητισμό. Για παράδειγμα στη συγκεκριμένη γυναίκα ακολουθούσαν την τακτική του ένα με δύο έμβρυα για να μην κάνει πολύδυμη κύηση. «Εγώ της έβαλα τέσσερα έμβρυα και πιάσαν τα δύο» εξηγεί με απλά λόγια ο γιατρός.
«Όσοι έρχονται για ξένο γενετικό υλικό» συνεχίζει «υπάρχει στην Αυστραλία το θέμα ότι ο δότης πρέπει να είναι γνωστός και να έχει πρόσβαση στο αρχείο το παιδί, οπότε μόλις ενηλικιωθεί έχει το δικαίωμα να επιδιώξει να συναντήσει το βιολογικό του πατέρα ή μητέρα. Αυτό απωθεί πάρα πολλά ζευγάρια αλλά και δότες τη στιγμή που ξέρουν ότι κάποια μέρα θα χτυπήσει την πόρτα ένα παιδί και θα πει ‘μπαμπά’ ή ‘μαμά’!». «Οπότε» καταλήγει «υπάρχει μεγάλη έλλειψη γενετικού υλικού με αποτέλεσμα πολλά ζευγάρια να πηγαίνουν Ευρώπη, ή σε μας ή Αμερική».
«Αυτή τη στιγμή είμαστε λίγο πιο μπροστά από την Αυστραλία, στα πλαίσια της προεμφυτευτικής. Το 2010 ξεκίνησε μια νέα μέθοδος, λέγεται RACGH όπου κάνουμε έλεγχο και στα 24 χρωμοσώματα. Πρόκειται για μια καθολική γενετική εξέταση, για κάθε σχεδόν κληρονομική ασθένεια, που υπόσχεται να βοηθήσει ζευγάρια-φορείς γενετικών ασθενειών να αποκτήσουν υγιή παιδιά. Η εξέταση μπορεί να εντοπίσει οποιαδήποτε από τις 15.000 γνωστές γενετικές διαταραχές, που μπορεί να κληροδοτηθούν στα ανθρώπινα έμβρυα.
Στη Μελβούρνη τώρα ξεκινάει ενώ εμείς έχουμε ήδη τις πρώτες εγκυμοσύνες.
- Κατά πόσο όμως είναι ‘ηθικό’ ένα παιδί να μη γνωρίζει τους δότες -βιολογικούς του γονείς;
Η γνώμη του γιατρού είναι ότι και ο ελληνικός νόμος παρόλο που έχει αναγνωριστεί ως προοδευτικός και πάρα πολύ καλός, δεν είναι και απόλυτα σωστός. «Θεωρώ» εξηγεί «ότι ένα ζευγάρι θα μπορούσε να φέρει συγγενικά του πρόσωπα, δηλαδή να είναι γνωστός ο δότης γιατί έτσι δεν αφήνει περιθώρια για οικονομική συναλλαγή αλλά για αλτρουιστικούς λόγους. «Πιστεύω» λέει «ότι αυτά πρέπει να γίνονται για αλτρουιστικούς λόγους και μόνο. Απ’ την άλλη, όμως, στο παιδί ναι μεν να του δίνεται το δικαίωμα να γνωρίζει τη διαδικασία της σύλληψής του, αλλά δεν είναι ανάγκη να του δίνεται το απόλυτο δικαίωμα να αναζητήσει τους δότες.
Ο ελληνικός νόμος δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να κοιτάξει το ιστορικό των βιολογικών του γονέων αν υπάρχει ιατρικό νόσημα και έτσι πιστεύω είναι και το πιο σωστό γιατί αλλιώς περιπλέκονται πάρα πολύ οι σχέσεις. Δεν πρόκειται για υιοθεσία όπου ένα παιδί πρέπει να ξέρει την αλήθεια, εδώ μιλάμε για ωάριο ή σπερματοζωάριο. Το να αποκαλύπτεις σε ένα παιδί ότι το ωάριο δεν είναι δικό μου, αλλά άλλης γυναίκας αμέσως \του δημιουργείς πρόβλημα στην προσωπικότητά του, γιατί να το κάνει αυτό κάποιος δεν το καταλαβαίνω» καταλήγει.
- Πέρα από το συναισθηματικό μπέρδεμα όμως ενδέχεται να προκύψουν μελλοντικές αιμομιξίες;
Ο νόμος λέει ότι στην Ελλάδα ένας δότης ή δότρια μπορεί να έχει μέχρι δέκα παιδιά. Στην Αυστραλία πρόσφατα ήταν μέχρι πέντε και δημιουργεί πρόβλημα δοτριών. Έχει γίνει έρευνα και μέχρι δέκα παιδιά η πιθανότητα είναι απειροελάχιστη.
