Είχα αρχίσει να φοβάμαι ότι πιο γρήγορα θα τελειώσουν τα τούρκικα σίριαλ που παίζονται στην τηλεόραση παρά το σίριαλ με το χρέος. Αλλά τις τελευταίες ημέρες έχω μια μικρή ελπίδα. Κι αυτό επειδή υπάρχουν ενδείξεις ότι η ηγεσία της Ευρώπης αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με μια συνολική σοβαρότατη κρίση χρέους κι όχι απλώς με μια μικρή χώρα κακομαθημένων γλεντζέδων.
Αλλο τώρα που δεν φαίνεται να ξέρουν ακόμη πώς θα την αντιμετωπίσουν. Ή, για να δανειστώ την ειρωνική έκφραση του «Economist», «το σχέδιό τους είναι να αποκτήσουν ένα σχέδιο».
Μικρό βήμα, λοιπόν. Αλλά ένα βήμα...
Διότι έως τώρα δημιουργούσαν την εντύπωση ότι η Ευρώπη έχει ένα πρόβλημα Ελλάδας, ενώ επί της ουσίας έχει ένα πρόβλημα χρέους - το οποίο εξελίσσεται σε πρόβλημα νομίσματος.
Ακριβώς όπως δημιουργούσαν την εντύπωση ότι η Ελλάδα ταλαιπωρείται από ένα πρόβλημα ελλείμματος, ενώ κυρίως έχει ένα πρόβλημα χρέους.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι εξαιρετικά απλό. Αν αντιληφθούμε τελικά ότι τα πράγματα ήταν διαφορετικά από αυτό που νομίζαμε, θα πιάσουμε το νήμα από την αρχή; Ή θα επιμείνουμε στην λανθασμένη συνταγή μιας λανθασμένης διάγνωσης;
Δεν το γνωρίζω. Κι ίσως είναι ακόμη νωρίς να προεξοφλήσουμε το οτιδήποτε.
Το βέβαιο είναι ότι η χώρα χρειάζεται μια ριζική ρύθμιση του χρέους, διότι αν το χρέος δεν καταστεί αυτονοήτως βιώσιμο καμία δανειακή ένεση και καμία δημοσιονομική προσαρμογή δεν πρόκειται να την ορθοποδήσει.
Και το βέβαιο είναι επίσης ότι η χώρα χρειάζεται μια πιο ήπια δημοσιονομική προσαρμογή όχι για να αποφύγει τις υποχρεώσεις της και να ξεγελάσει τους εταίρους, αλλά για να δώσει μια ανάσα οξυγόνου στην ελληνική οικονομία.
Διότι, όπως έχει τύχει να ξαναγράψουμε, το βασικό πρόβλημα της χώρας σήμερα δεν είναι αν το έλλειμμα θα πάει στο 8,5% του ΑΕΠ αντί για 7,6%, αλλά ότι οι ανοχές και οι αντοχές της κοινωνίας έχουν εξαντληθεί προ πολλού - απορώ πώς δεν το αντιλαμβάνονται ακόμη και οι τροϊκανοί.
Ριζική ρύθμιση χρέους, λοιπόν, και ηπιότερη δημοσιονομική προσαρμογή.
Οπως φαίνεται, οι Ευρωπαίοι αρχίζουν τώρα να συζητούν σοβαρά το πρώτο - κάτι που θα φέρει τεράστιες ανακατατάξεις στον τραπεζικό τομέα...
Αλλά η τρόικα, από την πλευρά της, δεν δείχνει ακόμη διατεθειμένη να κουβεντιάσει το δεύτερο - αυτό έδειξαν, πάντως, οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις με τον υπουργό Οικονομικών για τη νέα έκθεση αξιολόγησης.
Και το κακό (ή το καλό) είναι ότι αυτά τα δυο μόνο μαζί κι από κοινού μπορούν να λειτουργήσουν.
Θα περιμένουμε, λοιπόν. Αλλά έχω την αίσθηση ότι κάτι κινείται...
