Τις κρίσιμες αποφάσεις, τις άγνωστες συγκρούσεις και τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην υπογραφή του μνημονίου με την τρόικα, άνοιξαν οι
Νέοι Φάκελοι της τηλεόρασης του ΣΚΑΪ στο έκτο και τελευταίο μέρος της μεγάλης έρευνας του Αλέξη Παπαχελά για το πως φτάσαμε στο Μνημόνιο.
Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε ολόκληρο το παρασκήνιο της διαπραγμάτευσης: Ποιος αποφάσισε το μείγμα των μέτρων, ποιοι διαφωνούσαν στις συσκέψεις με την τρόικα και ποιος έβαλε ήδη από τότε θέμα μείωσης των μισθών στον ιδιωτικό τομέα.
Ο τότε εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ
Παναγιώτης Ρουμελιώτης αποκάλυψε για πρώτη φορά σήμερα ότι μια από τις βασικές προϋποθέσεις ήταν το κούρεμα του ελληνικού χρέους ήδη από τότε, σχεδόν δύο ολόκληρα χρόνια πριν.
Όπως είπε ο κ. Ρουμελιώτης «συνήθως, όταν το Ταμείο έχει να αντιμετωπίσει μια χώρα με διαρθρωτικά προβλήματα και με δημοσιονομικά ελλείμματα σημαντικά και με υψηλό χρέος, τους συστήνει να προχωρήσουν άμεσα σε αναδιάρθρωση του χρέους. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το Ταμείο, δεν μπορούσε από μόνο του να πάρει την απόφαση να πιέσει τη χώρα για να κάνει αναδιάρθρωση του χρέους της. Γιατί φοβήθηκε τις επιπτώσεις της αποσταθεροποίησης της Ευρωζώνης από μια τέτοια ενέργεια, και τις επιπτώσεις που θα έχει η αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Είπανε ότι θα πρέπει να γίνει εσωτερική υποτίμηση. Πως θα γίνει εσωτερική υποτίμηση; Χρησιμοποιώντας εισοδηματική πολιτική, δηλαδή μείωση των μισθών και των συντάξεων, που ταυτόχρονα αν εφαρμοστεί στον δημόσιο τομέα κατά κύριο λόγο, μειώνονται και οι δαπάνες του δημοσίου και επομένως μειώνεται και το δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά χρησιμοποίησε επίσης και τις λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές έτσι ώστε η οικονομία να ξαναρχίσει να μπαίνει σε τροχιά ανάπτυξης, μέσα από την απελευθέρωση της. Αυτή ήτανε η προσέγγιση επειδή δεν μπορούσανε να χρησιμοποιήσουνε την συναλλαγματική πολιτική.
Ο κ. Ρουμελιώτης προσέθεσε ότι το «μοντέλο» αυτό δεν είχε δοκιμαστεί ξανά σε άλλη χώρα και ήταν «η πρώτη φορά που το ταμείο είχε να αντιμετωπίσει μια χώρα όπου όπως σας είπα δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία». Ο κ. Ρουμελιώτης γνωστοποίησε ότι το Ταμείο δέχτηκε αρχικά να μην πιέσει άλλο την Ελλάδα για να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της «ωστόσο με την επιφύλαξη ότι αυτό θα γίνει αμέσως μετά την υπογραφή του μνημονίου». Μάλιστα αποκάλυψε ότι τον Ιούλιο του 2010, τον κάλεσε ο τότε επικεφαλής Στρος Καν στο γραφείο του και είπε ότι πρέπει «να μεταφέρεις στις αρχές σου, ανεπισήμως βεβαίως, γιατί αυτά δεν λέγονται γιατί θα μπορούσαν να προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στις αγορές, ότι πρέπει να ασκηθούν πιέσεις προς τους Ευρωπαίους για να ανακινήσουν τη διαδικασία της αναδιάρθρωσης του χρέους γιατί το χρέος αυξάνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και δεν θα μπορέσουμε να το ελέγξουμε σε κάποια δεδομένη στιγμή».
Ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα
Πόουλ Τόμσεν αναφέρθηκε στους μισθούς γνωστοποιώντας ότι «μία πτυχή του προγράμματος, που δεν ήταν ακόμη σαφής όταν ήρθαμε, ήταν οι προτάσεις πολλών, ακόμη και μέσα στην δική μου ομάδα, ότι θα πρέπει η περικοπή των μισθών να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα. Μετά από μακρά συζήτηση με τους κοινωνικούς εταίρους πεισθήκαμε ότι δεν ήταν απαραίτητο».
Στο κούρεμα του ελληνικού χρέους αναφέρθηκε και ο επικεφαλής του Eurogroup
Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος παραδέχτηκε ότι υπήρχε μία συζήτηση στην αρχή του προγράμματος όπου το ΔΝΤ έλεγε ότι η Ελλάδα πρέπει να κάνει μια μεγάλη αναδιάρθρωση, ένα κούρεμα, στην αρχή του προγράμματος.
Ωστόσο κάτι τέτοιο δε συνέβη, γιατί «εκείνη την στιγμή δεν πίστευα ότι αυτό θα ήταν σωστό, επειδή δεν γνωρίζαμε ποιες θα ήταν οι συνολικές συνέπειες ενός τέτοιου βήματος και αποφασίσαμε να πάρουμε τον άλλο δρόμο».
Σχολιάζοντας την ύφεση στην οποία έχει επέλθει η ελληνική οικονομία, ο κ. Γιούνκερ παραδέχεται ότι «δεν υπογραμμίσαμε αρκετά την ζημιά στην ανάπτυξη στην Ελλάδα. Επιμείναμε πολύ στην δημοσιονομική εξυγίανση. Χωρίς αμφιβολία και χωρίς εναλλακτική λύση η Ελλάδα έπρεπε να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά της. Αλλά θα ήταν σοφότερο και πιο λογικό να επικεντρωθούμε αμέσως στην ανάπτυξη».
Ο
Γιώργος Παπακωνσταντίνου, υπουργός Οικονομικών 2009-2011 δήλωσε ότι η Ελλάδα στην αρχή αντιμετώπιζε ένα πρόβλημα συμβατότητας ακόμα και μεταξύ της τρόικας (ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή επιτροπή, ΕΚΤ) γιατί δεν είχαν μάθει ποτέ να δουλεύουν μεταξύ τους.
Μάλιστα, ο κ.
Ρουμελιώτης σημείωσε ότι είχαν πολλές φορές μεγάλους καβγάδες, πολύ μεγάλους καβγάδες. «Καταρχάς από την αρχή το ΔΝΤ είχε πει πως η περίοδος προσαρμογής, με βάση το πρώτο μνημόνιο, θα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερη. Αυτό δεν έγινε. Για λόγους που όλοι γνωρίζουμε και συγκεκριμένα επειδή η Γερμανία ήθελε να τιμωρήσει την Ελλάδα εφάρμοσε μια μικρή περίοδο προσαρμογής τριών ετών και άλλα δύο χρόνια αποπληρωμής του χρέους, των δανείων που θα έπαιρνε η Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Η τιμωρησιακή αυτή προσέγγιση οδήγησε την Ευρωζώνη στο να εφαρμόσει ένα πολύ υψηλό επιτόκιο με το οποίο διαφωνούσε από την αρχή ο Στρος Καν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο», είπε ο κ. Ρουμελιώτης.
Στο μεταξύ, ο κ.
Γιούνκερ παραδέχτηκε ότι στην αρχή του προγράμματος πίεζε για μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής, 5-6 χρόνια και χαμηλότερα επιτόκια, αλλά οι Γερμανοί ήταν αντίθετοι.
Ο επικεφαλής του Eurogroup υπογράμμισε ότι πάντα εναντιώνονταν σε αυτούς που προσπαθούσαν να διώξουν την Ελλάδα από το Ευρώ και να φτιάξουν ένα πολιτικό σχέδιο που δεν θα άφηνε κανένα περιθώριο στην Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρωζώνη. «Ήταν η πιο δύσκολη στιγμή που αντιμετώπισα σαν πρόεδρος του Eurogroup» σημείωσε ο κ. Γιούνκερ.
Παναγιώτης Ρουμελιώτης
