ΠΑΙΔΙ. Μάθετε στο παιδί σας τον κανόνα των εσωρούχων

Γράφτηκε απο Χρυσάνθη Κυριακοπούλου Κοινωνικός Λειτουργός

Υπολογίζεται ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας,

συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης. Μην κλείνετε τα μάτια

 σε αυτό το γεγονός πιστεύοντας πως δεν θα συμβεί και στο δικό σας παιδί.

 Βοηθήστε να μη συμβεί αυτό και στο δικό σας παιδί, μαθαίνοντάς του, τον κανόνα των εσωρούχων.

Ο κανόνας αυτός είναι πολύ απλός και εύκολος να εξηγηθεί από το γονέα στο παιδί. Κυκλοφορεί ήδη ένα εκπληκτικό βιβλίο ( Η Κίκο και το χέρι ) αλλά και βιντεάκι που μπορεί να βοηθήσει το γονιό να εξηγήσει πιο αποτελεσματικά αυτό τον κανόνα στο παιδί του.

Ουσιαστικά ο γονιός καλείται να μάθει στο παιδί του, ποια είναι τα σημεία του σώματος του που δεν πρέπει να τα αγγίζουν οι άλλοι, πώς πρέπει να αντιδράσουν αν συμβεί και που να στραφούν για βοήθεια.  Δηλαδή, του εξηγούν πως κανείς δεν

μπορεί να το αγγίξει ή να το χαϊδέψει στα σημεία του σώματός  του που συνήθως καλύπτονται από τα εσώρουχά τους. Και ούτε τα ίδια επιτρέπεται να αγγίξουν το σώμα άλλων σε αυτά τα σημεία. Τους μαθαίνουμε ότι το σώμα τους, τους ανήκει και ότι υπάρχουν καλά αλλά και κακά αγγίγματα πάνω σε αυτό.

Ο κανόνας των εσωρούχων έχει τις παρακάτω κύριες πτυχές

• Το σώμα σου, σου ανήκει.

Τα παιδιά από μικρή κιόλας ηλικία πρέπει να ξέρουν πως το σώμα τους, τους ανήκει και ότι κανείς δεν μπορεί να τα αγγίζει χωρίς την άδεια τους. Οι γονείς θα πρέπει να μιλάνε στα παιδιά τους τόσο για το σώμα τους όσο και για την σεξουαλικότητα, χρησιμοποιώντας πάντα κατάλληλους όρους, και να τα βοηθήσουν να αντιληφθούν τι επιτρέπεται από τους γύρω τους και τι όχι. Πρέπει να αναγνωρίζουν μια ανάρμοστη σωματική επαφή και να λένε << όχι >> σε αυτή. Για παράδειγμα, στο βιβλίο της Κίκο, ένα χέρι  ζητά την άδεια της να την αγγίξει. Η Κίκο δέχεται αλλά όταν το χέρι προσπαθεί να μπει στο εσώρουχό της η Κίκο λέει << όχι >>, αναγνωρίζοντας το καλό και το κακό άγγιγμα.

• Καλό – κακό άγγιγμα

Οι γονείς πρέπει να μάθουν στα παιδιά τους ότι δεν είναι σωστό να τα κοιτάζει ή να τα αγγίζει κανείς σε απόκρυφα σημεία του σώματός τους. Οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν στο παιδί ότι υπάρχουν κάποιοι ενήλικες (όπως οι γονείς, οι κηδεμόνες και οι γιατροί) που μπορεί να χρειαστεί να το αγγίξουν, αλλά ας ενθαρρύνουμε τα παιδιά να πουν «Όχι» ακόμη και σε αυτούς αν τυχόν αισθανθούν άβολα.

• Καλά – κακά μυστικά

Οι γονείς πρέπει να έχουν και να διατηρούν μια πολύ καλή επικοινωνία με τα παιδιά τους. Το παιδί πρέπει να τους μιλάει και να μην κρατάει μυστικά, φοβούμενο την αντίδραση τους. Ας μην ξεχνάμε πως η μυστικότητα είναι μια τακτική που εφαρμόζουν όσοι διαπράττουν το αδίκημα της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Πρέπει να μάθουν πως οποιοδήποτε μυστικό τους προκαλεί φόβο και στενοχώρια, πρέπει να το μοιραστούν με ένα ενήλικα που εμπιστεύονται. Στο βιβλίο, το χέρι ενθαρρύνει την Κίκο να μιλήσει στους γονείς της όταν κάποιος την αγγίξει ανάρμοστα. Πρέπει να μαθαίνουμε στα παιδιά ποια είναι τα καλά μυστικά ( όπως μια έκπληξη που ετοιμάζει ο μπαμπάς στη μαμά) αλλά και τα κακά μυστικά ( όπως μια βόλτα με το θείο που προκαλεί άγχος στο παιδί ).

• Η πρόληψη και η προστασία είναι ευθύνη των ενηλίκων

Τα κακοποιημένα παιδιά διακατέχονται από αισθήματα ντροπής, ενοχής και φόβου. Οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν να καλλιεργούν ταμπού γύρω από την σεξουαλικότητα και να μιλούν στα παιδιά τους για τέτοια θέματα. Το παιδί θα πρέπει να μοιράζεται μαζί τους το άγχος και τις όποιες ανησυχίες τους και ο γονιός του να το κατευθύνει. Οι μεγαλύτεροι υπάρχουν για να βοηθούν τα παιδιά

στην καθημερινότητά τους. Η πρόληψη της σεξουαλικής βίας αποτελεί πρωτίστως ευθύνη των ενηλίκων και όχι των παιδιών.

Στην πλειονότητά τους, εκείνος που θα << κακοποιήσει >> σεξουαλικά το παιδί, το οικογενειακό περιβάλλον θα τον γνωρίζει. . Είναι πολύ δύσκολο, κυρίως για τα μικρά παιδιά, να καταλάβουν ότι  κάποιος που ήδη γνωρίζουν μπορεί να τα βλάψει.

Στο σπίτι επομένως θα πρέπει να ισχύει ο κανόνας ότι το παιδί οφείλει να ενημερώνει τους γονείς του σε κάθε περίπτωση που κάποιος του προσφέρει δώρα, του ζητάει να κρατήσει ένα μυστικό ή προσπαθεί να βρεθεί μόνος μαζί του. Βέβαια, αυτό δεν αποκλείει το γεγονός πως ο δράστης μπορεί να είναι ένας άγνωστος. Διδάξτε στο παιδί σας κάποιους απλούς κανόνες για την επαφή τους με έναν άγνωστο, όπως για παράδειγμα, δεν παίρνουμε δώρα από αγνώστους και δεν πηγαίνουμε κάπου μαζί τους. Τέλος, τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν ειδικοί όπου μπορούν να βοηθήσουν σε τέτοιες περιπτώσεις όπως κοινωνικοί λειτουργοί, παιδοψυχολόγοι, αστυνομία αλλά και τηλεφωνικές γραμμές όπου μπορούν να ζητήσουν βοήθεια και συμβουλές.

Τελειώνοντας, μην αμελείται να διδάξετε στο παιδί σας τον βασικό κανόνα των εσωρούχων διότι όσο και να εμπιστευόμαστε το περιβάλλον μας, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για κανέναν. Ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης, καθόλου μικρό ποσοστό, για να νιώθουμε για το δικό μας παιδί καλυμμένοι. Κανένα παιδί δεν είναι τόσο μικρό που να μην μπορεί να μάθει τον Κανόνα των Εσωρούχων αφού η κακοποίηση δεν γνωρίζει ηλικία. Αν είναι δύσκολο να μιλήσετε για το ζήτημα αυτό στο παιδί σας, θυμηθείτε ότι αυτό μάλλον είναι πιο δύσκολο για σας ως ενήλικα παρά για ένα παιδί.

Αν λοιπόν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας έχει πέσει θύμα κακοποίησης είναι πολύ σημαντικό να μην θυμώσετε μαζί του. Μην το κάνετε να νιώσει ότι φταίει, μην το ανακρίνετε και προσπαθήστε να μη βγάζετε βιαστικά και αυθαίρετα συμπεράσματα. Διαβεβαιώστε το παιδί σας ότι θα ασχοληθείτε με το θέμα και επικοινωνήστε με κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει: έναν κοινωνικό λειτουργό ή την αστυνομία ή ακόμη και μια τηλεφωνική γραμμή όπου και εκεί οι κατάλληλοι ειδικοί θα σας κατευθύνουν.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης παρέχει υλικό για να βοηθήσει τους γονείς

να διδάξουν τον Κανόνα των Εσωρούχων όπως κινούμενο σχέδιο και το βιβλίο όπου πρέπει να διδάσκεται σε ηλικίες 3-7. Όλο το υλικό περιέχεται στην ιστοσελίδα www.kanonastonesorouxon.org.