Αποκάλυψη για τα Θεοφάνεια καί το όνομα Φώτιος.
Πολλοί, νομίζουν ότι τόσο το όνομα Φώτιος όσο καί η εορτή των Θεοφανείων είναι χριστιανικής υφής καί περιεχομένου.
Εγώ όμως, βρήκα κάποια πολύ σπουδαία στοιχεία για αυτήν την υπόθεση.
Αυτά τα στοιχεία μας τα παρέχουν δύο μεγάλοι ιστορικοί, ο «πατέρας της ιστορίας» κατά τον Κικέρωνα, Ηρόδοτος, καθώς καί ο εξίσου σπουδαίος με τον Ηρόδοτο Θουκυδίδης.
Απαντώντας σε αυτά, οφείλω να παραθέσω τα στοιχεία.
Καί αρχίζω με τον Ηρόδοτο.
Κατ’ αρχάς παραθέτω το αρχαίο κείμενο καί στην συνέχεια παραθέτω την απόδοση των εκδόσεων «Κάκτος».
Αρχαίο κείμενο
Επιτελέσας δέ ο Κροίσος ταύτα απέπεμπε ες Δελφούς καί τάδε άλλα άμα τοίσι. κρητήρας δύο μεγάθεϊ μεγάλους, χρύσεον καί αργύρεον, τών ο μέν χρύσεος έκειτο επί δεξιά εσιόντι ες τόν νηόν, ο δέ αργύρεος επ’ αριστερά. Μετεκινήθησαν δέ καί ούτοι υπό τόν νηόν κατακαέντα, καί ο μέν χρύσεος κείται εν τώ Κλαζομενίων θησαυρώ, έλκων σταθμόν είνατον ημιτάλαντον καί έτι δώδεκα μνέας, ο δέ αργύρεος επί τού προνηίου της γωνίης, χωρέων αμφορέας εξακοσίους. επικίρναται γάρ υπό Δελφών Θεοφανίοισι.
Απόδοση Κάκτου
Ο Κροίσος δεν σταμάτησε εκεί τις προσφορές του στο μαντείο των Δελφών. Έστειλε ακόμα δύο τεράστιους κρατήρες ένα χρυσό, που τοποθετήθηκε στη δεξιά μεριά της εισόδου του ναού κι έναν ασημένιο, στα αριστερά. Αυτά μετακινήθηκαν επίσης την εποχή της πυρκαγιάς καί το χρυσό, που ζυγίζει τεσσερισήμισι τάλαντα καί δώδεκα μνες, βρίσκεται τώρα στον θησαυρό των Κλαζομενών, ενώ το ασημένιο χωρεί εξακόσιους αμφορείς, είναι στη γωνία του πρόναου. Η χωρητικότητά του είναι γνωστή, επειδή οι ιερείς το χρησιμοποιούν για να αναμειγνύουν κρασί στα Θεοφάνεια.
Όπως λοιπόν συνάγεται από το ανωτέρω παρατιθέμενο απόσπασμα, στους Δελφούς, εορτάζονταν τα Θεοφάνεια.
Παρακάτω παραθέτω ένα απόσπασμα από το δεύτερο βιβλίο της ιστορίας του Θουκυδίδη, κεφάλαιο 80, εδάφια 4-5. Η απόδοση είναι των εκδόσεων «Κάκτος».
Ως μία εισαγωγή, οφείλω να σημειώσω ότι οι κάτοικοι της Αμβρακίας καί οι Χάονες, σύμμαχοί τους, προτείνουν στους Λακεδαιμονίους, να εκστρατεύσουν μαζί τους κατά της Ακαρνανίας για να την αποσπάσουν από την Αθηναϊκή συμμαχία. Οι Λακεδαιμόνιοι αποστέλλουν χιλίους οπλίτες με αρχηγό τον Κνήμο. Να τί γράφει ο Θουκυδίδης για τους συμμάχους του Κνήμου σε αυτήν την εκστρατεία.
Αρχαίο κείμενο
Κνήμος δέ καί οι μετ’ αυτού χίλιοι οπλίται επειδή επεραιώθησαν λαθόντες Φορμίωνα, ός ήρχε τών είκοσι νεών τών Αττικών αί περί Ναύπακτον εφρούρουν, ευθύς παρεσκευάζοντο τήν κατά γήν στρατείαν. Καί αυτώ παρήσαν Ελλήνων μέν Αμπρακιώται καί Λευκάδιοι καί Ανακτόριοι καί ούς αυτός έχων ήλθε χίλιοι Πελοποννησίων, βάρβαροι δέ Χάονες χίλιοι αβασίλευτοι, ών ηγούντο επετησίω προστατεία εκ τού αρχικού γένους Φώτιος καί Νικάνωρ. ξυνεστρατεύοντο δέ μετά Χαόνων καί Θεσπρωτοί αβασίλευτοι.
Απόδοσηση Κάκτου
Ο Κνήμος, με τους χίλιους οπλίτες, κατόρθωσε να φτάσει στη Λευκάδα, χωρίς να τον πάρει είδηση ο Φορμίωνας - ο οποίος ήταν αρχηγός των είκοσι αθηναϊκών καραβιών που περιπολούσαν γύρω από τη Ναύπακτο - κι αμέσως άρχισε τις ετοιμασίες για την εκστρατεία από στεριά. Έλληνες είχε μαζί του τους Αμπρακιώτες, τους Λευκαδίους καί τους Ανακτορίους, κι επίσης τους χίλιους Πελοποννησίους που έφερε όταν ήρθε. βαρβάρους είχε χίλιους Χάονες, λαό χωρίς βασιλιά, με αρχηγούς τον Φώτιο καί τον Νικάνορα, από την ηγεμονική οικογένεια του τόπου, οι οποίοι ασκούσαν την εξουσία για ένα χρόνο. Μαζί με τους Χάονες εκστρατεύανε κι οι Θεσπρωτοί, χωρίς βασιλιά καί τούτοι.
Σχόλιο: Όπως συνάγεται από το ανωτέρω απόσπασμα, το όνομα Φώτιος είναι προχριστιανικό, όπως προχριστιανική εορτή είναι καί τα Θεοφάνεια.
Ωστόσο, οφείλω να σημειώσω ότι η θέση του Θουκυδίδη ότι οι Χάονες ήσαν βάρβαροι, δεν είναι σωστή, αφού οι αρχηγοί τους έχουν Ελληνικά ονόματα. Εκτός αν θεωρήσουμε ότι ο Θουκυδίδης τους θεωρούσε βαρβάρους, επειδή ήσαν ακόμη σε χαμηλό πολιτιστικό επίπεδο σε σχέση με τους υπολοίπους Έλληνες. Η έγκριτη εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, αναφέρει ότι οι Χάονες ονομάζονταν καί Χώνες, ενώ κυριάρχησαν σε όλη την Ήπειρο. Λαός με το ίδιο όνομα αναφέρεται καί στην Ιταλία. Ακόμη, η έγκριτη εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς, αναφέρει ότι η Χαονία, δηλαδή η χώρα των Χαόνων, εκτείνεται από τα Κεραύνια όρη μέχρι τον Θύαμι (=ποταμό Καλαμά), ενώ οι πόλεις των Χαόνων λέγονταν Πάνορμος, Όγχηστος, Ίλιον, Βουθρωτό, Φοινίκη κ.λ.π. Κατά την παράδοση, η Χαονία ονομάσθηκε έτσι από τον Χάονα, γιό του Πριάμου.
Αυτά τα αφιερώνω σε όλους όσους πιστεύουν ότι το όνομα Φώτιος καί η εορτή των Θεοφανείων είναι χριστιανικά.
Σχετική με τα αρχαία Θεοφάνεια είναι και η εορτή των Πλυντηρίων. Οι κάτοικοι κουβαλούσαν τα αγάλματα των Θεών και τα ιερά σκεύη και τα έπλεναν στον κοντινότερο ποταμό ή λίμνη. Γινόταν δηλαδή μία καθαρτήριος τελετή. Το ίδιο εθιμο-εορτή διατηρείται σε πολλά μέρη της Ελλάδος ακόμη και σήμερα. Κατά την ημέρα των Χριατιανικών Θεοφανείων μεταφέρουν τις εικόνες από την εκκλησία και τις πλένουν στο ποτάμι !!!
_________________________________
ΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ ΗΤΑΝ Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΛΟΥΤΡΟΥ ΤΟΥ ΞΟΑΝΟΥ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ.
Η διεξαγωγή των τελετών αυτών γίνονταν, κατά τους Αρχαίους συγγραφείς και τις επιγραφές, ως εξής: Κατ’ αρχάς καθαρίζονταν και εξαγνίζονταν ο ναός της Παλάδος Αθηνάς, στην Ακροπόλη. Κατά αυτό το χρονικό διάστημα, το Ιερό δένονταν με σχοινιά (μία πρακτική που τηρείται ακόμα και σήμερα σε Χριστιανικούς ναούς). Οι ιέρειες του ναού οι επιφορτισμένες τότε τον καθαρισμό ήταν παρθένες, οι οποίες ονομάζονταν «λουτρίδες» και «πλυντρίδες», αλλά και μία ακόμη η οποία λεγόταν «κατανίπτης», επιφορτισμένη ειδικά να επιμελείται του αγάλματος της θεάς. Και η προπαρασκευαστική αυτή εργασία αποτελούσε την εορτή των Καλλυντηρίων.
Έπειτα άρχιζε η μεγάλη ήμερα των Πλυντηρίων. Σε αυτές κύριο μέρος έπαιζαν οι λεγόμενες «Πραξιεργίδες», ιέριες οι οποίες ήταν υπεύθυνες να ετοιμάζουν το άγαλμα προς λουτρό, βγάζοντας από αυτό τα ενδύματα του και τα κοσμήματα και καλύπτοντάς το με πέπλα. Έπειτα μετά το λουτρό το στόλιζαν και πάλι όπως και πριν. Και τότε άρχιζε η πομπή, υπό την εποπτεία των «νομοφυλάκων». Το άγαλμα της θεάς μεταφερόταν επισήμως προς την θάλασσα του Φαλήρου, βαπτίζονταν τότε εντός της θαλάσσης και παρέμενε εκεί όλη την ημέρα.
Η ημέρα αυτή θεωρείτο στην Αθήνα ως αποφράδα διότι η πόλις στερούνταν κατά το χρονικό αυτό διάστημα, την προστασία της πολιούχου θεάς. Για αυτό έπαυε κάθε εργασία, ήταν δε επιβεβλημένη και επίσημη αργία προς την εσπέρα. Κατόπιν το άγαλμα της Θεάς επανέρχονταν στην Αθήνα, εν μέσω εφήβων οι οποίοι κρατούσαν δάδες αναμμένες, και των «Πραξιεργίδων».
Και τότε το άγαλμα, καθαρισμένο δια του λουτρού, τίθετο και πάλι επισήμως στο ναό.
![]({"default":{"load":"default","w":"62","h":"35","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/BBsK4Ir.img?h=354&w=620&m=6&q=60&o=f&l=f"}})
