Πριν από λίγα χρόνια, προτού εισαχθεί στο νοσοκομείο, με σοβαρό πρόβλημα υγείας ο κ. Κληρίδης, φρόντισε να ξεκαθαρίσει νομικά και μία άλλη παράμετρο που άρχισε να ταλανίζει την Κύπρο: αυτή της υπόθεσης των πετρελαίων. Ήθελε να προλάβει την εμπλοκή της Βρετανίας, στην επερχόμενη εκμετάλλευση των πετρελαίων. Η Βρετανία, διαθέτει βάσεις στην Κύπρο, οι οποίες θεωρούνται, σύμφωνα με τη συνθήκη της Ζυρίχης, βρεταννικό έδαφος και άρα_ θα μπορούσαν να ισχυρισθούν ορισμένοι_ μπορεί να αξιώσει πως διαθέτει και... χωρικά ύδατα: «τα κοιτάσματα πετρελαίου που έχουν εντοπισθεί στα ανοιχτά της Κύπρου, δεν έχουν σχέση με τις βρατνικές βάσεις, των οποίων τα δικαώμτα περιορίζονται από τη συνθήκη εγκαθίδρυσης», ξεκαθάρισε ο κ. Κληρίδης. Και για να γίνει ακόμα πειστικός και πιεστικός στην άποψή του σημείωσε ότι «οι βρετανικές βάσεις στην Κύπρο έχουν στρατιωτική αποστολή. Δεν ήρθαν στο νησί για... μπίζνες»!
Δεν θέλησε, μετά την ήττα του από τον Τάσσο Παπαδόπουλο, ούτε τίτλους, ούτε αξιώματα. Ουδείς πάλι από τη «νέα τάξη πραγμάτων στην Κύπρο» τον αξιοποίησε για την εμπειρία του, τη σοφία του, τις γνώσεις του και τις γνωριμίες του. Ούτε όμως και η Αθήνα. Ο Κληρίδης γνώριζε τόσο καλά το κυπριακό, όσο κανείς άλλος κι όμως ουδείς δεν ζήτησε ποτέ τη γνώμη του. Μόνον ο πρώην Πρωθυπουργός κ. Κ. Σημίτης του τηλεφωνούσε και καμμιά φορά ο κ. Γ. Παπανδρέου.
Μια ζωή πολιτικός. Ο πατέρας του, Γιάννης Κληρίδης, διαπρεπής δικηγόρους ήταν ο πρώτος που τόλμησε να αντιπαραταχθεί με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο, στις πρώτες εκλογές που έγιναν στην Κύπρο, για το προεδρικό αξίωμα, μόλις το νησί απέκτησε το 1960 την ανεξαρτησία του. Ήταν και του πατέρα του φιλοδοξία να γίνει Πρόεδρος της Κύπρου και για να την εκπληρώσει δεν δίστασε τότε να «συμμαχήσει» ακόμα και με το πανίσχυρο κομμουνιστικό ΑΚΕΛ. Όπως ο πατέρας του, έτσι και αυτός, όσες φορές συγκρούσθηκε εκλογικά με τον Μακάριο, δεν κατάφερε ποτέ να τον κερδίσει. Ο Γλαύκος Κληρίδης έγινε Πρόεδρος αφού πέθανε ο Μακάριος και αφού μεσολάβησε η εκλογή άλλων Προέδρων τωνΣπ. Κυπριανού και Γ. Βασιλείου.
Παραδέχθηκε πως το μεγαλύτερο του λάθος δεν ήταν γιατί τότε από έμπιστος συνεργάτης του Μακαρίου, έγινε αντίπαλός του, αλλά επειδή δεν τόλμησε ποτέ να εκφράσει δημοσίως τη διαφωνία του με τον αρχιεπίσκοπο, όταν ήταν μέλος της κυβέρνησής του, ή Πρόεδρος της Βουλής. Δημόσια ομολογία ωστόσο που προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών στο... ΔΗΣΥ, στο κόμμα που ο ίδιος ίδρυσε, αφού ο σημερινός του Πρόεδρος κ. Νικ. Αναστασιάδης, διαφώνησε έντονα μαζί του λέγοντας πως «οι διαφωνίες επιλύονται στα κομματικά όργανα και όχι με δημόσια αντιπαράθεση». Ετσι, από τότε ο Πρόεδρος Κληρίδης σταμάτησε να διατυμπανίζει ποίο ήταν το μεγαλύτερό του λάθος. Μόνον τους τελευταίους μήνες, οι λίγοι συνομιλητές που τον συναντούσαν γνώριζαν πως για ένα πράγμα, επίσης, μετάνοιωσε ο Κληρίδης. Ό,τι δεν κατάφερε να επανενώσει την Κύπρο. Εφτασε έως την πηγή και δεν πρόλαβε να πιει νερό. Αν όμως ήταν Πρόεδρος της Κύπρου, στην Λουκέρνη, τότε ίσως να ήταν διαφορετική η εξέλιξη, στο θέμα της Κύπρου...
Το χιούμορ του ανεξάντλητο. Ο αυτοσαρκασμός του συνεχής: «Τα περισσότερα δώρα που πήρα ως Πρόεδρος ήταν εικόνες. Τις κρέμμασα όλες στο διάδρομο του σπιτιού μου. Κάθε φορά που έμπαινα στο σπίτι μου, προσπερνούσα τρέχοντας τον διάδρομο. Φοβούμουν μήπως με σταματήσει κανένας Άγιος και με ρωτήσει. Ε, εσύ, πόσα ψέμματα τους είπες σήμερα;» Ελεγε συχνά, γελώντας, στους επισκέπτες του.
Όπως και ότι ήταν ο μοναδικός αρχηγός κράτους στον κόσμο, που επισήμως δήλωνε ότι ήταν Πρόεδρος σε μία... ανεπιθύμητη δημοκρατία. Ο λόγος ήταν _ όπως εξηγούσε_ ότι ούτε οι ελληνοκύπριοι, ούτε οι τουρκοκύπριοι την ήθελαν.. Οι ελληνοκύπριοι ήθελαν και αγωνίσθηκαν για να ενώσουν την Κύπρο με την Ελλάδα κι οι τουρκοκύπριοι να την ενώσουν με την Τουρκία, ή τουλάχιστον να την μοιράσουν ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Ετσι η ανεξαρτησία γεννήθηκε απρογραμμάτιστη, ανεπιθύμητη με μεγάλες δυσκολίες και ήταν ο τυχαίος καρπός μία βίαιης, αιματηρής και ταυτόχρονης ένοπλης σύρραξης μεταξύ ελληνοκυπρίων και βρετανών.
Γεννημένος στη Λευκωσία, στις 24 Απριλίου 1919, σπούδασε νομικά, όπως και ο άλλος του μεγάλος αντίπαλος. Ραούφ Ντενκτάς, στη Βρετανία. Ήταν από τους πρώτους που κατατάγηκε στην RAF με την έναρξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και το αεροσκάφος του καταρρίφθηκε στη Γερμανία. Ο ίδιος συνελήφθη από τους ναζί, απέδρασε μία φορά και συνελήφθη και πάλι. Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα των κυπρίων υπηρέτησε στην ΕΟΚΑ, με το ψευδώνυμο «Υπερείδης» και υπερασπίσθηκε κυπρίους αγωνιστές στα βρετανικά δικαστήρια. Ήταν ο πρώτος που, κατά τη διάρκεια της βρετανικής κατοχής, ετοίμασε φάκελο για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από του Αγγλους. Τον φάκελο αυτό παρέδωσε στην τότε ελληνική κυβέρνηση και στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Με την ανεξαρτησία της Κύπρου, πέρασε στο «μακαριακό στρατόπεδο», βρέθηκε αντίπαλος ακόμα και με τον πατέρα του και εξελέγη ο πρώτος Πρόεδρος της Βουλής. Στις 23 Ιουλίου 1974, υπό τραγικές για την Κύπρο (και τον ελληνισμό) συνθήκες, ανέλαβε προσωρινά καθήκοντά Προέδρου της Δημνοκρατίας έως τις 7 Δεκεμβρίου 1974, ημέρα κατά την οποία επανήλθε στην Κύπρο ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Εκτοτε οι δρόμοι των δύο ηγετών έγιναν διαφορετικοί.
Ήταν ο ηγέτης δεξιού κόμματος, του ΔΗΣΥ, αλλά συνεργάσθηκε στενά μ΄ένα σοσιαλιστικό κόμμα στην Ελλάδα. Οι σχέσεις του Κληρίδη με το ΠαΣοΚ και κυρίως με τον κ. Σημίτη, αλλά και με τον τότε υπουργό Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου ήταν κάτι παραπάνω από εξαιρετικές. Μαζί κατήρτησαν και εκτέλεσαν το σχέδιο για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.
Το χιούμορ του Κληρίδη ήταν διαρκές. Ακόμα και τον.. γάμο του σατίριζε: «Είμαι ο μοναδικός πολιτικός στην Κύπρο που νυμφεύθηκε δύο φορές, χωρίς να υπάρξει ποτέ διαζύγιο, την... ίδια γυναίκα. Την πρώτη ήταν όταν ήμουν νέος, τότε που γνώρισα την μέλλουσα, ινδικής καταγωγής σύζυγό μου Λίλα, στο BBC, όπου εργαζόταν η αδελφή μου. Τη δεύτερη μόλις εξελέξη Πρόεδρος της Κύπρου, αυτή τη φορά με θρησκευτικό γάμο. Ο αρχιεπίσκοπος μετά την ορκομωσία, βάφτισε εν ριπή οφθαλμού τη γυναίκα μου χριστιανή,της έδωσε το όνομα Ειρήνη και μετά μας ζήτησε να παντρευτούμε, σαν καλοί χριστιανοί στην εκκλησία...».
Συλλυπητήρια του πολιτικού κόσμου για τον θάνατο του Γλαύκου Κληρίδη
«Με τους αγώνες του κυπριακού ελληνισμού είναι συνυφασμένη η ζωή του Γλαύκου Κληρίδη, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας σε συλλυπητήριο μήνυμά του για τον θάνατο του πρώην προέδρου της Κύπρου.
Αναλυτικά το μήνυμα του Κάρολου Παπούλια: «Η ζωή του Γλαύκου Κληρίδη είναι συνυφασμένη με τους αγώνες του κυπριακού ελληνισμού που τον τίμησε με την ανάδειξή του ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπερασπίστηκε με πάθος τις απόψεις του, είχε εθνικό όραμα και διορατικότητα που αναγνωρίστηκε ακόμη και από πολιτικούς αντιπάλους».
«Έφυγε σε μια στιγμή κρίσιμη για το μέλλον του νησιού που δοκιμάζεται σκληρά από την οικονομική κρίση και παραμένει διχοτομημένο. Η συγκυρία αυτή απαιτεί υψηλό αίσθημα ευθύνης από την ηγεσία και το σύνολο του πολιτικού κόσμου στην Κύπρο. Η παρουσία και ο λόγος του Γλαύκου Κληρίδη θα λείψουν. Έφυγε μια ιστορική προσωπικότητα της πολιτικής ζωής του Κύπρου», αναφέρει ο κ. Παπούλιας στο μήνυμά του και εκφράζει τα θερμά συλλυπητήριά του στους δικούς του ανθρώπους.
Τεράστιο είναι το βάρος της κληρονομιάς που αφήνει πίσω του ο Γλαύκος Κληρίδης, τονίζει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας
Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη του και δήλωσε συγκλονισμένος από το χαμό του πρώην προέδρου της Κύπρου, τονίζοντας παράλληλα πως αισθάνεται υπερήφανος που υπηρέτησε πλάι του.
Ο κ. Αναστασιάδης είπε ότι διακόπτει αμέσως το ταξίδι του στη Σρι Λάνκα και ότι θα επιστρέψει το συντομότερο δυνατόν στην Κύπρο.
Ο Γλαύκος Κληρίδης, αναφέρει σε γραπτή δήλωσή του ο κ. Αναστασιάδης, «υπήρξε σε όλη του στην ιστορική διαδρομή ένας πολιτικός ηγέτης διεθνούς εμβέλειας που πέτυχε να υπηρετήσει μακρόπνοα πολιτικά οράματα».
Ήταν παρών, αναφέρει ο κύπριος πρόεδρος, «σε όλους του αγώνες, όχι μόνο της μικρής μας πατρίδας, αλλά και την ανθρωπότητας».
«Υπηρέτησε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν παρών στον αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-'59 και υπήρξε κορυφαίος πρωτεργάτης και στυλοβάτης της Κυπριακής Δημοκρατίας» σημειώνει.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι «στα τραγικά χρόνια της εθνικής διχόνοιας, ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν ο ψύχραιμος, ο συναινετικός και μετριοπαθής ηγέτης που κράτησε τον εαυτό του μακριά και υπεράνω από τις διαμάχες και τους ανταγωνισμούς».
Σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη ο Γλαύκος Κληρίδης «ανασυγκρότησε το κράτος από τα συντρίμμια της εθνικής τραγωδίας του 1974, βάζοντας τη σφραγίδα του στην εδραίωση της Δημοκρατίας».
Συνεχίζει αναφέροντας ότι «ο Γλαύκος Κληρίδης εξελέγη για δύο θητείες Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία παρέδωσε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Το βάρος της κληρονομιάς που μας άφησε ο άνθρωπος και ο πολιτικός Γλαύκος Κληρίδης είναι τεράστιο» επισημαίνει.
Αναφέρει ότι έχει ήδη εκφράσει τα ειλικρινή και θερμά του συλλυπητήρια προς την οικογένεια του και ειδικά προς την κόρη του Καίτη, προσθέτοντας: «Η σκέψη μας θα είναι μαζί τους αυτές τις δύσκολες στιγμές».
Τη θλίψη τους για τον θάνατο του πρώην προέδρου της Κύπρου, Γλαύκου Κληρίδη, εκφράζει ο πολιτικός κόσμος. «Η Κύπρος έχασε σήμερα έναν μεγάλο Έλληνα» δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς.
Ο
πρωθυπουργός εξέφρασε τη συγκίνησή του για τον θάνατο του Γλαύκου Κληρίδη και τα συλλυπητήριά του στους δικούς του.
Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Η Κύπρος έχασε σήμερα ένα μεγάλο Έλληνα. Ο Γλαύκος Κληρίδης υπήρξε αγνός αγωνιστής και ευπατρίδης πολιτικός, μεγάλος πρωταγωνιστής σε όλους τους αγώνες των αδελφών Κυπρίων.
» Μετείχε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, υπηρέτησε τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955 και βρέθηκε στις επάλξεις ως πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά και ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αναζήτηση δίκαιης, λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού προβλήματος.
» Διέθετε σύνεση και τόλμη, διορατικότητα και αγνό πατριωτισμό.
» Υπηρέτησε τη μαρτυρική Μεγαλόνησο, αλλά και τον ελληνισμό στο σύνολό του».
Ο πρόεδρος της Βουλής, Ευάγγελος Μεϊμαράκης, πληροφορούμενος την απώλεια του Γλαύκου Κληρίδη, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Αποχαιρετάμε σήμερα μια εξέχουσα προσωπικότητα του κυπριακού ελληνισμού, έναν φίλο και ευπατρίδη που συνέδεσε τη ζωή του με τη νεότερη ιστορία της Κύπρου και πρωταγωνίστησε στους αγώνες του κυπριακού λαού για ανεξαρτησία, δημοκρατία, εθνική κυριαρχία και διεθνή αναγνώριση των δικαιωμάτων του.
» Ο Γλαύκος Κληρίδης υπήρξε ένας μεγάλος ηγέτης που διακρίθηκε σε σκληρές εποχές για το σθένος και την πολιτική του οξύνοια, αλλά και για τις διπλωματικές του ικανότητες με τις οποίες εκπροσώπησε πολλές φορές την ελληνοκυπριακή πλευρά στις δύσκολες συνομιλίες για το κυπριακό ζήτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
» Εκ μέρους της Βουλής των Ελλήνων και εμού προσωπικά, θέλω να εκφράσω την οδύνη μας και τα συλλυπητήριά μας προς τους οικείους του και βεβαίως προς τον κυπριακό λαό που πενθεί σήμερα, όπως και ολόκληρος ο ελληνισμός απανταχού».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, είπε ότι «ο Γλαύκος Κληρίδης αποτελεί μια εμβληματική μορφή για τη Μεγαλόνησο».
«Η ζωή του είναι άμεσα συνυφασμένη με την πολιτική ιστορία της Κύπρου. Εργάστηκε ακάματα για την επίλυση του Κυπριακού από διάφορες θέσεις. Κατά την θητεία του ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας προετοίμασε και οδήγησε την Κύπρο στο κατώφλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν πρόλαβε, δυστυχώς, να δει την Κύπρο ενωμένη, καθώς πέθανε την ημέρα συμπλήρωσης τριάντα ετών από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους» τονίζει ο υπουργός Εξωτερικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
«Απευθύνω θερμά συλλυπητήρια προς την οικογένειά του, αλλά και προς όλο τον Κυπριακό λαό, στον οποίο αφιέρωσε τη ζωή του» είπε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
«Ο καλύτερος τρόπος για να τιμηθεί η μνήμη του Γλαύκου Κληρίδη είναι να επιτευχθεί επιτέλους μια δίκαιη και εφαρμόσιμη λύση στο Κυπριακό. Μια λύση σύμφωνη με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου. Μια λύση συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Μια λύση που επιτρέπει σε όλους τους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, να ζουν σε ένα περιβάλλον θεσμικά δίκαιο, ευρωπαϊκό, σταθερό και λειτουργικό. Σε μία χώρα μέλος του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μία διεθνή νομική προσωπικότητα και μία ιθαγένεια. Σε μία χώρα που ξαναβρίσκει τον δυναμικό οικονομικό ρόλο της στην ανατολική Μεσόγειο και γίνεται πεδίο ευημερίας και προκοπής για όλους τους πολίτες της» πρόσθεσε ο κ. Βενιζέλος.
Η βουλευτής του
ΣΥΡΙΖΑ, Ρένα Δούρου, δήλωσε: «Με το θάνατο του Γλαύκου Κληρίδη κλείνει ένα μεγάλο κεφάλαιο της κυπριακής ιστορίας. Ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είχε ταυτιστεί και παράλληλα σφραγίσει την κυπριακή υπόθεση. Ανήκει σε εκείνη την ολιγάριθμη κατηγορία πολιτικών που ανεξαρτήτως αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί τους, δεν μπορεί παρά να τους αναγνωρίσει την εντιμότητα της κρίσης και την ανιδιοτέλεια των προθέσεων».
