Οι Αρχαίοι Έλληνες από την αρχαιότητα ανέπτυξαν μια πολύ στενή σχέση με το υγρό στοιχείο.
Η θάλασσα, τα ποτάμια, οι λίμνες, οι πηγές αποτέλεσαν αναπόσπαστο στοιχείο σε κάθε λατρευτική ιεροτελεστία. Ο Όμηρος που απηχεί τις κοσμογονικές αντιλήψεις των Ελλήνων, θεωρεί ότι ο Ωκεανός είναι η αρχή των όντων, ο πατέρας των θεών, «Ωκεανού,ός περ γένεσις πάντεσι τέτυκται» Ιλιάδα Ξ,246.Φαντάζονταν τον Ωκεανό κοινή πηγή όλων των ποταμών και στα νερά του λούζονταν καθημερινά ο Ήλιος Σελήνη, ο Ενδυμίων. Θεοποίησαν τόσο πολύ το νερό, ώστε οι θαλασσινοί θεοί και θεότητες ήταν πάμπολλες: Πόντος, Ποσειδών, Πρωτεύς, Νηρεύς, Τρίτων, Γλαύκος, Αμφιτρίτη, Λευκοθέα, Νηρηίδες, Ωκεανίδες, Σειρήνες, Νύμφες.
Από την ομηρική εποχή οι Αχαιοί είχαν αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με το νερό και τα θερμά και κρύα λουτρά. Οι Έλληνες έκαναν μπάνιο σε κάθε είδους νερά: θάλασσα, λίμνες, ποτάμια, πηγές. Στοιχείο αναπόσπαστο στις θρησκευτικές τελετές, τα κοινωνικά ήθη και το κλίμα της χώρας.
Όλα τα ομηρικά πρόσωπα λούζονται, ο Οδυσσέας, η Ναυσικά, η Ελένη κλπ. Ο φιλοξενούμενος στην ομηρική εποχή δέχεται ποδόλουτρο ή λούσιμο σε όλο το σώμα. Η πράξη είναι τιμητική για τον ξένο και την κάνει η κόρη του οικοδεσπότη ή η ίδια η οικοδέσποινα. Τον Άρη μετά τον πόλεμο τον έλουσε η Ήβη, τον Τηλέμαχο η Ιοκάστη, τον Οδυσσέα η Ελένη, η Καλυψώ και η Ναυσικά.
Υπήρχε πολλές φορές εναλλαγή ψυχρού και θερμού λουτρού, κάτι το οποίο συνηθίζουν σήμερα οι αθλητές. Στην Ιλιάδα (Κ,572) ο Οδυσσέας και ο Διομήδης μόλις είχαν επιστρέψει από την αρπαγή των αλόγων, βούτηξαν στη θάλασσα για να φύγει ο ιδρώτας, έπλεναν καλά τις κνήμες, τον λαιμό, τους γλουτούς και στη συνέχεια αφού έκαναν θερμό λουτρό, αλείφτηκαν με λάδι και δείπνησαν. Η συνήθεια αυτή συνεχίστηκε για αιώνες μετά. Ο Ξενοφώντας στο Συμπόσιο (Ι,7) μας πληροφορεί ότι ό Σωκράτης και οι φίλοι όταν προσκλήθηκαν σε συμπόσιο στο σπίτι του Καλία «λουσάμενοι και χρισάμενοι παρήλθον».
Οι ομηρικοί ήρωες λούζονται για να ξεκουραστούν μετά από πόλεμο, το κυνήγι, την οδοιπορία. Το κάνουν κάθε φορά πριν από διασκέδαση και πριν δειπνήσουν.
Ο Ιπποκράτης συνήθιζε κάθε πρωί να κάνει μπάνιο στην θάλασσα και να κωπηλατεί. Οι Σπαρτιάτες κολυμπούσαν καθημερινά στον Ευρώτα προτιμώντας μόνον τα ψυχρά λουτρά όπως και οι Μακεδόνες. Ενώ οι Αθηναίοι λάτρευαν και τα δυο. Οι Σπαρτιάτες και οι Μακεδόνες θεωρούσαν τα θερμά λουτρά δείγμα τρυφηλότητας και εκφυλισμού, τα έκαναν μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Μετά το μπάνιο στα ψυχρά νερά του Ευρώτα έτρωγαν τον μέλανα ζωμό.
Κάποτε ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης κάλεσε έναν Σπαρτιάτη μάγειρα στην αυλή του, ο οποίος του έφτιαξε μέλανα ζωμό. Ο βασιλιάς αηδίασε με το παρασκεύασμα και τότε ο μάγειρας του είπε: «Ω βασιλεύ, τούτον δει τον ζωμόν εν τω Ευρώτα λελουμένους εποψάσθαι» (Πλούταρχος, βίοι παράλληλοι Λυκούργος ΧΙΙ,11). Όταν ο Αλκιβιάδης αυτομόλησε στη Σπάρτη απαρνούμενος την τρυφηλή ζωή λουζόταν στα παγωμένα νερά του Ευρώτα και έτρωγε μέλανα ζωμό.
Παρόμοια και οι Μακεδόνες θεωρούσαν τρυφηλότητα τα θερμά λουτρά και τα απαγόρευαν. Όταν ο φίλιππος είδε τον Δόκιο, ο οποίος καταγόταν από Τάραντα, να παίρνει θερμό λουτρό τον καθαίρεσε από μια πολύ σπουδαία θέση που κατείχε. Η εξήγηση που έδωσε ήταν «αγνοείν μοι δοκείς τα Μακεδόνων ,παρ΄ οις ουδέ γυνή τεκούσα θερμώ λουτρώ λούεται» (νομίζω ότι αγνοείς τα Μακεδονικά έθιμα στους οποίους δεν επιτρέπεται το θερμό λουτρό ούτε ακόμα και στη λεχώνα).
Στην Αθήνα υπήρχαν τα δημόσια λουτρά, τα βαλανεία, στα οποία σύχναζαν οι γυναίκες και οι άντρες. Θεωρούσαν όμως στα χρόνια του Σωκράτη και του Δημοσθένη τη συχνή χρήση τους δείγμα θηλυπρέπειας και τρυφής. Ο Σωκράτης φτάνοντας στο άλλο άκρο δεν λουζόταν παρά σπανίως. Ο Έρμιππος στους Δειπνοσοφιστές απηχεί το πνεύμα της εποχής: «Ο άντρας δεν πρέπει ούτε να μεθάει ούτε να κάνει θερμά λουτρά». Στα χρόνια του Αριστοφάνη φαίνεται πως οι νέοι έκαναν κατάχρηση των θερμών λουτρών και στις Νεφέλες συμβουλεύει τους νέους: «βαλανείων απέχεσθαι… κάκιστον εστί και δειλόν ποιεί άντρα…». Ο Πλάτωνας ακόμα πιο αυστηρός δέχεται τα θερμά λουτρά μόνον για τους άρρωστους και τους γέροντες. Πάντως τα θερμά λουτρά προτιμούσαν οι Πέρσες και οι Φοίνικες, γνωστοί για την τρυφή και την πολυτέλεια της ζωής τους.
Θερμά ή ψυχρά εθεωρούντο απαραίτητα για την σωματική και ψυχική υγεία. Ο μεγάλος αρχαίος γιατρός Γαληνός τα συνιστά για την αϋπνία, τη λύπη, τον θυμό και κάθε ψυχικό πρόβλημα. Είχαν μεγάλη διάδοση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και τα μετέδωσαν αργότερα και στους Ρωμαίους.
Στην αρχαία Ελλάδα τα ψυχρά λουτρά ήταν υπαίθρια διαφορετικά για κάθε φύλο. Οι λουτήρες ήταν δυο τύπων. Ο ένας τύπος είχε σε ύψος δυο μέτρων εντοιχισμένες βρύσες. Ο άλλος τύπος ήταν μια μεγάλη κυκλική λεκάνη στηριζόμενη πάνω σε υποστάτες. Τα λουτρά ήταν δημόσια, αλλά οι πλούσιο είχαν δικά τους λουτρά.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήδη από τότε είχαν πισίνες. Έφτιαχναν μεγάλες δεξαμενές κοντά σε ποτάμια, τα οποία τροφοδοτούσαν με νερό την δεξαμενή μέσα στην οποία κολυμπούσαν. Λουτρά θερμά ή ψυχρά υπήρχαν απαραιτήτως στα γυμνάσια και στα Ασκληπιεία.
Τόσο πολύ αγαπούσαν οι Έλληνες τα λουτρά που υπήρχαν πολλά επίθετα αναφερόμενα σε αυτά: αυτά: Θερμόν, χαρίεν, καθαρόν, θεόπνευστον, γλυκερόν, λυσίπονον, ζωογόνον.
