Ποιος ήταν ο θεός Σέραπις, τη λατρεία του οποίου βρίσκουμε
και στη Θεσσαλονίκη κατά την Ελληνιστική Περίοδο;
Διαβάζω σε αθηναϊκή εφημερίδα: «Τραγικό θάνατο βρήκε ένας 57χρονος στη Φούστανη Αριδαίας, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης εργασιών σε εκκλησία της περιοχής. Όπως ανακοινώθηκε, ο άτυχος άντρας εκτελούσε εθελοντική εργασία κατεδάφισης του τέμπλου στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, όταν, υπό συνθήκες που διερευνώνται, καταπλακώθηκε από τμήμα του τέμπλου, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί θανάσιμα. Προανάκριση διενεργεί το Αστυνομικό Τμήμα Αριδαίας Πέλλας».
Μάλιστα. Ο άτυχος άνδρας δεν είχε «άγιο» μαζί του κι έχασε τη ζωή του. Ο «Άγιος» Γεώργιος, που και αυτός «τραυματίστηκε» αλλά όχι θανάσιμα, δεν είχε καιρό να βοηθήσει τον εθελοντή εργάτη: ήταν απασχολημένος με τον φοβερό δράκο. Η ανικανότητα ενός «αγίου» να σώσει την εικόνα του, φέρνει στο νου μου τους πρώιμους φανατικούς χριστιανούς της αιγυπτιακής Αλεξάνδρειας, οι οποίοι δοκιμαστικά έσπασαν με σφυριά το σαγόνι του ελληνο-αιγυπτιακού θεού Σέραπι, προκειμένου να διαπιστώσουν αν ο θεός είναι ικανός να αντιδράσει. Κι όταν διαπίστωσαν ότι ο θεός δεν μπορεί να αντιδράσει, οι καλοί χριστιανοί συμπέραναν πως τέτοιος θεός δεν υπάρχει και συνέχισαν την καταστροφή ολόκληρου του ναού – το περιβόητο Σεραπείον (ή Σαραπείον) με τη σπουδαία βιβλιοθήκη του. Βέβαια, επρόκειτο για μάχη χριστιανών δίχως εχθρό.
Αλλά ποιος ήταν ο θεός Σέραπις, τη λατρεία του οποίου βρίσκουμε και στη Θεσσαλονίκη κατά την Ελληνιστική Περίοδο;
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΣΕΡΑΠΙΣ
Ο ιστορικός Αρριανός (95-175 μ.Χ.), στο έργο του Ανάβασις Αλεξάνδρου, αναφερόμενος στις τελευταίες στιγμές ζωής του Μεγαλέξανδρου στη Βαβυλώνα, λέει:
«Λέγουσι δε αι εφημερίδες αι βασίλειοι εν του Σεράπιδος τωι ιερώι Πείθωνά τε εγκοιμηθέντα και Άτταλον και Δημοφώντα και Πευκέσταν, προς δε Κλεομένην τε και Μενίδαν και Σέλευκον, επερωτάν τον θεόν ει και άμεινον Αλεξάνδρωι εις το ιερόν του θεού κομισθέντα και ικετεύσαντα θεραπεύεσθαι προς του θεού. Και γενέσθαι φήμην τινά εκ του θεού μη κομίζεσθαι εις το ιερόν, αλλ’ αυτού μένοντι έσεσθαι άμεινον . . . και Αλέξανδρον ου πολύ ύστερον αποθανείν» (7.26.2).
Δηλαδή: «Οι βασιλικές εφημερίδες λένε ότι, αφού κοιμήθηκαν μέσα στο ναό του θεού Σέραπι ο Πείθωνας, ο Άτταλος, ο Δημοφώντας και ο Πευκέστας, και επιπλέον ύστερα από αυτό ο Κλεομένης, ο Μενίδας και ο Σέλευκος ρώτησαν τον θεό αν θα ήταν προτιμότερο και πιο συμφέρον για τον Αλέξανδρο να μεταφερθεί στο ναό του θεού και να γίνει ικέτης του, για να θεραπευθεί από τον θεό, και ότι έγινε κάποια υπόδειξη από τον θεό να μη μετακομιστεί [ο Αλέξανδρος] στο ιερό, αλλά θα ήταν καλύτερα γι’ αυτόν να μείνει εκεί που βρισκόταν . . . και ο Αλέξανδρος ύστερα από λίγο πέθανε».
Παρατηρούμε εδώ ότι στη Βαβυλώνα, όπου ο Αλέξανδρος άφησε την τελευταία του πνοή, υπήρχε ιερό του θεού Σέραπι. Ο θεός αυτός απεικονιζόταν ενθρονισμένος, όπως και ο χθόνιος θεός των Ελλήνων Πλούτων, με σκήπτρο στο χέρι και με Κέρβερο και φίδι στα πόδια. Ωστόσο, θα περίμενε κανείς να δει τους Μακεδόνες εταίρους του Αλέξανδρου να ζητούν τη γνώμη του ίδιου του Πατρώου Δία, και όχι τη γνώμη κάποιου άλλου «μιξοβάρβαρου» θεού!
Στη Ρώμη βρίσκουμε τον θεό Σέραπι να λατρεύεται από τον 1ο αι. π.Χ. και να εμφανίζεται, μαζί με τον Ρωμαίο αυτοκράτορα, πάνω στα ρωμαϊκά νομίσματα, από την εποχή των Φλαβίων. Στην αιγυπτιακή Αλεξάνδρεια το ιερό του Σέραπι καταστρέφεται το 391 μ.Χ., και με διάταγμα του αρχιδολοφόνου «χριστιανού» αυτοκράτορα Θεοδόσιου απαγορεύεται η λατρεία του θεού αυτού (και όχι μόνο). Κι αφού αγγίξαμε το όνομα «Θεοδόσιος», ευκαιρία να δούμε τώρα και μερικά από τα αυτοκρατορικά του διατάγματα, που σκοπό είχαν την εξαφάνιση της πατρώας θρησκείας των Ελλήνων.
ΤΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ
Υπάρχουν Ελλαδικοί διανοούμενοι (π.χ. Μπαμπινιώτης, Γιανναράς κ.ά.) που υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξε επίσημη κρατική και εκκλησιαστική πολιτική εναντίον της πατρώας θρησκείας των Ελλήνων. Όμως ο διάβολος θέλησε να φέρει στο φως τεκμήρια που δείχνουν διαφορετική ιστορική πραγματικότητα. Δεν θα αναφέρω εδώ τις μαρτυρίες του «Βυζαντινού» χρονογράφου Ιωάννη Μαλάλα (6ος αι. μ.Χ.), που μιλά για διωγμούς εναντίον των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη: θα αναφέρω μόνο δύο ενδεικτικά αυτοκρατορικά διατάγματα, παρμένα από τους λεγόμενους «Κώδικες». Όσοι ενδιαφέρεστε να μπείτε σε πιο βαθιά (και καθαρά) νερά, «βουτήξτε» στο βιβλίο του Δ. Καμάρα, Η αντιπαγανιστική νομοθεσία της Ύστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέσα από τους Κώδικες (Αθήνα, 2000).
Ο Κωνστάντιος και Κώνστας (διάβολε, έπρεπε προ πολλού να είχα αλλάξει το προσωπικό μου όνομα!) το 341 π.Χ. διατάσσουν: «Επιθυμούμε να κλείσουν αμέσως όλοι οι ναοί σε όλους τους τόπους και σε όλες τις πόλεις και να απαγορευθεί η είσοδος σε αυτούς [. . .] Θέλουμε, επίσης, να απέχουν όλοι από τις θυσίες. Αν όμως κάποιος διαπράξει το αδίκημα, θα τιμωρηθεί με αποκεφαλισμό. Διατάσσουμε ότι η περιουσία όποιου τιμωρηθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα περιέλθει στο αυτοκρατορικό ταμείο».
Περίπου εβδομήντα χρόνια αργότερα, που η πατρώα θρησκεία ακόμη αντέχει, εκδίδεται από την τριανδρία – Αρκάδιος, Ονώριος, Θεοδόσιος – το ακόλουθο διάταγμα: «Εάν κάποια αγάλματα βρίσκονται ακόμη μέσα στους ναούς και τα ιερά, και εάν έχουν δεχθεί ή δέχονται ακόμη τη λατρεία των ειδωλολατρών, όπου κι αν συμβαίνει αυτό, θα ξεριζωθούν εκ θεμελίων, αφού αναγνωρίσουμε ότι αυτός ο κανονισμός έχει διατυπωθεί κι επικυρωθεί κατ’ επανάληψη πολύ συχνά. Τα ίδια τα κτήρια των ναών που βρίσκονται σε πόλεις ή έξω από αυτές, θα παραχωρηθούν σε κοινή χρήση. Παντού οι βωμοί θα καταστραφούν [. . .] Οι ιδιοκτήτες τους θα υποχρεωθούν να τους καταστρέψουν».
Ναι, αγαπητοί φίλοι και φίλες της ελληνικής ψυχής. Οι κατ’ ευφημισμόν «χριστιανοί» αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (που κακώς βαπτίστηκε «Βυζαντινή Αυτοκρατορία») είχαν εμπλακεί σε μάχες δίχως εχθρό. Κομμάτιαζαν ένα λατρευτικό άγαλμα κάποιου θεού ή κάποιας θεάς ή κατεδάφιζαν έναν ολόκληρο αρχαίο ελληνικό ναό, και είχαν την οίηση ότι νίκησαν τον «εχθρό» τους! Μετά ήρθαν κάποιοι κι έγραψαν την ιστορία της «νίκης» των χριστιανών και χάλκευσαν την αστειότητα που ονομάστηκε «ελληνοχριστιανικός πολιτισμός»!
O Kώστας Βίτκος
είναι δρ Φιλοσοφίας.σε Αυστραλιανό πανεπιστήμιο
