Monday, July 2, 2018

Οι Βλαχόφωνοι της Ελλάδας θρηνούν το χάμό της Μαρίας


Μεγάλη θλίψη προκάλεσε ο αιφνίδιος θάνατος της Μαρίας Τσιαλέρα σε όλο τον Βλαχόφωνο Ελληνισμό.

Η Μαρία Τσιαλέρα ήταν Αντιπρόεδρος της ΠΟΠΣ Βλάχων και για πολλά χρόνια Πρόεδρος του Συλλόγου Αβδελιωτών «Η Βασιλίτσα».
Η  προσφορά της στην ΠΟΠΣΒ ήταν τόσο μεγάλη και η θλίψη όλων απέραντη που δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε ένα κομμάτι χαρτί.
Η ΠΟΠΣΒ εκφράζει τα συλλυπητήριά της στην οικογένειά της.
                                                         Αποχαιρετισμός στην Μαρία
Είναι σκληρό να πρέπει να αποχαιρετήσει κανείς στενούς συνεργάτες κι ακόμη σκληρότερο αληθινούς φίλους που η μοίρα θέλει να φεύγουν νέοι.

Είναι δυσεύρετα τα λόγια αγαπημένη μας Μαρία και φτωχά για να περιγράψουν το μεγαλείο της ψυχής σου, το δυναμισμό της προσωπικότητάς σου.

Δινόσουν Μαρία σε όλους και σε όλα με ψυχή και ξεχωριστή αυταπάρνηση κι αγάπη.

Στους δικούς σου ανθρώπους,  στους φίλους σου, κι έχεις πολλούς και καλούς. Μικρούς και μεγάλους. Τους κέρδισες όλους με το δικό σου ξεχωριστό τρόπο.
Πρόσφερες στην πολυαγαπημένη σου Αβδέλλα και στους συμπατριώτες σου, ανέδειξες το Σύλλογο Αβδελλιωτών και πάλι πρωτοπόρο στη Βλαχουριά.
Εξελέγης επανειλημμένα, υπηρέτησες και πρόσφερες αγόγγυστα κι ανιδιοτελώς  στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων. Η σκέψη σου πάντα καθαρή, ο λόγος σου ευθύς. Ο πατριωτισμός σου αδιαπραγμάτευτος κι υποδειγματικός.
Αγαπούσες την παράδοση, τη σειρά, την τάξη.
Τιμούσες κι αγωνιζόσουν ακούραστα για τις αξίες μας. Τα λόγια σου τα ακολουθούσαν πράξεις. Τα βίωνες όλα αυτά η ίδια όπως ταίριαζε σε Ελληνίδα, πραγματική Βλάχα αρχόντισσα με επίγνωση του βάρους της κληρονομιάς της.

Αγαπημένη μας Μαρία, είναι βουβός ο ήχος της οξιάς στο Κουλέο,πικρό το νερό στη Γαλανή από τα δακρυσμένα ρόμπολα της Βασιλίτσας.
Στο «Μεγάλο Χορό» εκεί στο Αντάμωμα η θέση σου κενή. Δυσαναπλήρωτη.

Αγαπημένη μας Μαρία,
Σήμερα χαίρεται ο παράδεισος που σε υποδέχεται, Κι αυτό είναι μόνο που μας παρηγορεί. Όλους μας. Φίλους και συγγενείς
Μένεις μαζί μας όμως και μας συνοδεύεις με την απέραντή σου αγάπη για να μας ενισχύεις από κει ψηλά στους κοινούς μας αγώνες.
Ουάρα τς μπούνα Μαρία!
Πηγή. . Trikalanews.gr

Βρετανία: Δεν αυξάνονται τα δίδακτρα των Ευρωπαίων φοιτητών παρά το Brexit

Η βρετανική κυβέρνηση εγγυάται ότι δεν θα υπάρξει αύξηση στα δίδακτρα που καλούνται να καταβάλλουν οι Ευρωπαίοι φοιτητές, οι οποίοι επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση για σπουδές στα πανεπιστήμια της χώρας το 2019, μετά τοBrexit.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του βρετανικού υπουργείου Παιδείας γίνεται σαφές πως θα μπορούν να λάβουν φοιτητικά δάνεια, όπως και οι Βρετανοί φοιτητές, ενώ δεν θα υπάρχει διαχωρισμός στην καταβολή διδάκτρων για Ευρωπαίους και Βρετανούς φοιτητές.
Ο υπουργός Παιδείας της Βρετανίας, Ντάμιαν Χιντς, επεσήμανε ότι οι φοιτητές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φοιτούν στα αγγλικά πανεπιστήμια από τον Σεπτέμβριο του 2019 θα έχουν τα ίδια δίδακτρα με τους Βρετανούς συμφοιτητές τους και θα έχουν πρόσβαση στα φοιτητικά δάνεια που χορηγούνται από την κυβέρνηση για όλη τη διάρκεια του κύκλου σπουδών τους.
Ο ίδιος, υπογράμμισε ότι οι φοιτητές από την Ε.Ε. συμβάλλουν σημαντικά στη φήμη των βρετανικών πανεπιστημίων και στον τομέα της εκπαίδευσης. «Αποτελούν απόδειξη της καλής λειτουργίας του συστήματός μας, καθώς πολλοί φοιτητές από το εξωτερικό επιλέγουν να έρθουν και να σπουδάσουν εδώ», συμπλήρωσε ο κ. Χιντς.
«Σήμερα παρέχουμε σαφήνεια και βεβαιότητα σχετικά με τα δίδακτρα όλη τη διάρκεια των μαθημάτων τους», είπε χαρακτηριστικά ο Χιντς.
Σύμφωνα με την Guardian, η απόφαση της κυβέρνησης να επεκτείνει τις ισχύουσες ρυθμίσεις για τα δάνεια και τα δίδακτρα για το ακαδημαϊκό έτος 2019-20 σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι φοιτητές θα συνεχίσουν να εγγράφονται όπως οι Βρετανοί, παρά την επίσημη ημερομηνία της εφαρμογής του Brexit τον Μάρτιο του 2019.
Παράλληλα, ο Βρετανός υπουργός ανακοίνωσε ότι για το ακαδημαϊκό έτος 2019-20 τα δίδακτρα θα φτάσουν μέχρι και 9,250 λίρες το ανώτερο. Πρόκειται για μια αναμενόμενη κίνηση αφού η κυβέρνηση προχώρησε στην δημιουργία μιας ανεξάρτητης επιτροπής η οποία θα σχολείται με τη χρηματοδότηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας, το γεγονός ότι δεν έχει ληφθεί μακροπρόθεσμη απόφαση για το στάτους των Ευρωπαίων φοιτητών, δεν έχει κατευνάσει τους φόβους που είχε εγείρει κυβερνητικό έγγραφο, το οποίο διέρρευσε πέρσι και ανέφερε ότι οι Ευρωπαίοι που επιθυμούν να σπουδάσουν στη Βρετανία θα υπόκεινται στους ίδιους αυστηρούς ελέγχους με τους διεθνείς φοιτητές, σχετικά με την ακαδημαϊκή τους ικανότητα και τις γνώσεις τους στα Αγγλικά, ενώ θα καταβάλλουν τα ίδια δίδακτρα με τους διεθνείς φοιτητές.
Οι φοιτητές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιπροσωπεύουν περισσότερους από 80.000 από τους συνολικά 1.6 εκατομμύρια προπτυχιακούς φοιτητές σε πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου και η ανακοίνωση του Βρετανού υπουργού αναμένεται να ανακουφίσει μεγάλο αριθμό ανθρώπων που σκέφτονται το εκπαιδευτικό «ταξίδι» στη χώρα.

Οι ΕΛΛΗΝΕΣ της ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ: "Η Ελλάδα είναι το δέντρο και μεις η σκιά του " -VIDEO.

ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ



Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. 

Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας


Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας αποτελούν ένα πραγματικό διαμάντι του Ελληνισμού. Ο Ελληνισμός για αιώνες ήταν κυρίαρχος σε όλη τη νότιο Ιταλία

Μ' αυτόν τον τρόπο οι κάτοικοι των ελληνόφωνων χωριών της Κάτω Ιταλίας, υποδέχονται σήμερα τους Ελληνες. Ταυτόχρονα απευθύνουν μια δραματική έκκληση προς κάθε αρμόδια Αρχή της μητέρας Ελλάδας, η οποία φαίνεται συχνά να αγνοεί ακόμη και την ύπαρξη τους. Ομως, οι Γκρεκάνοι φωνάζουν γεμάτοι υπερηφάνεια με όλη τους την ψυχή: «Είμαστε Γκρέτσοι, γιατί έχομε το ίντιο αίμα τσε την ίδια γκλώσσα». Ποιος έχει δικαίωμα να μείνει αδιάφορος αντιμετωπίζοντας αυτό το αγωνιώδες μήνυμα;

Λίγα ταξίδια μπορούν πραγματικά να παρουσιάσουν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τους Ελληνες ταξιδιώτες, όσο μια περιήγηση στην Κάτω Ιταλία και στη Σικελία, περιοχές οι οποίες αποτέλεσαν, ως γνωστόν, πεδίο εκπληκτικής αποικιακής δραστηριότητας του αρχαίου ελληνισμού, κυρίως τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. Σε αντίθεση με τους Τούρκους (οι οποίοι με επιμέλεια αποκρύπτουν το ελληνικό παρελθόν των τουριστικών περιοχών, όπως των παραλίων της Μ. Ασίας) οι Ιταλοί ευτυχώς αποκαλούν ακόμη και διαφημίζουν την Κάτω Ιταλία και τη Σικελία ως «Μεγάλη Ελλάδα» (Magna Grecia).
Το Γκαλλιτσανό, «σκαρφαλωμένο» στις απόκρημνες πλαγιές του Ασπρομόντε της Καλαβρίας, υπήρξε καταφύγιο του Σπάρτακου και των ανδρών του.

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Το Γκαλλιτσανό, «σκαρφαλωμένο» στις απόκρημνες πλαγιές του Ασπρομόντε της Καλαβρίας, υπήρξε καταφύγιο του Σπάρτακου και των ανδρών του. Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013

Το όνομα αυτό εμφανίσθηκε για πρώτη φορά τον 6ο αιώνα π.Χ. Η μεγάλη άνεση του χώρου της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας σε σχέση με τη στενότητα του κυρίως ελλαδικού, πιθανώς ήταν η αιτία για το όνομα. Οι απομονωμένοι Ελληνες της Καλαβρίας και της Απουλίας διατήρησαν πολλά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής τους παράδοσης και της γλώσσας τους,

Η ονομασία αυτή οφείλεται όχι μόνο στον πλούτο, την πυκνότητα και την ομορφιά των μνημείων που δημιούργησαν εκεί οι αρχαίες ελληνικές αποικίες, αλλά και στην πολιτιστική και οικονομική επικράτηση των Ελλήνων έναντι άλλων πολιτισμών, οι οποίοι άφησαν το στίγμα τους στην περιοχή. Με εξαίρεση τη Συρία, όπου υπάρχουν αρχαιότητες οκτώ διαφορετικών πολιτισμών, δεν υπάρχει άλλος τόπος στον κόσμο, ο οποίος να στολίζεται με μνημεία τόσων πολλών και ποικίλων πολιτισμών, οι οποίοι μάλιστα αλληλοεπηρεάσθηκαν και συγχωνεύθηκαν κατά τον πιο παράδοξο και ταιριαστό τρόπο. Φοίνικες, Ελληνες, Ρωμαίοι, Αράδες, Νορμανδοί, Γάλλοι, Ισπανοί κ.ά. άφησαν στα μέρη αυτά σπουδαία δείγματα των πολιτισμών τους και μνημεία που δείχνουν αυτή την αλληλεπίδραση. Κανείς, όμως, από τους πολιτισμούς αυτούς δεν άφησε ζωντανή μέχρι σήμερα την παράδοση του, εκτός από τον ελληνικό.

Αυτό ισχύει για τις περιοχές της Καλαβρίας και της Απουλίας (Σαλέντο) στην Κάτω Ιταλία, όπου ακόμη και σήμερα διατηρείται άσβεστο το ελληνικό πνεύμα, μαζί με την ελληνική γλώσσα, η οποία εξελισσόμενη διαφορετικά μέσα στις συνθήκες της Ιταλίας έδωσε μια άλλη διάλεκτο, τα λεγόμενα «Γκρεκάνικα» (στην Καλαβρία) ή «Γκρίκο» (στην Απουλία).

Οι απομονωμένοι - για διαφόρους λόγους, οι οποίοι αναλύονται στη συνέχεια - Ελληνες των δύο αυτών περιοχών διατήρησαν πολλά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής τους παράδοσης και της γλώσσας τους, η οποία μέχρι σήμερα διέσωσε πολλές αρχαίες λέξεις και εκφράσεις. Πρόκειται για μια μοναδική στον κόσμο όαση αρχαιοελληνικής πολιτισμικής επιβίωσης, μαζί με εκείνη των φυλών Καφίρ στο Αφγανιστάν και Καλάς στο βόρειο Πακιστάν (στις δύο τελευταίες, όμως, δεν διατηρήθηκε η αρχαιοελληνική γλώσσα).

Τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας είναι εννέα (Γκαλλιτσανό, Αμεντολέα ή Αμυγδαλέα, Κοντοφούρι, Ροχούδι, Χωρίο Ροχούδι, Βουνί ή Ροκκαφόρτε ντελ Γκρέκο, Χωρίο Βουνίου, Βούα ή Βονά (Μπόβα) και Γυαλός του Βούα - Bova Marina ή Φούντακας), αλλά στην ευρύτερη ορεινή περιοχή του βουνού Ασπρομόντε υπάρχουν αρκετά ακόμη με ελληνικά ονόματα (Βασιλικό, Στύλος, Πενταδάκτυλο, Καταφόριο, Ιέραξ (Τζεράτσε), Πολύστενα κ.ά.). Σε απόσταση 600 χλμ., στην περιοχή της Απουλίας (Σαλέντο), νοτίως του Λέτσε (Lecce, το οποίο ήταν γνωστό ως «Φλωρεντία του Νότου» ή «Αθήνα της Απουλίας») υπάρχουν άλλα εννέα ελληνόφωνα χωριά (Καλημέρα, Μαρτάνο, Μαρτινιανο, Κοριλιανο ντ' Οτράντο, Καστρι-νιάνο ντεϊ Γκρέτσι, Τζολίνο, Σολέτο, Στερνατία και Μελπινιάνο) με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από γεωφυσική και οικονομική άποψη και με ελάχιστες επαφές και ανταλλαγές με τα χωριά της Καλαβρίας. Το μόνο κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ των δύο περιοχών είναι αυτή η μοναδική και ιδιόρρυθμη γλώσσα, η οποία επέζησε 27 ολόκληρους αιώνες μέσα από τα τοπωνύμια, τα τραγούδια, τις παραδόσεις και τα έθιμα των κατοίκων τους.

ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΚΡΕΚΑΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ

Ο σύγχρονος νλωσσολόνος ερευνητής Αναστάσιος Καραναστάσης, ο οποίος με εντολή της Ακα­δημίας Αθηνών μελετά επί πολλά χρόνια την γκρεκάνικη διάλεκτο, στηρίζει και ισχυροποιεί τη θεωρία του Γ. Χατζιδάκι περί αδιάλλειπτης συνέχειας της γλώσσας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα με μια σειρά παρατηρήσεων:
1. Η ύπαρξη πολλών σπάνιων αρχαίων λέξεων, κυρίως δωρικών, ανύπαρκτων όμως στη βυζαντινή και στη νεοελληνική γλώσσα, π.χ. νασίδα = νησίδα, τράφο= τάφρος, αγιολοϋπο =αιγίλωψ (άγρια βρώμη) κ,ά.
2. Η διαφορετική προφορά των διπλών συμφώνων, η οποία προέρχεται από τους Δωριείς και δεν απαντάται στη βυζαντινή ούτε στη νεοελληνική, π.χ. ξίφος > σκίφος, ψαλίς > σπαλίς.
3. Η γλώσσα των ελληνοφώνων διατηρεί σπάνια αρχαία σημασιολογικά στοιχεία, διαφορετικά στη νεο­ελληνική, π.χ. το ρήμα σηκώνω δεν έχει τη σημασία του υψώνω (νέοελλ.) αλλά την αρχαία, δηλ. φυλάσ­σω σε κλειστό χώρο.
Η γλώσσα, βέβαια, εμπλουτίσθηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους με λέξεις του λεξιλογίου της Εκκλησίας, π.χ. Πασκαλία = Πάσχα, Πιφανεία = Επιφάνεια.
Ενα άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η ύπαρξη ιδιόρρυθμων μοναδικών λέξεων, π.χ. αγαπησία = αγάπη, όστρια = έχθρα κ.ά. Το στο/χείο αυτό προέκυψε από την ανάγκη του εμπλουτισμού της γλώσ­σας κατά τη μακροχρόνια απομόνωση των ελληνόφωνων πληθυσμών, κυρίως κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Τα γκρεκάνικα, όμως, εκτός από τις αρχαιοελληνικές ρίζες τους και τον βυζαντινό εμπλουτισμό παρουσιάζουν μια εντελώς ιδιαίτερη μορφή εξαιτίας και των λεξιλογικών δανείων τους από την ιτα­λική γλώσσα, τα οποία ενσωματώθηκαν αφού ακολούθησαν τους κανόνες της ελληνικής γραμματι­κής, π.χ. η ιταλική λέξη bicchiere (ποτήρι) έγινε το μπικέρι, του μπικεριοϋ κλπ.
Ετσι, το ιδίωμα των ελληνοφώνων έχει προσλάβει έναν μελωδικό τόνο, και θυμίζει αμυδρά την κυ­πριακή ή την κρητική διάλεκτο.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Μια ιστορική αναδρομή στις ρίζες των ελληνοφώνων της Κάτω Ιταλίας βοηθά και στη διερεύνηση του προβλήματος της καταγωγής τους, καθώς και της εξέλιξης της γλώσσας τους. Κατά τον Ηρόδοτο (7, 170) οι πρώτοι Ελληνες έφθασαν στην Ιταλία από την Κρήτη, ενώ κατά τον Στράβωνα οι πρώτες εγκαταστάσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τον 12ο αιώνα π.Χ. Ο πραγματικός ελληνικός αποικισμός, ωστόσο, άρχισε τον 8ο και κορυφώθηκε τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ.

Οι αποικίες που ιδρύθηκαν στην Κάτω Ιταλία (ο Τάρας, το Ρήγιο, η Κύμη, η Ελέα, η Ηράκλεια, η Ποσειδώνια, η Σύβαρις, ο Κρότων, το Μεταπόντιο κ.ά.) από αποίκους διαφόρων περιοχών της μητροπολιτικής Ελλάδας ήκμασαν επί αιώνες σε όλους τους τομείς των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών.

Το αρχαίο ελληνικό όνομα της σημερινής Καλαβρίας ήταν Ιταλία ή Οινωτρία, ενώ Καλαβρία οι Ελληνες ονόμαζαν τότε τη σημερινή Απουλία. Στους χρόνους της Ρωμαιοκρατίας, όπως τεκμηριώνεται από αρχαιολογικές ανασκαφές, έγιναν μετακινήσεις των ελληνικών πληθυσμών από τα παράλια προς την ενδοχώρα και την οροσειρά του Ασπρομόντε της Καλαβρίας, ενώ η ελληνική γλώσσα κατά την πρωτοχριστιανική περίοδο έγινε επίσημη γλώσσα της Θείας Λειτουργίας, χωρίς να υποβαθμίζεται από τη λατινική.

Αργότερα οι Βυζαντινοί κατόρθωσαν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους σε ορισμένα τμήματα της Κάτω Ιταλίας (Καλαβρία, Οτράντο), ακόμη κι όταν έχασαν τη Σικελία από τους Αραβες (823 μ.Χ.). Πρωταρχικό ρόλο σ' αυτό έπαιξε το γεγονός ότι σε αυτά τα μέρη οι Βυζαντινοί Βρήκαν πολλά και σημαντικά κατάλοιπα ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι αποδέχθηκαν τη βυζαντινή κυριαρχία. Σ' αυτούς προστέθηκαν επίσης Βυζαντινοί πολιτικοί και στρατιωτικοί υπάλληλοι με τις οικογένειες τους, αλλά και οι Ελληνες πρόσφυγες από το εξαρχάτο της Καρχηδόνας (Β. Αφρική) και από τη Σικελία, μετά την κατάληψη τους από τους Αραβες. Εξάλλου, οι συχνές επιδρομές των Σαρακηνών πειρατών κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους συνέβαλαν στις μετακινήσεις πληθυσμών, όπως αποδεικνύουν και οι λαϊκές παραδόσεις των ελληνοφώνων.

Από τον 5ο έως τον 11ο αιώνα μ.Χ. ο ελληνισμός της Κάτω Ιταλίας κατόρθωσε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά κατά καιρούς να γνωρίσει μεγάλη ακμή λόγω των αλλεπάλληλων νέων εποικισμών από ελληνικούς πληθυσμούς, οι οποίοι μετακινήθηκαν από τον ελλαδικό χώρο, την Κωνσταντινούπόλη, τη Μ. Ασία και τις βυζαντινές ανατολικές επαρχίες. Αιτίες υπήρξαν η δράση των μονοφυσιτών, επιδρομές αραβικών και σλαβικών φύλων και θρησκευτικές έριδες με αποκορύφωμα τους διωγμούς της Εικονομαχίας (726 - 843 μ.Χ.), περίοδο κατά την οποία ένα πλήθος εικονοφιλων μοναχών, κληρικών αλλά και λαϊκών κατέφυγε στις ελληνόφωνες περιοχές.

Δωρικός Ναός (580ΠΚΕ), Σεγκέστα Σικελίας.

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013
Δωρικός Ναός (580ΠΚΕ), Σεγκέστα Σικελίας. Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013

Η απώλεια των βυζαντινών εδαφών της Ιταλίας από τους Νορμανδούς στο τέλος του, 11ου αιώνα και άλλες επιδρομές από τους Γάλλους, τους Ισπανούς κ.ά. προκάλεσαν την παρακμή του ελληνορθόδοξου στοιχείου, με μόνη εξαίρεση τις περιοχές της Καλαβρίας και της Απουλίας, όπου οι κατακτητές παραχώρησαν προνόμια στους Ελληνες, σχετικά με τις παραδόσεις και τη γλώσσα, για να τους κρατούν σε ισορροπία μαζί με τους Λατίνους και τους Αραβες. Η ελληνική παρουσία ενισχύθηκε τον 12ο αιώνα με 15.000 Ελληνες τους οποίους μετέφερε ο Νορμανδός ηγεμόνας Ρογήρος Β' για την ανάπτυξη της σηροτροφίας στην Καλαβρία και τη Σικελία. Η ελληνική γλώσσα, βέβαια, υπέστη μεγάλες προσμείξεις, αλλά επιβίωσε βοηθούμενη από τον κλήρο και το ελληνικό θρησκευτικό τελετουργικό.

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) και η σταδιακή τουρκική κατάκτηση του ελλαδικού χώρου προκάλεσαν ένα τελευταίο κύμα εποίκων προς την Κάτω Ιταλία και τη Σικελία, με αποτέλεσμα όχι μόνο να διασωθεί το ελληνικό στοιχείο από την εξαφάνιση, αλλά να ενισχυθεί και να ακμάσει επί δύο ακόμη αιώνες.

Δυστυχώς οι συνεχείς πιέσεις και παρεμβάσεις της Καθολικής Εκκλησίας και η σταδιακή υποχώρηση της ελληνικής γλώσσας έναντι της ιταλικής επέφεραν την απομόνωση των ελληνικών πληθυσμών και την τελική παρακμή τους στο τέλος του 16ου αιώνα. Οι κάτοικοι των ελληνόφωνων χωριών έχασαν τη θρησκευτική τους αυτονομία και την Ορθοδοξία τους βίαια: στη μεν Καλαβρία με προδοσία (1574), στη δε Απουλία μετά από δολοφονία (1621). Ειδικότερα, στην Καλημέρα ο τελευταίος Ελληνας επίσκοπος δολοφονήθηκε από τους Λατίνους και κατά συνέπεια η Εκκλησία περιήλθε από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στον Λατίνο αρχιεπίσκοπο του Οτράντο. Αντίστοιχα, στην Μπόβα (Καλαβρία) ο πρώτος ιερέας που δέχθηκε να λειτουργήσει στα λατινικά, ο Salvatore Seviglia, αποκλήθηκε Giuda (προδότης). Οι Ελληνες όμως της Καλαβρίας δεν έπαψαν να εκκλησιάζονται στα ελληνικά μέχρι τον 19ο αιώνα.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΟΥΣ

Ερείπια αρχαιοελληνικού ναού στην Απουλία

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Ερείπια αρχαιοελληνικού ναού στην Απουλία Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Το 1802 ο Αγγλος περιηγητής John Chetwode Eustace «ανακάλυψε» τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας. Αργότερα δημοσίευσε τις εντυπώσεις του, με στοιχεία της «περίεργης» διαλέκτου, ανακινώντας το ζήτημα του ιδιώματος τους. Οι ίδιο οι ελληνόφωνοι, λόγω της απομόνωσης τους, δεν γνώριζαν την ιδιαιτερότητα της γλώσσας και της καταγωγής τους, την οποία αντιλήφθηκαν μόνο μετά τις πρώτες επισκέψεις επιστημόνων ερευνητών. Οταν το θέμα εξαπλώθηκε διε-θνώς, άρχισε και η διατύπωση ποικίλων θεωριών σχετικά με την καταγωγή τους, η βάση των οποίων είναι κυρίως γλωσσολογική, εφόσον δεν υπάρχουν άλλα ιστορικά δεδομένα.

Το 1870 και το 1878 ο Ιταλός γλωσσολόγος Giuseppe Morosi δημοσίευσε δύο πολύ επιμελημένες μελέτες σχετικά με την «γκρεκάνικη» διάλεκτο, όπου υποστηρίζει ότι το ιδίωμα είναι νεοελληνικό και ότι οι ελληνόφωνοι της Απουλίας προέρχονται από Βυζαντινούς εποίκους του 9ου - 11ου αιώνα, ενώ της Καλαβρίας από εποίκους του 11ου - 12ου αιώνα, στηριζόμενος στην παρατήρηση ότι από τον 4ο έως τον 9ο αιώνα υπάρχει ένα χάσμα της γραπτής παράδοσης στις περιοχές αυτές. Πρώτος ο Ελληνας γλωσσολόγος Γ Χατζιδάκις, στις 11 Μαρτίου 1899, αντέκρουσε τη θεωρία αυτή υποστηρίζοντας τη συνέχεια της γλώσσας στην Κάτω Ιταλία από την εποχή της Μεγάλης Ελλάδας μέχρι σήμερα.

Τη θεωρία του G. Morosi υποστηρίζουν οι γλωσσολόγοι Battisti, Alessio, Or. Parlangeli, H. Pernot, Ιακ. Διζικιρίκης κ.ά., ενώ αυτή του Γ Χατζιδάκι οι Gerhard Rohlfs (Γερμανός καθηγητής και ένθερμος φιλέλληνας, ο οποίος έκανε την Κ. Ιταλία δεύτερη πατρίδα του πραγματοποιώντας επί 60 χρόνια γλωσσολογικές έρευνες), Σταμ. Καρατζάς, Σ. Καψωμένος, Αγγ. Τσοπανάκης, Αναστ. Καραναστά-σης κ.ά.

Οι ίδιοι οι κάτοικοι των ελληνόφωνων χωριών πιστεύουν ότι παρά τις προσμείξεις και τα νεώτερα γλωσσικά δάνεια, ο βασικός πυρήνας τους αποτελείται από απογόνους των Ελλήνων της Μεγάλης Ελλάδας του B' αρχαιοελληνικού αποικισμού και ότι δεν έχουν σχέση με τους νεώτερους Ελληνες πρόσφυγες «που τους χάλασαν τη γλώσσα», όπως υποστηρίζουν οι εντόπιοι «λόγιοι». Χρησιμοποιούν τη λέξη Griko (γρήκος, λατιν. Graecus), η οποία δεν χρησιμοποιείται στην Ελλάδα και γράφουν τις ελληνικές λέξεις με λατινικούς χαρακτήρες.

Πρέπει οπωσδήποτε να τονισθεί ότι αυτή η διάλεκτος αναπτύχθηκε και διατηρήθηκε μόνο με τον προφορικό λόγο και επιβίωσε τόσους αιώνες εξαιτίας της απομόνωσης των πληθυσμών αυτών. Μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχε ελάχιστη επαφή και επικοινωνία με τα γειτονικά αστικά κέντρα, ενώ επικρατούσε η ενδογαμία. Επί εποχής Μουσολίνι, ο οποίος ήθελε να εξαλείψει τις εθνικές μειονότητες του ιταλικού κράτους, η φασιστική προπαγάνδα έπαιξε αρνητικό ρόλο.

Οι συνθήκες, όμως, άλλαξαν. Η φοίτηση στα ιταλικά σχολεία και η στρατιωτική θητεία είναι πλέον υποχρεωτική, εφόσον παρά το παρελθόν τους οι κάτοικοι των περιοχών αυτών είναι Ιταλοί πολίτες. Οι μετακινήσεις και οι επαφές με τον ιταλικό πληθυσμό - μέσα από την καθημερινή ζωή και την επιρροή των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας - είναι πλέον εύκολες και απαραίτητες, καθώς η κοινωνική και η οικονομική οργάνωση είναι τελείως διαφορετικές. Ετσι, σήμερα ο κίνδυνος εξαφάνισης του γκρεκάνικου ιδιώματος είναι πια ολοφάνερος. Στα εννέα χωριά της Καλαβρίας ζουν περίπου 20.000 κάτοικοι, από τους οποίους μόνο οι 4.000 - 4.500 καταλαβαίνουν και πολύ λιγότεροι μιλούν τη γλώσσα, οι γεροντότεροι. Μόνο στο Γκαλλιτσανό των 200 περίπου κατοίκων η γκρεκάνικη διάλεκτος ομιλείται ακόμη και από τα παιδιά. Στην Απουλία, όπου οι ελληνόφωνοι είναι καλύτερα οργανωμένοι, η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη, αλλά παραμένει προβληματική (από τους 45.000 κατοίκους, 20.000 ομιλούν γκρεκάνικα).

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΑ ΧΩΡΙΑ

Στην Καλαβρία τα χωριά είναι «σκαρφαλωμένα» στις άγριες πλαγιές του Ασπρομόντε, 70 χλμ. νοτιοανατολικά του Ρηγίου, πρωτεύουσας του νομού. Παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά των κλειστών, απομονωμένων κοινωνιών: προβληματικό βιοτικό επίπεδο και, ως αναπόφευκτη συνέπεια, μετανάστευση και εγκατάλειψη του τόπου, η οποία είναι εμφανέστατη σε κάθε βήμα του επισκέπτη. Εκεί οι άνθρωποι ζουν στο πτωχότερο, ίσως, μέρος της Ευρώπης, με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα και ασχολούνται με την καλλιέργεια σιτηρών, αμπελιών και ελαιών. Ορισμένοι εξελίχθηκαν σε δημόσιους υπαλλήλους (κυρίως στη δασική υπηρεσία), δασκάλους, ιατρούς και εμπόρους. Η κυριότερη όμως ελπίδα για την παραμονή των νέων στην περιοχή είναι η ανάπτυξη του τουρισμού.

Στην Απουλία οι συνθήκες είναι σαφώς καλύτερες. Τα ελληνόφωνα χωριά βρίσκονται σε μια εύφορη πεδιάδα γεμάτη από αμπέλια, οπωροφόρα, ελιές και φυτείες καπνού, με μικρές βιομηχανίες επεξεργασίας ξύλου, κάρβουνου και οικοδομικών υλικών, μικρά εργοστάσια χειροτεχνίας και κεραμοποιίας, καθώς και ένα καλό συγκοινωνιακό δίκτυο. Ετσι έχουν δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης και ένα βιοτικό επίπεδο αρκετά υψηλό.

Κατά τις επαφές με τους ελληνόφωνους και των δύο περιοχών, είτε πρόκειται για απλούς βοσκούς και αγρότες, είτε για δασκάλους και καθηγητές, όπως ο πρώην υπεύθυνος του Κέντρου Ελληνόφωνων Σπουδών στη Bova Marina, Elio Cotronei, και ο σημερινός διάδοχος του Filippo Vidi, μπορεί κανείς να διακρίνει καθαρά την αγωνία και τον προβληματισμό τους για τη συνεχή συρρίκνωση της γλώσσας τους κατά τις τελευταίες δεκαετίες και την πορεία της στις αρχές του 21ου αιώνα.

Οι ενέργειες των Γκρεκάνων περιλαμβάνουν διαβήματα στις Αρχές, αδελ-φοποιήσεις με διάφορους δήμους της Ελλάδας, εκτύπωση της πρώτης Γκρε-κάνικης Γραμματικής, έκδοση μικρών εφημερίδων και περιοδικών, εκκλήσεις σε ξένους οργανισμούς, δημιουργία πολιτιστικών συλλόγων με ελληνικό όνομα, οργάνωση διεθνών συνεδρίων (ώστε να ανταλλαγούν απόψεις από τους ειδικούς επιστήμονες, όπως γλωσσολόγους, λαογράφους, εθνολόγους, ιστορικούς, αρχαιολόγους κ.ά.), ακόμη και την έκδοση μιας πλούσιας ποιητικής συλλογής με περισσότερα από 100 ποιήματα 30 σύγχρονων ποιητών από τις περιοχές αυτές, γεγονός το οποίο αποδεικνύει ότι η σύγχρονη ελληνόφωνη ποίηση της Κάτω Ιταλίας συνεχίζει τη μεγάλη λυρική παράδοση της αρχαιότητας.

Ευτυχώς οι νεώτεροι ελληνόφωνοι μετά από μια περίοδο κατά την οποία αισθάνονταν κάπως μειονεκτικά (π.χ. κατά τη δεκαετία του 1970 όλοι ήθελαν να ξεχάσουν όχι μόνο τη συγκεκριμένη αλλά όλες τις διαλέκτους, καθώς η τάση που κυριαρχούσε ήταν ότι η γλώσσα που έπρεπε να μάθουν ήταν η αγγλική), τελικά συνειδητοποιώντας τον γλωσσικό τους πλούτο, άρχισαν να αισθάνονται ξανά υπερήφανοι για την καταγωγή, τη γλώσσα και τις παραδόσεις τους. Πάντως το ιταλικό κράτος, σκόπιμα ή όχι, αδρανεί. Τουλάχιστον η απόφαση του ιταλικού κοινοβουλίου τον Απρίλιο του 1998 να αναγνωρίσει τα γκρεκάνικα ως προστατευόμενη γλώσσα ήταν εξαιρετικά σημαντική για τη διάσωση της.

Το ελληνικό κράτος τα τελευταία χρόνια δείχνει ευτυχώς μια ευαισθησία για τη διατήρηση αυτού του ιδιαίτερου ιδιώματος και έχουν εκπονηθεί εκπαιδευτικά προγράμματα κυρίως για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας. Το πρόβλημα είναι ότι οι δάσκαλοι, οι οποίοι στάλθηκαν από την Ελλάδα (σήμερα, έξι στην Απουλία και τέσσερις στην Καλαβρία), διδάσκουν τα παιδιά κυρίως νέα ελληνικά, ενώ το μάθημα πρέπει να γίνεται και στο ελληνόφωνο ιδίωμα, ώστε να διασωθεί. Στο Πανεπιστήμιο του Λέτσε υπάρχει εκτός από την έδρα Ελληνικής Φιλολογίας και Τμήμα για τα γκρίκο, ώστε οι διδάσκοντες να γνωρίζουν και τις δύο γλώσσες.

Αγγείο 6ου αι. π.Χ. - Αρχαία Ελληνική Ταραντέλλα 
Τάραντας)

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Αγγείο 6ου αι. π.Χ. - Αρχαία Ελληνική Ταραντέλλα Τάραντας) Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Εκτός από τη γλώσσα, ένα άλλο στοιχείο, το οποίο αξίζει μελέτης, είναι η νοσταλγική μουσική τους. Ο ρυθμός των τραγουδιών τους είναι είτε γρήγορος και εορταστικός είτε αργός και κατανυκτικός. Οι ελληνόφωνοι έχουν παραμύθια, μύθους, ιστορίες, μοιρολόγια, αφηγήματα σαν γνήσιοι Ελληνες, αλλά διακρίνονται ιδιαίτερα στο τραγούδι. Είναι φιλόξενοι, υπερήφανοι, ευγενικοί και η καλλιτεχνία τους είναι έμφυτη. Το κυρίαρχο στοιχείο, το οποίο τους συνδέει όλους, είναι ο δεσμός με την οικογένεια, ο σεβασμός στα μέλη της και ειδικά στους γεροντότερους.

Ταραντέλλα

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Ταραντέλλα Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Ο έρωτας και η κτητικότητα, η οποία τον συνοδεύει, συνδέει τους ανθρώπους για όλη τη ζωή τους. Και, βέβαια, ενώ τη γυναίκα την χαρακτηρίζει το ενδιαφέρον για την οικογένεια και η καλοσύνη, τον άντρα τον χαρακτηρίζει περισσότερο από όλα η τιμή. Τα μικρά παιδιά άρχισαν τα τελευταία χρόνια να συναντιούνται και να μιλούν μόνο το ιδίωμα τους ή να τραγουδούν τα παλαιά τραγούδια. Παράλληλα, οι γεροντότεροι συνηθίζουν να συγκεντρώνονται και να τραγουδούν τραγούδια του θερισμου ή του τρύγου για να μην τα ξεχάσουν. Κάπως έτσι σώθηκαν από τους νεώτερους και τα μουσικά παραδοσιακά όργανα της περιοχής, ορισμένα από τα οποία είναι όμοια με εκείνα της κυρίως Ελλάδας (π.χ. η λύρα τους, εκείνη του Ολύμπου στην Κάρπαθο της Δωδεκανήσου).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Οι γλωσσικές μειονότητες στην Ευρώπη έχουν καταμετρηθεί και είναι περίπου 60. Συνήθως βρίσκονται κοντά στα σύνορα κρατών. Οι γκρεκάνοι της Κάτω Ιταλίας αποτελούν ένα σπάνιο παράδειγμα επιβίωσης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Είναι Ιταλοί πολίτες, οι οποίοι αγωνίζονται να διατηρήσουν τις ρίζες τους με την αρχαία Ελλάδα και τον ελληνισμό, συνδέοντας πολιτισμικά τις δύο χώρες.

Από μια ιδιοτροπία της Ιστορίας και της γεωγραφίας στην καρδιά της πάλαι ποτέ Μεγάλης Ελλάδας απέμειναν δύο ελληνόφωνες νησίδες. Μοναδικός θησαυρός τους είναι η γλώσσα τους. Αν χάσουν την ιδιαίτερη αυτή διάλεκτο και αρχίσουν να ομιλούν τη νεοελληνική θα αποτελέσουν ένα τουριστικό αξιοθέατο στην Κάτω Ιταλία, χωρίς ρίζες, ιστορία, παρελθόν και μέλλον. Η ύπαρξη, όμως, των ελληνόφωνων χωριών δεν είναι ένας μύθος για τουριστική εκμετάλλευση.

Αλλά οι τοπικοί παράγοντες και οι ελληνόφωνοι δεν είναι απαισιόδοξοι. Η σκληρή πραγματικότητα των αριθμών δεν σημαίνει για τους ίδιους ότι η γλώσσα και η συνείδηση τους πεθαίνουν, εφόσον όλο και περισσότεροι νέοι δείχνουν ενδιαφέρον για τη γλώσσα των προγόνων τους.

Για μας οι περιοχές αυτές δεν αποτελούν απλώς μια ανάμνηση, ένα απέραντο μουσείο, γιατί μουσείο είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου ενός πολιτισμού. Ας ελπίσουμε ότι η κατάσταση στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας θα καταστεί αναστρέψιμη, ότι θα καταφέρουν για μια ακόμη φορά να διασώσουν την παραδοσιακή τους διάλεκτο και ότι θα παραμείνουν κατά τον 21ο αιώνα ζωντανά μνημεία του σπουδαίου ιστορικού τους παρελθόντος και μοναδικές οτον κόσμο οάσεις αρχαιοελληνικών γλωσσικών επιβιώσεων.

Ψηφιοποίηση και Εικόνες: HellasOnTheWeb, (από "Ιστορικά Θέματα", Αύγουστος 2003)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

(1)Δημ. Αλεξάνδρου: ΓΚΡΕΚΑΝΟΙ ■ 01 ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΜΑΓΚΝΑ ΓΚΡΕΤΣ1Α, εκδ. Ερωδιός, Α&ήνα 1997.
(2) Επαμ. Βρανόπουλος: ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ, εκδ. Πελασγός, Α&ήνα 1999.
(3) Ανζέλ Μεργιανού: ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ, εκδ. Ακρίτας, Α&ήνα 1973.
(4) Ιωσήφ Πρελωρέντζος: ΔΩΡΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ, εκδ. Δρυμός, Α&ήνα 1978.
(5)Σαράντος Καργάκος: ΑΠΟΥΛΙΑ (ΣΑΛΕΝΤΟ), εκδ. Gutenberg, Α&ήνα 1990.
(6) Φιλ. Κοντέμι: Η ΓΚΡΕΚΑΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ, εκδ. Ελλήνων Καλαβρίας, Κουμέλκα 1997.
(7) Τ.Κ. Λουγγής: Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ, εκδ. Εστία, Αθήνα 1989.
(8) Ρόκκο Απρίλε: Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΑΛΕΝΤΟ, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Α&ήνα 1996.
(9) Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΗ ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ, εκδ. Μάτι, Θεσσαλονίκη 1997.
(10) GRECIA SALENTINA ■ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ, εκδ. Οίτυλο, Α9ήνα 2001.
(11) ΓΚΑΛΛΙΤΣΑΝΟ, εκδ. Αντίκτυπος, Α&ήνα 2000.
(12) ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ, εκδ. Αντίκτυπος, Α&ήνα 1998.
(13) Salvatore Tommasi: KATALISTI0 KOSMO - LINGUA, TRADIZIONE Ε FOLKLORE NELLA GRECIA SALENTINA, εκδ. Ghetonia, 1996.
(14) F. Violi: STORIA DEGLI STUDIΕ DELLA LETTERATURA POPOLARE GRECANICA, εκδ. Δήμος της Μπόβα, Ρήγιο Καλαβρίας 1992.
(15) Giuseppe Morosi: STUDI SUI DIALETTI GRECI DELLA TERRA D' OTRANTO, Λέτσε 1870.
(16) Rocco Aprile: GRECIA SALENTINA - ORIGINIΕ STORIA, εκδ. Ghetonia, Καλημέρα 1994.
(17) A. Jacob: IL BASSO SALENTO - RICHERCHE Dl STORIA SOCIALE Ε RELIGIOSA, εκδ. Gongedo, Γκαλατίνα 1988.
(18) Brizio Montanaro: CANTI Dl PIANTO Ε AMORE DALL' ANTICO SALENTO, εκδ. Bompiani, Μιλάνο 1994.
Γκρεκάνικη επιγραφή καλωσορίσματος στο χωριό Γκαλλιτσανό

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Γκρεκάνικη επιγραφή καλωσορίσματος στο χωριό Γκαλλιτσανό Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013Το Γκαλλιτσανό, «σκαρφαλωμένο» στις απόκρημνες πλαγιές του Ασπρομόντε της Καλαβρίας, υπήρξε καταφύγιο του Σπάρτακου και των ανδρών του.

Διάβασε άρθρο: Η «κιβωτός» της Μεγάλης Ελλάδας. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150226300533013

Κρητικό ανέκδοτο.Ο Χριστός στην Κρητη και το καλό κρασί!!!


Αποφασίζει ένα βράδυ ο Χριστός να επισκεφτεί την .Κρήτη. Χτυπάει μια πόρτα, του ανοίγουν.
Καλώς τονε τον Σύντεκνο. Κάτσε να ξεκουραστείς.
Μα ξέρετε εγώ είμαι ο ...
Εδώ πρώτα καθόμαστε και μετά συστηνόμαστε.
Τι να κάνει ο Χριστός κάθεται.
Βάλε μωρή Μαρία να φάμε.
Μα ξέρετε εγώ είμαι ο ...
Εδώ πρώτα τρώμε και μετά συστηνόμαστε.
Τι να κάνει ο Χριστός τρώει.
Φέρε μωρή Μαρία το ρατσί να πιούμε που ΄ρθε ο ξένος.
Μα ξέρετε εγώ είμαι ο ....
Εδώ πρώτα πίνουμε και μετά συστηνόμαστε.
Τι να κάνει ο Χριστός κατεβάζει τσι ρατσιές του.
Φέρε μωρέ Σήφη τη νέα σοδειά να την δοκιμάσουμε.
Μα ξέρετε εγώ είμαι ο ....
Εδώ πρώτα καπνίζουμε και μετά συστηνόμαστε.
Τι να κάνει ο Χριστός κατεβάζει δυο τζούρες.
Και τώρα ωρέ Σύντεκνε ποιος είσαι του λόου σου;
Είμαι ο Ιησούς Χριστός
- Στο "πα ρε Σήφη, φέτος η σοδειά είναι άπαιχτη!!

Από το ΦΒ του
Ιωάννη Παπαδακη

Financial Times: Η οικονομία στην Ελλάδα «επανέρχεται στη ζωή»


«Περισσότερες ελπίδες για την Ελλάδα καθώς η οικονομία «επανέρχεται στη ζωή», η συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους τονώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών», γράφουν οι Financial Times.
«Ωστόσο, οι ευκαιρίες για εργασία είναι ακόμα περιορισμένες, όπως και τα τραπεζικά δάνεια.
»Υπάρχει τώρα καθαρότητα και μακροπρόθεσμα μετά τη συμφωνία για το χρέος, υπάρχει η δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία απ’ ότι πριν μια δεκαετία κι αυτό θα διευκολύνει την προσέλκυση επενδύσεων, σχολιάζει ο καθηγητής Γ. Παγουλάτος.
»Οι προθεσμίες τηρήθηκαν καθώς οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στην Ελλάδα επέδειξαν μεγαλύτερη διάθεση συνεργασίας με ΔΝΤ και ΕΕ -η αλλαγή της κυβερνητικής στάσης σε συνδυασμό με την αυστηρή μεταμνημονιακή επιτήρηση των πιστωτών της Ελλάδας εντείνει τις ελπίδες ότι πιθανόν δε θα υπάρξει οπισθοδρόμηση στο θέμα των μεταρρυθμίσεων.
»Ωστόσο η ανάκαμψη δε θα είναι ομοιόμορφη για όλους τους κλάδους της οικονομίας.
»Επίσης, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ενώ και οι ανεργία παραμένει τρεις φορές υψηλότερη από τον μέσο όρο στην ΕΕ», καταλήγουν οι Financial Times.

Τζαμί στα κατεχόμενα της Κύπρου θα εγκαινιάσει ο Ερντογάν

Tα Κατεχόμενα θα επισκεφθεί ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις 9 Ιουλίου, στο πρώτο του ταξίδι μετά την επανεκλογή του στο προεδρικό αξίωμα και αμέσως μετά την ορκωμοσία του.
Σύμφωνα με το πρακτορείο DHA, κατά την επίσκεψή του ο Τούρκος πρόεδρος θα εγκαινιάσει το –τεραστίων διαστάσεων- τζαμί Χάλα Σουλτάν, στην περιοχή Μία Μηλιά.
Το τζαμί διαθέτει τέσσερις μιναρέδες και θα μπορούν να προσευχηθούν σε αυτό περισσότερα από 6.000 άτομα.

Sunday, July 1, 2018

Ο Νίκος Παππάς προειδοποίησε ότι θα αποκαλύψει ποια ελληνικά κανάλια κάνουν τουρκική προπαγάνδα

Αποφασισμένος να πράξει στο ακέραιο το πατριωτικό του καθήκον είναι ο Νίκος Παππάς και να αποκαλύψει στον ελληνικό λαό ποιοι τηλεοπτικοί σταθμοί συμπεριφέρονται ως «πράκτορες ξένων δυνάμεων».
Στη διάρκεια συνέντευξής του στο δελτίο Ειδήσεων του τηλεοπτικού καναλιού Epsilon, ο κ. Παππάς κατήγγειλε ότι εμπορικές συγγένειες τηλεοπτικών σταθμών επηρεάζουν τη γραμμή τους για τη συμφωνία για το Σκοπιανό, τονίζοντας ότι οι Τούρκοι δεν ήθελαν να λυθούν τα προβλήματα μεταξύ της Ελλάδας και της πΓΔΜ.
Απείλησε δε ότι εάν συνεχιστεί αυτή η «σχέση» με τους Τούρκους «θα μιλήσουμε με ονόματα και διευθύνσεις».
Συγκεκριμένα δήλωσε τα εξής:
«Η ανησυχητική πλευρά του ζητήματος δεν είναι ένα τούρκικο σήριαλ, είναι μια ειδησεογραφία η οποία επιλέγει, δυστυχώς, να αναδεικνύει κάποιες φορές -υπέρ του δέοντος και με ψέματα- κάποιες δυνατότητες που έχει ο “ανήσυχος” γείτονάς μας, ενώ οι δυνατότητες, η αμυντική θωράκιση και η αποτρεπτική δυνατότητα της χώρας μας αποκρύπτονται από τα ίδια δελτία.
»Αυτό για ελληνικό κανάλι είναι ανησυχητικό.
»Θα ήθελα να είμαι πάρα πολύ καθαρός. Δεν θα μείνουμε με το στόμα μας κλειστό.
»Αν αυτά τα φαινόμενα συνεχιστούν, θα μιλήσουμε με ονόματα και διευθύνσεις.
»Αυτό που λέω το καταλαβαίνει, νομίζω, και ο Έλληνας τηλεθεατής, ο οποίος μπορεί πάρα πολύ καθαρά να δει στο πρόγραμμα ενός σταθμού και στη ροή των εκπομπών του εάν και κατά πόσο προβάλλεται και υπερπροβάλλεται ο κ. Ερντογάν ή όχι.
»Και δεν ξέρω μήπως κάποιες εκλεκτικές ή εμπορικές συγγένειες (σ.σ.: των σταθμών) επηρεάζουν και τη γραμμή τους για τη συμφωνία με την πΓΔΜ.
»Διότι είναι απολύτως σαφές ότι ο εξ Ανατολών γείτονάς μας δεν θα ήθελε ποτέ η Ελλάδα με την πΓΔΜ να φτάσουν σε συμφωνία.
»Θα ήθελε να συνεχίσει στο όραμα του μουσουλμανικού τόξου, το οποίο την Ελλάδα θα την περικυκλώσει, αυξάνοντας την επιρροή του στο βόρειο γείτονά μας».
Να σημειωθεί ότι τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Ρωσία ένα ΜΜΕ μπορεί να χαρακτηριστεί «πράκτορας ξένης δύναμης» εάν αποδεδειγμένα σχετίζεται, χρηματοδοτείται ή είναι ιδιοκτησίας ξένου παράγοντα και ασκεί προπαγάνδα.

«Παραθυράκι» για απελευθέρωση για τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς στην Τουρκία

Στο κατακόρυφο βρίσκεται η αγωνία των οικογενειών των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που βρίσκονται φυλακισμένοι στην Αδριανούπολη στην Τουρκίαεδώ και τέσσερις μήνες.
Κανείς δεν μπορεί να κάνει πρόβλεψη για το πότε θα επιστρέψουν στα σπίτια τους, ειδικά από τη στιγμή που η τουρκική κυβέρνηση δε δείχνει πρόθυμη να συζητήσει την απελευθέρωσή τους συνδέοντας την υπόθεση με τους 8 Τούρκους αξιωματικούς.
Οι Άγγελος Μητρετώδης και Δημήτρης Κούκλατζης θέλουν να επιστρέψουν στις οικογένειες τους αλλά η Τουρκία δεν τους το επιτρέπει παρά το γεγονός ότι δεν τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Ωστόσο, η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πολιτικού συμμάχου –ηγέτη του ακροδεξιού κόμματος MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί– βάσει των φιλοκυβερνητικών τουρκικών ΜΜΕ – να μην επεκτείνουν άλλο την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου του 2016, φαίνεται πως «ανοίγει ένα παραθυράκι» για την αποφυλάκιση τους.
Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα ο τερματισμός των έκτακτων μέτρων αναμένεται να ανακοινωθεί επισήμως μέσα στον Ιούλιο, οπότε και συμπληρώνονται ακριβώς δύο χρόνια μετά την προσπάθεια ανατροπής του Ερντογάν.

Τι λέει ο νόμος

Οι Έλληνες στρατιωτικοί κρατούνται στην Αδριανούπολη, δίχως να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, μεταξύ των μέτρων που έχουν επιβληθεί είναι η αναστολή της ισχύος της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που έχει υπογραφεί και από την Τουρκία.
Στο άρθρο 5 η Συνθήκη αναφέρει:
«Αν σε συλλάβουν, έχεις το δικαίωμα να γνωρίζεις γιατί. Αν συλληφθείς, έχεις το δικαίωμα να περάσεις σε σύντομο χρόνο από δίκη ή να αφεθείς ελεύθερος μέχρι να πραγματοποιηθεί η δίκη».

Νίκος Μητρετώδης: Αποφάσισαν να αρθεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αλλά μπορεί να πάρει χρόνο

Μιλώντας στην εφημερίδα Real News ο Νίκος Μητρετώδης, πατέρας του κρατούμενου ανθυπολοχαγού δηλώνει πως ήταν ήδη ενήμερος για την εξέλιξη.
«Εκ πρώτης όψεως είναι μία θετική εξέλιξη. Το θέμα είναι, όμως, ότι δεν ξέρουμε ακριβώς την τουρκική νομοθεσία και τι δικαιώματα έχουν αρθεί με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
»Και δεδομένου ότι πάντα ισχύει ο επιεικέστερους για τους κατηγορούμενος νόμος, τουλάχιστον στο διεθνές δίκαιο, θεωρούμε ότι σίγουρα θα επηρεάσει και εμάς», αναφέρει ο πατέρας του Άγγελου Μητρετώδη, διατηρώντας πάντα τις επιφυλάξεις του.
«Με τους Τούρκους δικηγόρους δεν μιλάμε καθημερινά. Ενδεχομένως να έχουμε καλύτερη εικόνα τις επόμενες ημέρες. Έπειτα υπάρχει και ένα άλλο ζητούμενο.
»Αποφάσισαν ότι θα αρθεί η κατάσταση, αλλά από την ώρα που το είπαν μέχρι να εφαρμοστεί μπορεί να περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα.
» Θεωρώ πάντως πως είναι μία ευνοϊκή εξέλιξη», επανέλαβε ο κ. Μητρετώδης.

Γιατί ο παγωμένος καφές κάνει κακό στην υγεία – Τι έδειξε έρευνα


Ο παγωμένος καφές, η αγαπημένη συνήθεια πολλών ειδικά τώρα το καλοκαίρι, φαίνεται πως περισσότερο βλάπτει παρά οφελεί το σώμα μας. Αν κρίνουμε πάντως από τα πλαστικά ποτήρια και τα καλαμάκια, το περιβάλλον δεν είναι σίγουρα κερδισμένο από την αγορά κρύου καφέ.
Σταδιακά, σύμφωνα με τη Guardian, τα καλαμάκια μια χρήσης καταργούνται από την αγορά και τη θέση τους παίρνουν φιλικά προς το περιβάλλον υποκατάστατά τους.
Πρόκειται για μια απόφαση που θα επιτρέψει στον πλανήτη να «ανασάνει» από το πλαστικό που πετάμε και δεν ανακυκλώνουμε καθημερινά. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι ο κρύος καφές δεν κάνει κακό μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στον οργανισμό μας.
Αρχικά, μελέτες του BBC αλλά και του Πανεπιστημίου της Virginia, παρατήρησαν κολοβακτηρίδια στον πάγο που συνοδεύουν καφέ. Συγκεκριμένα, το BBC εντόπισε τα συγκεκριμένα βακτήρια στον πάγο από τρεις αλυσίδες καφέ της Μεγάλης Βρετανίας, ενώ το πανεπιστήμιο της Virginia βρήκε βακτήρια στις μισές από τις μηχανές καφέ 90 εστιατορίων.
Όσοι προσθέτουν γάλα κάνουν επίσης κακό σε οργανισμό και περιβάλλον. Ειδικότερα, το φρέσκο γάλα, εκτός από το ότι είναι δύσπεπτο και προκαλεί πολλές παθήσεις, αποτελεί προϊόν ταλαιπωρημένων αγελάδων που αρμέγονται κάτω από αντίξοες συνθήκες καθημερινώς. Το γάλα σόγιας αποτελεί αιτία αποψίλωσης, ενώ για ένα λίτρο αμυγδάλου απαιτούνται 929 λίτρα νερού.
Όσοι επίσης βάζουν σιρόπι στον καφέ τους, μέχρι το 2050 θα έχουν διαβήτη στις ΗΠΑ.
Τέλος, το καπάκι που βάζουμε πάνω από το κύπελλο του καφέ αποτελεί αιτία θανάτου πολλών ψαριών καθημερινά. Σύμφωνα με τις έρευνες, μέχρι το 2050 το πλαστικό στους ωκεανούς θα υπερτερεί έναντι των ψαριών

Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2018: Ισπανία-Ρωσία 3-4 πεν. (1-1 κ.δ., παρ.) 1.7.18 VIDEO

Άμυνα και Ακινφέεφ την έστειλαν στα προημιτελικά! (video)

Η Ρωσία έκανε το «μπαμ» στο Μουντιάλ καθώς πέταξε εκτός την Ισπανία στα πέναλτι (3-4) και πάει στους «8» με πρωταγωνιστή τον Ακινφέεφ.
Στη διαδικασία των πέναλτι εξασφάλισε την πρόκριση στα προημιτελικά του Παγκοσίου Κυπέλλου η Ρωσία, με 4-3, μετά το 1-1 σε κανονική διάρκεια και παράταση με πρωταγωνιστή τον Ακινφέεφ. Άστοχοι για την Ισπανία ήταν πρώτα ο Κόκε και στη συνέχεια ο Άσπας στο Στάδιο «Λουζνίκι» της Μόσχας.
Η παγκόσμια πρωταθλήτρια του 2010 Ισπανία, είχε προηγηθεί με αυτογκόλ του Σεργκέι Ιγκνάσεβιτς στο 12ο λεπτό), αλλά το χέρι του Πικέ στο 40ο λεπτό, έδωσε την ευκαιρία στον Αρτέμ Τζιούμπα να ισοφαρίσει από το σημείο του πέναλτι. Αντίπαλος της Ρωσίας το Σάββατο (7/7), η νικήτρια του Κροατία-Δανία, με φόντο την τετράδα.
Με αλλαγές παρέταξε την ομάδα εν συγκρίσει με τα προηγούμενα ματς ο Φερνάντο Ιέρο: Ασένσιο (πρώτη φορά στο Μουντιάλ) και Νάτσο ξεκίνησαν βασικοί αντί των Ινιέστα και Καρβαχάλ. Στον αντίποδα, ο Στάνισλαβ Τσερτσέσοφ παρέταξε τη Ρωσία με 5 παίκτες στην άμυνα (3 στόπερ και 2 μπακ). Η Ισπανία είχε την κατοχή και προηγήθηκε νωρίς, μόλις στο 12 λεπτό, με αυτογκόλ του Σεργκέι Ιγκνάσεβιτς, υπό την πίεση του Σέρχιο Ράμος. Συγκεκριμένα, μετά από εκτέλεση φάουλ από τα δεξιά για την «Φούρια Ρόχα» με τον Ασένσιο, η λαβή που θύμιζε ελληνορωμαϊκή πάλη ανάμεσα σε Σέρχιο Ράμος και Σεργκέι Ιγκνασέβιτς είχε ως αποτέλεσμα να βρει η μπάλα στο πόδι του Ρώσου στόπερ και να καταλήξει στα δίχτυα του Ίγκορ Ακινφέεβ. Ήταν το 10ο αυτογκόλ σε αυτό το Μουντιάλ. Η οικοδέσποινα, Ρωσία, ισοφάρισε από το σημείο του πέναλτι! Στο 40ο λεπτό, η μπάλα βρήκε τον αγκώνα του Πικέ στην κεφαλιά του Αρτέμ Τζιούμπα. Μετά την κίτρινη κάρτα που αντίκρυσε ο Πικέ, ο Τζιούμπα έστειλε την μπάλα στην αριστερή γωνία, κι ενώ ο Ντε Χέα έπεσε από την άλλη πλευρά, 1-1.
Χλιαρό το β΄ μέρος στη Μόσχα, με τους Ισπανούς να επιδίδονται σε φλύρη κατοχή της μπάλας και να παρουσιάζονται ακίνδυνοι μπροστά. Συγκρατημένη η Ρωσία πίσω, προσπαθούσε να βγει με αντεπιθέσεις, αλλά δεν τα κατάφερνε ούτε αυτή. Ο Τσερσέσοφ απέσυρε στον πάγκο τους Σαμέντοφ και Τζιούμπα (στη θέση τους μπήκαν οι Τσερίσεφ και Σμολόφ), ενώ και ο Ιέρο αναγκάστηκε να περάσει μέσα τους Ινιέστα, Καρβαχάλ, για να δώσει ζωντάνια στους Ίβηρες. Ελάχιστες φάσεις μπροστά στις δύο εστίες, μέχρι το 85ο λεπτό που χρειάστηκε να κάνει διπλή επέμβαση ο Ακινφέεφ: Ο Ινιέστα έκανε το σουτ λίγο έξω από την περιοχή, με τον Ρώσο γκολκίπερ να πέφτει και να αποκρούει στη δεξιά του γωνία, ενώ στην εξέλιξη της φάσης ο Άσπας έκανε το κοντινό διαγώνιο σουτ, αλλά και πάλι είπε "όχι" ο Ακινφέεφ. Στο 82ο λεπτό, ο Ολλανδός διαιτητής Μπιορν Κάιπερς έκανε χρήση VAR όταν οι Ισπανοί διαμαρτυρήθηκαν για χέρι του Ιγκνάσεβιτς, αλλά δεν υπύρχε κάτι το επιλήψιμο. Η Ισπανία κέρδισε αλλεπάλληλα κόρνερ στο 90ο λεπτό, ψάχνοντας το γκολ στο τέλος, αλλά μάταια.
Στην παράταση, η Ρωσία είχε κλειστεί και δεν άφηνε χώρο στους Ισπανούς, με τους Ίβηρες να επιχειρούν με μακρινά σουτ να απειλήσουν την εστία του Ντε Χέα. Καλή στιγμή για την Ισπανία υπήρξε στο 92ο λεπτό, όταν ο Άσπας έκανε το γύρισμα, ο Καρβαχάλ δεν κατάφερε να πλασάρει από κοντά και απομάκρυνε η ρωσική άμυνα. Για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο, πραγματοποιήθηκε μια 4η αλλαγή, όταν στο 97ο λεπτό, ο Αλεξάντερ Ερόκιν πέρασε αντί του Κουζιάεβ για τη Ρωσία, βάσει του νέου κανονισμού. Σε 4η αλλαγή προχώρησε και ο Ιέρο, ρίχνοντας στον αγωνιστικό χώρο τον Ροντρίγκο, στο 104ο λεπτό στη θέση του Ασένσιο. Οι Ιβηρες έψαχναν απεγνωσμένα το δεύτερο γκολ, αλλά η ρωσική άμυνα αποδεικνυόταν... γρανίτης. Στο 109΄, η Ισπανία έφαστε κοντά στο στόχο της, όταν ο Ροντρίγκο Μορένο, μπήκε στην περιοχή από δεξιά, έκανε το σουτ, αλλά ο Ακινφέεβ απέκρουσε. Στην συνέχεια της φάσης ο Καρβαχάλ σούταρε από καλή θέση με το αριστερό, αλλά η μπάλα βρήκε σε αντίπαλο και απομακρύνθηκε. Στο 114ο λεπτό, κι αφού η Ισπανία είχε μόλις φτάσει τον αριθμό ρεκόρ χιλίων πασών σε Μουντιάλ, ο Κάιπερς ζήτησε να γίνει χρήση VAR σε τράβηγμα του Πικέ στην περιοχή της Ρωσίας και η απόφαση ήταν αρνητική.
Σε ήρωα της Ρωσίας αναδείχτηκε ο τερματοφύλακας Ακινφέεβ, στη... ρώσικη ρουλέτα των πέναλτι, αποκρούοντας στις προσπάθειες των Κόκε και Ιάγκο Άσπας.
Τα πέναλτι:
Ινιέστα 1-0
Σμόλοφ 1-1
Πικέ 2-1
Ιγκνασέβιτς 2-2
Κόκε ΑΠΟΚΡΟΥΣΗ
Γκολοβίν 2-3
Σέρχιο Ράμος 3-3
Τσέρισεφ 3-4
Ασπας ΑΠΟΚΡΟΥΣΗ
ΙΣΠΑΝΙΑ (Φερνάντο Ιέρο): Ντε Χέα, Νάτσο (70΄ Καρβαχάλ), Σέρχιο Ράμος, Πικέ, Άλμπα, Μπουσκέτς, Κόκε, Σίλβα (67΄ Ινιέστα), Ίσκο, Ασένσιο (104΄ Ροντρίγκο), Κόστα (80΄ Ιάγκο Άσπας)
ΡΩΣΙΑ (Στάνισλαβ Τσερτσέσοφ): Ακινφέεφ, Μάριο Φερνάντες, Κουτέποφ, Ιγκνασέβιτς, Κουζιάεφ (97΄ Ερόκιν), Ζόμπνιν, Κουντριασόφ, Γκολόβιν, Ζιρκόφ (46΄ Γκράνατ), Σαμέντοφ (61΄ Τσέρισεφ), Τζιούμπα (65΄ Σμόλοφ)
Δείτε τι έγινε στο παιχνίδι-θρίλερ:


wibiya widget