Τα Λουτρά του Καρακάλλα και άλλα επιβλητικά αρχαία ερείπια ενέπνευσαν το έργο του αρχιτέκτονα Louis Kahn.
GETTY IMAGES: ΜΑΟΥΡΊΣΙΟ ΑΜΠΡΈΟΥ
Απο MIRA ADLER-GILLIES
"Υπάρχει κάτι για μια οροφή 150 ποδιών που κάνει έναν άντρα διαφορετικό είδος ανθρώπου", παρατήρησε ο αρχιτέκτονας Louis Kahn του 20ου αιώνα, όταν επισκέφθηκε τα Ρωμαϊκά Λουτρά της Καρακάλλας.
Για τον Kahn, η αρχιτεκτονική θα μπορούσε να είναι μετασχηματιστική.
Έχει κατανοήσει ενστικτωδώς τι γνωρίζει η γνωστική ψυχολογία και η νευροεπιστήμη σήμερα: το χτισμένο περιβάλλον διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στις εμπειρίες μας, στις μνήμες μας και στην ίδια μας την ταυτότητα.
ΉΧΟΣ Ακούστε την πλήρη συνέντευξη
ΣΧΈΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΉ
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι μακροπρόθεσμες επεισοδιακές μνήμες επεξεργάζονται στο ίδιο τμήμα του εγκεφάλου που χρησιμοποιείται για χωρική πλοήγηση και αναγνώριση θέσεων.
Και σύμφωνα με τον κριτικό της αρχιτεκτονικής Sarah Williams Goldhagen, αυτό κάνει διαισθητικό νόημα.
«Αν σκεφτείς τις αναμνήσεις σου από την παιδική ηλικία, υπάρχει πάντα χώρος. Υπάρχει η πισίνα στην οποία κόβεις το πόδι σου ή το κατώφλι που κυνηγάς το σκυλί σου», λέει.
"Αποδεικνύεται ότι απλά δεν μπορούμε να θυμηθούμε αυτές τις μακροπρόθεσμες αναμνήσεις χωρίς να θυμόμαστε κάτι από τον τόπο στον οποίο συνέβησαν".
Οι συνέπειες, για την κα Goldhagen, είναι σημαντικές: αν οι αυτοβιογραφικές μνήμες αποτελούν την ταυτότητά μας, τότε "τα περιβάλλοντα που ζούμε σχηματίζονται ποιοι είμαστε".
Η θεωρία πίσω από αυτό είναι γνωστή ως "ενσωματωμένη γνώση".Με απλά λόγια, ζούμε σε σώματα και αυτά τα σώματα κατοικούν σε χώρους, πράγμα που σημαίνει ότι η εμπειρία μας από το δομημένο περιβάλλον καθορίζεται από το γεγονός της ενσάρκωσής μας.
«Αυτό που είναι βαθύ για την ενσωματωμένη γνώση είναι ότι δεν είναι μόνο μια κατηγορία σκέψεων - περιγράφει πραγματικά όλους τους τρόπους με τους οποίους σκεφτόμαστε», λέει η κ. Goldhagen.
Γιατί ο καθένας χρειάζεται καλή αρχιτεκτονική
Μελέτες έχουν επανειλημμένα αποδείξει ότι δεν υπάρχει ουδέτερη εμπειρία ενός δομημένου περιβάλλοντος - στην πραγματικότητα, ο σχεδιασμός μπορεί να έχει μια κρίσιμη επίδραση στην ευημερία ενός ατόμου.
Μια μελέτη που επικαλείται η κα Goldhagen βρήκε ότι ένας ασθενής που αναρρώνει από χειρουργική επέμβαση σε ένα νοσοκομειακό δωμάτιο με θέα εξωτερικά επουλώθηκε 30% ταχύτερα από τον ίδιο ασθενή με θέα σε έναν τοίχο από τούβλα.
Ένας άλλος βρήκε ότι ο σχεδιασμός ενός σχολείου μπορεί να φτάσει το 25% του ποσοστού της μάθησης των μαθητών.
"Εάν το χτισμένο περιβάλλον δεν σας υποστηρίζει, τότε οι πιθανότητες είναι ότι ίσως σας βλάψουν", λέει η κ. Goldhagen.
Μπορεί να φαίνεται ότι οι αρχιτέκτονες θα κατανοήσουν διαισθητικά τη σημασία στοιχείων όπως το φυσικό φως, τα ψηλά ταβάνια, οι διαφοροποιημένες επιφάνειες.
Γιατί λοιπόν οι τόποι που ζουν σήμερα πολλοί από εμάς δεν ενσωματώνουν περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά;
Η κ. Goldhagen ισχυρίζεται ότι οφείλεται εν μέρει σε μια ιδεολογία που έχει χωρίσει τις οικονομικές ανάγκες από τις δημόσιες ανάγκες. Το άλλο μέρος του προβλήματος, λέει, είναι η πειθαρχία της ίδιας της αρχιτεκτονικής.
"Η αρχιτεκτονική εξελίχθηκε για να γίνει μια ελίτ πρακτική που μπορεί να αγοραστεί μόνο από ελίτ πελάτες σε εξαιρετικά σπάνιες ρυθμίσεις", λέει.
"Αυτό είναι απλώς ένα λανθασμένο παράδειγμα για το πώς πρέπει να κατανοήσουμε το σχεδιασμό.
"Ο καθένας χρειάζεται καλύτερα - πράγματι, καλά τοπία, αστικά τοπία και κτίρια παντός είδους".
Βλέποντας το δομημένο περιβάλλον ως συνεχή οντότητα
Η κ. Goldhagen λέει ότι οι αρχιτέκτονες πρέπει να βελτιώσουν την επεξήγησή τους για το γιατί τα θέματα σχεδιάζονται.
"Εάν οι άνθρωποι αρχίσουν να καταλαβαίνουν ότι το περιβάλλον στο οποίο στέλνουν τους έξι χρονών για να εκπαιδευτούν θα έχει βαθιές επιπτώσεις στο πόσο καλά μαθαίνει, θα αρχίσουν να απαιτούν καλύτερα περιβάλλοντα", λέει.
Και υποστηρίζει ότι ο καλός σχεδιασμός έχει επίσης καλή οικονομική σημασία.
"Οι εργαζόμενοι σε ένα χώρο εργασίας θα αυξήσουν την παραγωγικότητά τους κατά 25% αν δίνουμε φυσικό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας - αυτό είναι ένα επιχείρημα", λέει.
Η κ. Goldhagen πιστεύει ότι η κοινωνία πρέπει επίσης να αλλάξει πώς βλέπει το δομημένο περιβάλλον - όπως ακριβώς η περιβαλλοντική επανάσταση της δεκαετίας του 60 και της δεκαετίας του '70 παρήγαγε μια σημαντική εννοιολογική αναδιαμόρφωση του φυσικού κόσμου.
«Συνηθίζαμε να σκεφτόμαστε τη φύση απλά ως τη φύση, όπως τα ποτάμια και τα δέντρα και τα δάση - ως αναλυτικά στοιχεία», λέει.
"Και στη συνέχεια, λόγω της ρύπανσης και διάφορα άλλα πράγματα, αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι όλα είναι ένα συνεχές, όλα του ένα διασυνδεδεμένο πράγμα που ονομάζεται περιβάλλον."
Αντί να σκεφτόμαστε κτίρια, πλάκες, δημόσιες πλατείες, δρόμους και υποδομές ως διακριτά στοιχεία, η κα Goldhagen θέλει να τους δούμε και ως ολόκληρο σώμα.
"Το χτισμένο περιβάλλον είναι μια συνεχής, αλληλένδετη, ολοκληρωμένη οντότητα", λέει.
"Αυτό που βλέπουμε έξω από το κτίριο μέσω του παραθύρου είναι εξίσου σημαντικό με αυτό που βλέπουμε μέσα στο κτίριο - και έχει εξίσου σημαντικό αποτέλεσμα για εμάς όπως η φύση".
No comments:
Post a Comment