Showing posts with label Αρχαία Ελλάδα. Show all posts
Showing posts with label Αρχαία Ελλάδα. Show all posts

Saturday, September 30, 2017

ΕΛΛΑΣ. Πως βγήκε η έκφραση «Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται»


Περί κάρβουνου και ξύλου στην κλασική Αθήνα. Οχι, η αιθαλομίχλη δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά των καιρών μας. Ίσως στην αρχαιότητα να μην  ήταν τόσο ανυπόφορη. Μπορεί, πράγματι, οι Αθηναίοι της Κλασικής Περιόδου να μην έκαιγαν μέχρι και πλαστικές καρέκλες για να ζεσταθούν.. 


Ένα, όμως, είναι βέβαιο: η ανάγκη για καύσιμη ύλη δεν είναι τελευταία μόδα. Τα μικρά ή μεγάλα σύννεφα καπνού δεν είναι μόνο δικό μας προνόμιο.


Κάθε άλλο.

«Οι δ' ίσαν υλοτόμους πελέκεας εν χερσίν έχοντες / σειράς τ' ευπλέκτους» αναφέρει ήδη ο Όμηρος στην Ιλιάδα (23. 114-115), με άλλα λόγια «πήγαν, κρατώντας στα χέρια τσεκούρια που έκοβαν ξύλα και καλοπλεγμένα σχοινιά». Με διαφορά λίγων αιώνων, ο Αριστοφάνης (fr. 610 K-A) αναφέρει: «αλλ' ιμάντα μοι δος και ζμινύην. Εγώ γαρ ειμ' επί ξύλα», δηλαδή «αλλά δώσε μου ένα λουρί κι ένα εργαλείο κοπής. Γιατί πάω για ξύλα».

Όπως κι αλλού εκείνη την εποχή, έτσι και στην αρχαία Αθήνα οι ενεργειακές ανάγκες του πληθυσμού καλύπτονταν κυρίως από άνθρακα και ξύλο, συνεπώς η παραγωγή, η μεταφορά και το εμπόριό τους αποτελούσε μία ολοκληρωμένη οικονομική δραστηριότητα. Λόγω της πληθυσμιακής της συγκέντρωσης, αλλά και της βιοτεχνικής παραγωγής και των λοιπών οικονομικών δραστηριοτήτων, η Αθήνα της Κλασικής Περιόδου κατανάλωνε μεγάλες ποσότητες καύσιμης ύλης. Ας το σκεφτούμε λίγο καλύτερα: αρτοποιεία, μεταλλοτεχνικά και κεραμικά εργαστήρια, λουτρά, οικείες κι άλλες τόσες και τόσες δραστηριότητες απαιτούσαν για τη λειτουργία τους σημαντικές ποσότητες ξυλοκάρβουνου, πολλές φορές μάλιστα συγκεκριμένων ειδών, οι οποίες θα καίγονταν σε ειδικούς, κατά περίπτωση, κλιβάνους.

Στην Περί Φυτών Ιστορία ο Λέσβιος φιλόσοφος του 4ου αι. π.Χ. Θεόφραστος αναφέρει πώς κορμοί δέντρων σχίζονταν στα δύο, στοιβάζονταν μαζί και καλύπτονταν με λάσπη πριν καούν εντός ειδικών κατασκευών.



Η εργασία αυτή ήταν, βέβαια, όσο βαριά ακούγεται, κι ακόμα παραπάνω. Τόσο ο Αριστοφάνης όσο και ο Μένανδρος έχουν δημιουργήσει αξιολύπητους ήρωες στους οποίους έλαχε να συλλέγουν και να κουβαλούν καυσόξυλα. Ο Κνήμων στον Δύσκολο του Μενάνδρου παραπονιέται ότι «ζη μόνος [...] ξυλοφορών σκάπτων τ' αεί πονών», ενώ ο Δικαιόπολις στους αριστοφανικούς

Αχαρνής φαντασιώνεται ηδονικά μια νεαρή «υλοφόρον» σκλάβα. Η υλοτομία και η μεταφορά της καύσιμης ύλης ήταν, καταπώς φαίνεται, δραστηριότητες πιο ταιριαστές στους σκλάβους, στους φτωχούς και στους επαγγελματίες εμπόρους κάρβουνου και ξύλου, παρά στους ευυπόληπτους Αθηναίους πολίτες.

Οι ελεύθεροι Αθηναίοι πολίτες που απασχολούνταν με το επαγγελματικό εμπόριο καύσιμης ύλης αποτελούσαν μία σχεδόν περιθωριακή, κατώτατη οικονομική τάξη. Μάλιστα, κατά τον Αθηναίο ρήτορα και πολιτικό του 5ου αι. π.Χ. Ανδοκίδη, μια πόλη σε κατάσταση πολέμου μπορεί να εκπέσει τόσο, ώστε οι ασχολούμενοι με το κάρβουνο να κατέλθουν από τα βουνά στην πόλη: «Ίδοιμεν [...] εκ των ορών τους ανθρακευτάς εις το άστυ ήκοντας».

Όλα δείχνουν πως το πρόβλημα της εύρεσης καύσιμης ύλης δεν άγγιζε τόσο τις πιο εύπορες οικογένειες της πόλης. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε; Σύμφωνα με ενεπίγραφες αττικές στήλες του 5ου αι. π.Χ., οι πλούσιοι Αθηναίοι συνήθως προμηθεύονταν καύσιμη ύλη από τα εξοχικά κτήματά τους και τις εκτάσεις που κατείχαν εκτός των τειχών της πόλης. Ο Αλκιβιάδης, μέλος της αριστοκρατικής οικογένειας των Αλκμεωνίδων, είχε στην κατοχή του εκτάσεις με «ξύλα καύσιμα», «φρύγανα» και «ρυμούς» (κούτσουρα). Η πρόσβαση και απόκτηση καυσόξυλων ήταν τόσο σημαντική για πλούσιους και φτωχούς, που, σύμφωνα με τον Μένανδρο, μόλις έπεφτε μια οξιά, όλοι έσπευδαν να μαζέψουν τα ξύλα της: «Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται».

Στην ακμή της ηγεμονίας της, η Αθήνα της πολύκροτης Κλασικής Περιόδου αντιμετώπιζε τις τεράστιες ενεργειακές ανάγκες της με κάθε δυνατό τρόπο: σκλάβοι, κάθιδροι καρβουνιάρηδες, φορτωμένα γαϊδουράκια, πηγαινοέρχονταν φορτωμένοι με καυσόξυλα από δημόσιες και ιδιωτικές εκτάσεις, προμηθεύοντας φούρνους, κλιβάνους και εστίες με την πολύτιμη ύλη, μέλη μιας κοινωνίας περισσότερο ταξικής απ' όσο φανταζόμαστε σήμερα, κάτω από καπνό και αιθαλομίχλη σχεδόν παρόμοια με τη δική μας – εκτός από τις πλαστικές καρέκλες.

archaia-ellada.blogspot.gr

Monday, August 21, 2017

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ. Black μπεεε.. Θόδωρος Μαραγκός. Για να αισθανθείτε Ελλάδα

"Ο Δημητράκης που ήθελε να μάθει τί ήταν πριν γίνει πρόβατο."



Ενας αρχαίος έλληνας φιλόσοφος έγραψε τον 1ο αιώνα μ.Χ., μία επιστολή προς Θοδωράκη.... τον νεοέλληνα. Οταν το μαθαίνει ο Θοδωράκης, ταξιδεύει στην Ιταλία, ε...
Προωθείστε το  παντού 

Tuesday, March 14, 2017

Λάρισα.Σπουδαίος ο ρόλος της γυναίκας στην Αρχαία Ελλάδα

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΟΤΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΜΩΣ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΥΠΗΡΞΕ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ


Παρωχημένη και ανυπόστατη η αντίληψη ότι οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα ήταν υποβαθμισμένες και απαξιωμένες στο επίπεδο των δούλων» ήταν το συμπέρασμα που βγήκε στη χθεσινή πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας για τη νομική και οικονομική θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα.
Η νομικός (τ. δικηγόρος - συμβολαιογράφος) Πολυξένη Τζόκα – Βαρδούλη ήταν η κεντρική εισηγήτρια της εκδήλωσης και ανέλυσε το θέμα παρουσιάζοντας πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα που ανέκυψαν μετά από μακροχρόνιες μελέτες της ίδιας. Επιχειρώντας μία σύγκριση ανάμεσα στις γυναίκες της Αθήνας και της Σπάρτης, τόνισε ότι οι γυναίκες της Σπάρτης ήταν σε πολύ καλύτερη θέση, κυρίως σε κοινωνικό και οικονομικό πεδίο. Οι Σπαρτιάτισσες, όπως και οι Αθηναίες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, αποκ
λείονταν από την άμεση συμμετοχή στον δημόσιο βίο. Είναι αξιομνημόνευτο όμως τόνισε, το γεγονός ότι στη Θεσσαλία, την Ήπειρο, τη Μακεδονία και την Αιτωλία, οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερη δικαιοπρακτική ικανότητα και μπορούσαν να γίνουν ακόμη και αρχηγοί ενός οίκου, ενός γένους ή ενός κράτους, ελλείψει ενήλικου άρρενα συγγενή.
«Στη Θεσσαλία, την εποχή των περσικών πολέμων, αναφέρεται ότι μετά τον θάνατο του Αντιόχου, ταγού της Φαρσάλου, άσκησε διακυβέρνηση για πολλά έτη η εταίρα του Θαργηλία. Επίσης στο βιβλίο του Αντωνίου Μπαμπάκου με τον τίτλο «Πράξεις κοινής διαθέσεως και άλλα συγγενή φαινόμενα κατά το δίκαιο της Αρχαίας Θεσσαλίας» αναφέρεται ότι, σε απελευθερωτική επιγραφή που βρέθηκε, γίνεται λόγος για Θεσσαλή γυναίκα ονόματι Κρατύλλη, η οποία προέβη με διαθήκη σε απελευθέρωση δούλων.
Στην Ήπειρο, στον οίκο των Μολοσσών, το 331 π.Χ., η Κλεοπάτρα, που ήταν κόρη του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου του Β', ανέλαβε τη διακυβέρνηση του βασιλείου, μετά τον θάνατο του συζύγου της Αλεξάνδρου, ως επίτροπος του ανηλίκου τέκνου της. Σε επιγραφικές μαρτυρίες αναφέρεται και ως "θεωροδόκος", που σημαίνει υπεύθυνη για την υποδοχή των "θεωρών", δηλαδή των επισήμων απεσταλμένων για την παρακολούθηση των ιερών τελετών στο Κοινό των Ηπειρωτών.
Στην Αιτωλία βρέθηκε επιγραφή που καταγράφει μια γυναίκα της Ναυπάκτου, τη Λάνασσα ως «Ορφανοφύλακας», δηλαδή επίτροπος και διαχειριστής περιουσίας ορφανού τέκνου που ο πατέρας του σκοτώθηκε σε μάχη. Αυτό σημαίνει ότι η Λάνασσα απέκτησε το δημόσιο αυτό αξίωμα έπειτα από επιλογή του σώματος των πολιτών» πρόσθεσε επίσης η ομιλήτρια. Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι η αντίληψη ότι οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα ήταν υποβαθμισμένες και απαξιωμένες στο επίπεδο του δούλων, είναι παρωχημένη και ανυπόστατη. Παρότι λοιπόν, έχουν γραφεί πάρα πολλές μελέτες με αντικείμενο τη θέση και τον ρόλο της γυναίκας στην αρχαιότητα και δη στην κλασική εποχή, με συμπεράσματα πολλές φορές εκ διαμέτρου διαφορετικά έως αντιφατικά, είναι γεγονός ότι η γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα, (με τις σχετικές διαφοροποιήσεις από πόλη σε πόλη και στις διάφορες ιστορικές περιόδους) βίωνε την απαγόρευση της συμμετοχής στην πολιτική ζωή, προφανώς διότι αυτό εθεωρείτο το «ιδεώδες» στην ανδροκρατούμενη αρχαϊκή κοινωνία. Σε άλλες όμως περιοχές της αστικής, θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής έπαιξε σπουδαίο ρόλο και αυτό αντικατοπτρίζεται ποικιλοτρόπως στον πλούτο των πάσης φύσεως αρχαιολογικών ευρημάτων και στον πλούτο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Στην έναρξη της εκδήλωσης χαιρετισμό απηύθυναν ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας κ. Δημήτρης Κατσαρός, ο αντιπρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Λάρισας κ. Δημήτρης Παπαστεργίου, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων κ. Σταυρούλα Σδρόλια και ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας Ιωάννης Σιούλας. Όπως επισημάνθηκε στη διάρκεια των χαιρετισμών, η διάλεξη της κ. Τζόκα Βαρδούλη εγκαινιάζει τον κύκλο διαλέξεων που προγραμματίζουν οι φίλοι του Διαχρονικού Μουσείου αλλά και τη συνεργασία με τους επιστημονικούς φορείς της πόλης. Ταυτόχρονα με την ομιλία, της κ. Π. Τζόκα Βαρδούλη, έγινε παρουσίαση οπτικού αρχαιολογικού υλικού από τον αρχαιολόγο, επίτιμο διευθυντή Αρχαιοτήτων του ΥΠ.ΠΟ Λεωνίδα Π. Χατζηαγγελάκη. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ξενάγηση στη σχετική ενότητα της έκθεσης από την αρχαιολόγο Στέλλα Κατακούτα.
Της Νατάσας Πολυγένη/  ΕΦ..ΕΛΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Λάρισας 


Tuesday, August 26, 2014

Ο Όρκος του Ιπποκράτη -απο τον Στέλιο Σκαμπαρδώνη



Ο ΌΡΚΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ

wibiya widget