Είχα ακούσει πολλά και ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια για την κόρη του Μάκη Τσιλιλή (της γνωστής οινοποιίας - αποσταγματοποιίας).
Τίποτα δεν ήταν υπερβολικό. Συνάντησα ένα κορίτσι όμορφο, εγκάρδιο, με φωτεινό χαμόγελο και, επιπλέον, έξυπνο, πολύ «διαβασμένο» και με άποψη. Που έχει γνώση, αλλά και πάθος, για τα αποστάγματα. Που πατάει γερά στη γη, αλλά επιμένει και να ονειρεύεται - ταξίδια μέχρι την Κούβα και τη Βραζιλία, «που έχει μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης ακόμα και από την Κίνα και είναι ραγδαία ανερχόμενη οινοπαραγωγός χώρα».
Γεννήθηκε στην Αθήνα.
Η οικογένειά της μετακόμισε στα Τρίκαλα όταν εκείνη ήταν μόλις ενός έτους. Εκεί τελείωσε το λύκειο. Πριν φύγει για το Μπορντό, όπου σπούδασε Διοίκηση Οινοποιείου, πήρε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το πτυχίο της χημικού - μηχανικού, με κατεύθυνση στα τρόφιμα και στη βιοτεχνολογία, και διπλωματική στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τσίπουρου.
«Η οποία κατέδειξε ότι, σε σύγκριση με πολλές ιταλικές γκράπες, από τις οποίες πήρα δείγματα, τα ελληνικά τσίποτα είναι πολύ καλύτερα!» όπως διευκρινίζει. Υπάρχουν όμως κι άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία στο βιογραφικό της: η Ιωάννα Τσιλιλή διαβάζει βιβλία ψυχολογίας, αγαπάει το χορό -κάνει, άλλωστε, από μικρή μπαλέτο- και στον ελεύθερο χρόνο της ζωγραφίζει και σχεδιάζει ρούχα? προς το παρόν, μόνο για τη δική της γκαρνταρόμπα...
Τι μνήμες έχεις από το οινοποιείο;
Πολλές και έντονες. Ημουν έξι ετών όταν ο πατέρας μου και ο θείος μου άρχισαν να εμφιαλώνουν τσίπουρο. Αν και τότε το εργοστάσιο δεν είχε καμία σχέση μ' αυτό που είναι σήμερα, στα μάτια μου όλα φαίνονταν εντυπωσιακά. Κοίταζα τους αποστακτήρες και τα μηχανήματα και ήταν σαν να βρισκόμουν σε διαστημόπλοιο! Και φυσικά, θυμάμαι τη μυρωδιά του γλυκάνισου και τον πατέρα μου να δουλεύει ατέλειωτες ώρες.
Σε επηρέασαν οι γονείς σου στο θέμα του επαγγελματικού προσανατολισμού σου;
Οι επιλογές μας σαφώς επηρεάζονται από το οικογενειακό περιβάλλον, πολλές φορές υποσυνείδητα. Αλλά το τσίπουρο πάντα με συνάρπαζε. Θεωρώ ότι τα ποτά και τα αποστάγματα είναι σαφώς πιο ενδιαφέροντα και πιο γοητευτικά από το κρασί. Τα καλύπτει ακόμη ένα πέπλο μυστηρίου, δεν τα έχουμε «αποκωδικοποιήσει» πλήρως. Δείτε όλα τα μεγάλα brands: έχουν καλά κρυμμένα μυστικά -στον τρόπο που ζυμώνουν την πρώτη ύλη, που αποστάζουν-, ενώ στο κρασί, η πρώτη ύλη, το σταφύλι, και το terroir κυρίως κάνουν τη διαφορά. Ολα τα υπόλοιπα είναι λίγο-πολύ γνωστά.
Τι έχεις μάθει από τον πατέρα σου;
Πάρα πολλά: από την αφοσίωση και το μεράκι του, τον τρόπο που δουλεύει, το πώς συμπεριφέρεται στους συνεργάτες του. Ως χημικός, μου μετέδωσε την αγάπη του για τη χημεία: ήδη από τα δέκα μου είχα μάθει να διαβάζω ετικέτες τροφίμων και να ξέρω τι περιέχουν. Είναι προστατευτικός, αλλά όχι καταπιεστικός. Ελειπε πολύ από το σπίτι όταν ήμουν μικρή, όμως βρισκόταν πάντα δίπλα μου όταν τον χρειαζόμουν - ποτέ δεν υπήρξε αδιάφορος. Μου έμαθε πως, αν θέλω κάτι πραγματικά και προσπαθήσω σκληρά, αποκλείεται να μην το πετύχω. Τέλος, είναι τελειομανής, όπως κι εγώ.
Ο ρόλος σου στην εταιρεία ποιος είναι αυτήν τη στιγμή;
Εχω αναλάβει πια όλο το οινολογικό κομμάτι. Ο τρύγος του 2010 ήταν αποκλειστικά δικός μου. Επίσης, ασχολούμαι με το ποιοτικό κομμάτι όσον αφορά το τσίπουρο, γιατί το ελέγχουμε σε κάθε λεπτομέρεια πριν το βγάλουμε στην αγορά: ποια ουσία μπαίνει, γιατί, σε ποια ποσότητα. Τον τελευταίο καιρό, δειλά-δειλά, μπαίνω και στο εμπορικό κομμάτι: στο τι θέλει η νέα γενιά, που είναι πιο κοντά σ' εμένα.
Αλήθεια, πίνουν οι νέοι τσίπουρο ή το θεωρούν ντεμοντέ;
Είναι γεγονός ότι επί δεκαετίες ήταν παρεξηγημένο. Οχι χωρίς λόγο, βέβαια. Κυκλοφορούσαν πολλά κακής ποιότητας τσίπουρα, οικιακά ως επί το πλείστον. Δεν έφταιγαν οι άνθρωποι που τα έφτιαχναν? δεν είχαν τον κατάλληλο εξοπλισμό. Ενας ερασιτέχνης μπορεί εύκολα να φτιάξει ένα κρασί, αλλά όχι ένα τέτοιο ποτό. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι καταναλωτές δοκιμάζουν το εμφιαλωμένο τσίπουρο και εκπλήσσονται ευχάριστα. Διαπιστώνουν ότι είναι πολύ καθαρό, αρωματικό και με απαλή γευση - και ότι τίποτα δεν έχει να ζηλέψει από άλλα, ευρέως διαδεδομένα, σκληρά ποτά. Και η γκράπα έτσι δεν ξεκίνησε; Ηταν το ταπεινό ποτό των αγροτών, των εργατών, των κατώτερων κοινωνικών τάξεων, και με τα χρόνια μπήκε σε όλα τα... σαλόνια και έχει τη μερίδα του λέοντος στην ιταλική αγορά. Επίσης, όσον αφορά τους νέους, έχουμε ξεκινήσει μια καμπάνια προώθησης του τσίπουρου ως αναμείξιμου ποτού σε κοκτέιλ, ιδιαίτερα στα πιο φρουτώδη. Συνεργαζόμαστε με mixologist, που διαθέτουν γνώσεις και φαντασία, και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Ποια από αυτά τα κοκτέιλ προτιμάς εσύ;
Το Tsilili's Rose, με ροδοπέταλα, ροδόνερο, χυμό λεμονιού και σιρόπι από καρπούζι -είναι πολύ θηλυκό!-, και το Tsilili's Mediterranean, με μέλι, δεντρολίβανο, φέτες αγγουριού και μισό ντοματάκι. Κι εγώ επιχειρώ να φτιάξω κάποιο καινούργιο κοκτέιλ στο σπίτι, αναμειγνύοντας διάφορα υλικά. Θα δούμε τι θα βγει...
Η κρίση έχει «αγγίξει» τη δική σας εταιρεία;
Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στο κρασί και μικρότερο στο τσίπουρο, παρά το γεγονός ότι μέσα σε ένα δίμηνο ανέβηκαν τρεις φορές οι τιμές, λόγω της αύξησης του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Ξέρετε τι λένε οι Γάλλοι; Οτι ο πιο ευχάριστος τρόπος για να χάσεις τα χρήματά σου είναι με τις γυναίκες, ο τζόγος είναι ο πιο γρήγορος και το να επενδύσεις στο κρασί ο πιο σίγουρος. Γενικά, δεν είναι ευοίωνες οι προοπτικές για το χώρο. Από την άλλη, μπορεί και να μας βγει σε καλό. Είδαμε πολλές «φούσκες» τα τελευταία χρόνια. Πολλοί επιχειρηματίες λειτούργησαν καιροσκοπικά όταν έγιναν μόδα τα ακριβά κρασιά μικρών κτημάτων. Και η αλαζονεία πάντα πληρώνεται. Οταν παρέλθει η κρίση, λοιπόν, θα έχουν επιβιώσει όσοι έχουν γερά θεμέλια και αληθινό μεράκι.
Το χύμα πόσο σας επηρεάζει;
Πολύ! Ολους μάς «ροκανίζει». Και είναι θλιβερό το κράτος ουσιαστικά να «κυνηγά» εμάς τους νόμιμους και να ευνοεί τους παράνομους. Υπάρχουν όμως και οι ευθύνες των καταναλωτών. Γιατί προτιμούν ένα χύμα τσίπουρο από ένα εμφιαλωμένο; Για λόγους οικονομικούς, θα μου πείτε, αλλά τα μειονεκτήματα είναι πολύ περισσότερα: κατ' αρχάς το hangover, έπειτα οι σοβαροί κίνδυνοι από τη μεθανόλη αλλά και την ακετελδίδη, μια ουσία πιο ύπουλη (υπάρχει και στο οξειδωμένο κρασί), που δρα σωρευτικά στον οργανισμό - μέχρι και για καρκίνο έχει κατηγορηθεί. Και επιπλέον, σε ένα κακής ποιότητας ποτό δεν υπάρχει τέρψη. Δεν πίνουμε αλκοόλ απλώς για να ζαλιστούμε, αλλά για να το απολαύσουμε.
Εχεις μπει σε ένα χώρο καθαρά ανδροκρατούμενο. Αντιμετώπισες δυσπιστία;
Υπάρχει μια καχυποψία, είναι αλήθεια. Συχνά «πιάνω» περιπαικτικά βλέμματα του τύπου «τι μπορεί να μας πει τώρα το κοριτσάκι;». Αλλά, έχοντας περάσει από τη Γαλλία, είμαι σκληραγωγημένη. Εκεί επικρατεί πραγματικά μεγάλος ρατσισμός απέναντι στις γυναίκες που ασχολούνται με το κρασί. Δούλεψα για ένα διάστημα στο Chateau Smith-Haut-Lafitte. Το «μήνυμα» που πήρα από τους άντρες συναδέλφους, από την πρώτη κιόλας στιγμή, ήταν: αφού τόλμησες να μπεις στα δικά μας χωράφια, μην ελπίζεις ότι θα έχεις ιδιαίτερη αντιμετώπιση. Εκανα, λοιπόν, σκληρότερες δουλειές και από τους εργάτες του οινοποιείου. Οπότε, τι να με πτοήσει έπειτα από μια τέτοια εμπειρία;
Εχεις, λοιπόν, κι ένα «σκληρό» κομμάτι, που σε βοηθά να χειριστείς τέτοιες καταστάσεις;
Ναι. Δεν γίνεται αλλιώς. Οταν κάποιος μου συμπεριφερθεί άσχημα ή προσπαθήσει να με υπονομεύσει και να με μειώσει, θα διεκδικήσω το δίκιο μου. Είναι θέμα αυτοσεβασμού. Ενας μύθος που συνοδεύει τις γυναίκες είναι πως είμαστε κλαψιάρες στα ζόρικα. Ε, λοιπόν, όχι. Οταν χρειαστεί, μπορούμε και να αγριέψουμε.
Υπάρχει μια γυναίκα στον ευρύτερο χώρο του οίνου που να θαυμάζεις πολύ;
Η διάσημη οινοδημοσιογράφος Τζάνσις Ρόμπινσον, η οποία έβαλε τα γυαλιά σε πολλούς άντρες. Για να φτάσει μια γυναίκα μέχρι εκεί, με τόσες τρικλοποδιές που σίγουρα θα της έβαλαν, θα πει πως αξίζει πραγματικά.
Βλέποντας στο μέλλον σου, μια τόσο απαιτητική δουλειά θα μπορέσει να συνδυαστεί με μια οικογένεια;
Εχω μεγαλώσει σε μια οικογένεια πολύ δεμένη και αγαπημένη - και απολύτως ισορροπημένη. Θέλω να παντρευτώ και να κάνω παιδιά. Πιστεύω ότι με καλή οργάνωση όλα είναι εφικτά.
Ποια είναι η πιο αγαπημένη σου εποχή του χρόνου, σε σχέση με τη δουλειά;
Η περίοδος του τρύγου. Κι ας δουλεύω μέχρι και 15 ώρες τη μέρα. Κι ας ξυπνάω μέσα στη νύχτα, για να τρέξω στις δεξαμενές να δω τι γίνεται. Δύσκολη μέρα για μένα είναι όταν δεν έχω πολλή δουλειά. Βαριέμαι... Λατρεύω όμως και την εποχή του κλαδέματος, όταν κάθε μικρή σχισμή, κάθε κόψιμο που κάνεις έχουν σημασία. Είναι λες και τα κλήματα είναι ζωντανά και μου μιλάνε: «Θέλουμε να πάρουμε λίγο αέρα, αραίωσέ μας!».
ΤΗΣ ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ,
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΙΡΗΝΗ ΒΟΥΡΛΟΥΝΗ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
