Showing posts with label ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ. Show all posts
Showing posts with label ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ. Show all posts

Tuesday, January 8, 2013

Γιατι τα λέμε ΑΝΕΚΔΟΤΑ; Του Θωμά Ηλιόπουλου*


Εάν δούμε τα πράγματα και συμβάντα της ζωής από μία κωμική ή αστεία πλευρά, και με έξυπνο τρόπο τα περιγράψουμε, τότε λέμε πως βρισκόμαστε σε μία διάθεση του χιούμορ η οποία φέρνει αβίαστα και το γέλιο. Και όλοι λένε πως το γέλιο κάνει καλό. Και αυτό το νιώθουμε όλοι μας. Έτσι έγινε και έκφρασή μας: Σε καλό να μου βγει αυτό το γέλιο!
Γιατί όμως τα λέμε ανέκδοτα ενώ όλα είναι γραμμένα και έχουν εκδοθεί: Ας επαναλάβουμε, γι’ αυτούς που δεν την έχουν ακούσει ακόμη την πληροφορία. Ο ιστορικός Προκόπιος του 6ου μ.Χ. αιώνα, έγραψε στην Ιστορία του όλα τα μυστικά της ζωής του αυτοκράτορα Ιουστινιανού και της συζύγου του Θεοδώρας, αλλά και όλων των αξιοματούχων της αυτοκρατορικής αυλής. Ο τρόπος του ήταν πολύ καυστικός και μάλλον αιχμηρός. Οι αφηγήσεις εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, γιατί αλλιώς θα τον σκότωναν. Το έργο εκδόθηκε ως χειρόγραφο βιβλίο με τον τίτλο «Ανέκδοτα», γιατί δεν είχαν εκδοθεί, και περιέγραφαν πολύ περίεργα, ευτράπελα και αστεία συμβάντα. Αυτά σήμερα τα ονομάσαμε ανέκδοτα.
Σκέφτηκα πως δεν θα ήταν άσχημα αν τελειώναμε το 2012 με μερικά απλά και πολύ σύντομα... αλφαβητικά ανέκδοτα και που.. .αλιεύτηκαν ειδικά για όλους που διαβάζουν τη Στήλη. Εύχομαι - όποιο γέλιο σας - να σας βγεί σε καλό και να υποδεχτούμε χαρούμενοι το Νέο Έτος 2013.
Α.) - Γιατρέ, πάσχω από αμνησία.
- Τότε να πληρώσετε προκαταβολικά.
Β.) - Γιατρέ μου, η καρδιά μου χτυπάει ακανόνιστα.
- Μην ανησυχείτε. Σε λίγο θα σταματήσει!!!
Γ.) - Γιατρέ, Θα πεθάνω
- Γιατρός : Δεν μπορώ να σου υποσχεθώ τίποτα.
Δ.) - Γιατρέ, δεν μπορώ να σταματήσω να λέω ψέματα
- Και περιμένετε να σας πιστέψω;
Ε.) Επιγραφή στην είσοδο ελληνικού σπιτιού:
«Προσοχή ο σκύλος φοβάται!»
 Ζ.) - Να παίρνετε όλα τα χάπια που σας έδωσα. Το πρωί το κόκκινο χάπι με ένα ποτήρι νερό, το μεσημέρι το πράσινο χάπι με ένα ποτήρι νερό, και το βράδυ το μπλε χάπι με ένα ποτήρι νερό.
- Μα τι έχω, γιατρέ μου;
- Δεν πίνετε πολύ νερό.
Η.)- Γιατρέ μου, μπορώ να έχω και μια δεύτερη γνώμη;
- Βεβαίως! Ελάτε ξανά αύριο.
Θ.) - Πόσα θέλετε γιατρέ, για να μου βγάλετε το χαλασμένο δόντι;
- 200 δολάρια.
- 200 δολάρια για δουλειά λίγων λεπτών;
- Αν θέλετε, μπορώ να κάνω την εξαγωγή πάρα πολύ αργά.
Ι.) - Γιατρέ, κάθε πρωί που ξυπνάω αισθάνομαι τρομερό πονοκέφαλο, ναυτία και δεν με κρατάνε τα πόδια μου. Μετά από ένα τέταρτο όμως, όλα μου περνάνε.. Τι να κάνω;
- Να σηκώνεστε ένα τέταρτο αργότερα.
Κ.) Αγάπη μου, δεν νομίζεις ότι μετά από δέκα χρόνια σχέσης είναι καιρός να παντρευτούμε;
- Και ποιος θα μας πάρει;
Λ.) Μετά από 20 χρόνια γάμου, το ζευγάρι πάει κρουαζιέρα. Μια νύχτα με πανσέληνο βρίσκονται στο κατάστρωμα και με πολύ ρομαντική διάθεση λέει η γυναίκα:
- Αγάπη μου, αν έπεφτα στη θάλασσα, θα μ' έσωνες;
- Αν σου πω 'ναι', θα πέσεις;
Μ.) Δύο φίλοι συζητούν:
- Μετά από 20 χρόνια γάμου είμαι ακόμα ερωτευμένος με την ίδια γυναίκα.
- Καταπληκτικό!
- Ελπίζω μόνο να μην το μάθει η γυναίκα μου...
Ν.) Δεν έχω μιλήσει στην γυναίκα μου τους τελευταίους 18 μήνες.
Βλέπεις...δεν θέλω να την διακόψω!
Ξ.)- Ξέρετε ποια είναι η ποινή για τη διγαμία;
- Να έχετε δύο πεθερές.
Ο.) Συζήτηση μεταξύ πατέρα και γιου:
- Μπαμπά ξέρεις τι άκουσα; Σε κάποιες χώρες της Αφρικής ο άντρας δεν γνωρίζει την γυναίκα που θα παντρευτεί μέχρι την ημέρα του γάμου τους.
- Αυτό παιδί μου συμβαίνει σε όλες τις χώρες.
Π.) Συζήτηση μεταξύ δύο γυναικών:
- Ο άντρας μου είναι ένας άγγελος, λέει η πρώτη με υπερηφάνεια.
- Πραγματικά είσαι πολύ τυχερή. Ο δικός μου, δυστυχώς, ακόμα ζει!
 Ρ.) Απλά σκέψου, ότι αν δεν υπήρχε ο γάμος, οι άντρες θα περνούσαν τη ζωή τους θεωρώντας ότι ποτέ δεν κάνουν λάθη.
Σ.) Συζήτηση μεταξύ πατέρα και γιου:
 - Μπαμπά, πόσο κοστίζει για να παντρευτεί κάποιος;
 - Δεν ξέρω παιδί μου. Εγώ ακόμα πληρώνω…
Τ.) Πηγαίνω τη γυναίκα μου παντού, αλλά πάντα κρατιόμαστε χέρι-χέρι.
Αν την αφήσω, ψωνίζει.
Y.) Τί λέει η καρφίτσα στο μπαλόνι;
- «Απόψε κάνεις μπαμ!»
Φ.) Γιατρέ μου, νομίζω ότι η όρασή μου έχει ελαττωθεί σημαντικά…
- Σας πιστεύω κύριε…  Εδώ είναι κρεοπωλείο!
 Χ.) Ήταν δύο μεθυσμένοι στο δρόμο και τραγουδούσαν. Όπως περπατούσαν, ο ένας χτύπησε το κεφάλι του σε μία κολόνα της ΔΕΗ.
- Χτύπα, χτύπα! του λέει ο άλλος μεθυσμένος. Έχει φως επάνω! Θα μας ανοίξουν!
 Ψ.) Δάσκαλος:
- Μαρία, κλίνε μου το ρήμα τρέχω.
- Τρέχω, έτρεχα, σκόνταψα, χτύπησα, έκλαψα, σηκώθηκα, έφυγα!
 Ω.) «Καλά ρε φίλε, μένεις κοντά σε παραθαλάσσια περιοχή και δεν ξέρεις να κολυμπάς;»
«Γιατί βρε…  εσύ που μένεις κοντά στο αεροδρόμιο ξέρεις να πετάς;
* ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ. Εκπαιδευτικός και αρθρογράφος Ελληνικων και ομογενειακων ΜΜΕ

Wednesday, December 26, 2012

Σκεπτόγραμμα- Τα ψωνια,τα κάλαντα κ.α



Και μην ξεχνάμε ότι, όπως τα πρόβατα, ακολουθούμε τα μεγάλα και ηχηρά κουδούνια, τους αρχηγούς μας. Εξάλλου, γι’ αυτό ακριβώς ονομαστήκαμε και ποίμνιο. Αυτό γινόταν πάντα και αυτό ζούμε κι εμείς σήμερα. Αφομοιωνόμαστε πολιτισμικά. Οι Άγγλοι το είπαν assimilation. Βλέπετε μέσα της την ελληνικότητά της; Ad = από + similis = όμοιος. Η δασεία έγινε S.
Εάν δεν σκάψεις βαθιά, όλα φαίνονται λατινικά ή και σήμερα μόνο…  αγγλικά. Τον ελληνικό πυρήνα δεν τον υποψιάζονται ούτε πολλοί ετυμολόγοι ούτε και οι δάσκαλοι!
Είδατε στην εποχή μας ο Αη Νικόλας (και αυτός με δασεία που έγινε S) μας έφερε το Saint Nikolas (πού να φανταστείς εδώ και τη νίκη του λαού) και νά ‘σου γεννήθηκε ο Santa Claus. Και αυτόν ακόμη, τον ξεγυμνώσαμε και τον αφήσαμε μόνο Santa!
Εάν δεν είχαμε τη δασεία σήμερα δεν θα είχαμε ούτε Santa αλλά ούτε και… Sex, γιατί η έξη παίρνει δασεία! Έλα τώρα να αποδείξεις την ελληνικότητά τους! Έλα, όμως, που ο λόγος είναι η βάση και είναι μόνο ελληνικός; Εξάλλου, στη σημερινή Ελλάδα –τα μαθαίνουμε όλα μέσω τηλεόρασης– ο Αη Βασίλης πήρε το αεροπλάνο και έρχεται τώρα μια βδομάδα νωρίτερα και φτάνει στις 25 και όχι στις 31 Δεκεμβρίου. Έτσι, ο Santa ενώθηκε με τον Saint Basil «εις σάρκαν μίαν» και «ους η κατανάλωση συνέζευξεν…  άνθρωπος μη χωριζέτω».
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Τα κάλαντα –τα εξελληνίσαμε και σε κάλανδα– είναι ένα πολύ παλιό έθιμο. Λέγεται ότι μας ήρθε με καράβι μαζί με το Διόνυσο –έτσι τα απαθανάτισε ο πολύ γνωστός σε όλους μας δίσκος– και έφερε τη βλάστηση. Έτσι άρχισαν να γίνονται οι επικλήσεις σε αυτόν για να βλαστήσει η γη. Έτσι βλάστησε και η άμπελος και περιτύλιξε το Διόνυσο και άλλους αργότερα. Έτσι μέχρι σήμερα ακούγεται να λέμε: «Υπέρ ευκρασίας των καρπών της γης κ.λπ.». Επίσης, στα νεότερα χρόνια, σαν το Διόνυσο ήρθε και ο Ιησούς που εμείς τον εξελληνίσαμε σε Χριστό και με οδηγό την ελληνική γλώσσα νά ‘σου έφτασε και ο χριστιανισμός. Δεν γινόταν και αλλιώς. Για τον ερχομό τους απευθύνουμε κάλεσμα ή και πρόσκληση να τους δεχτούμε κοντά μας. Έτσι έφτασαν τα κάλαντα.
Όλα τα γέννησε το ρήμα καλώ: κάλεσα, καλέστηκα ή εκλήθην, κληθείς, καλεσμένος, κεκλημένος. Στα λατινικά έγινε Calare το οποίο έφερε το Calendae. Το…  ορθογραφούν και Kalendae!
Με τα κάλαντα αναγγέλλονται και τα μηνύματα χαράς, ευτυχίας, αφθονίας. Και έτσι η περίοδος ντύθηκε με μαγεία που τη νοιώθει ο καθένας με το τι πιστεύει. Οι πόρτες των σπιτιών ανοίγουν, τα παιδιά τραγουδούν και αμέσως έρχεται το κέρασμα: κουλούρια, καρύδια, μήλα, πορτοκάλια και κάθε άλλο. Συνάμα και το χάρτινο καράβι το σημάδι της Ελπίδας. Ευχόμαστε το σπίτι όλο να είναι γερό και γεμάτο χαρά:
Σ’ αυτό το σπίτι πού ‘ρθαμε
πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
Χίλια χρόνια να ζήσει.
Και του χρόνου παιδιά!
ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ
Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που ήρθαν εδώ στην Αυστραλία το 1788, έφεραν μαζί τους και τα έθιμά τους: Merry Christmas – Happy New Year. Και αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Συνηθίσαμε, όμως, να πετσοκόβουμε κυριολεκτικά πολλές λέξεις μας. Μεγάλο πράγμα η συνήθεια, σαν το τσιγάρο. Έτσι τα Αυστραλιανά Χριστούγεννα = Australian Christmas, βραχυοποιήθηκαν –δηλαδή πετσοκόφτηκαν- σε Aussie Xmas. Πήγαινε τώρα να βρεις την ελληνικότητά τους: Aussie από το αρχικό αυστηρός και Χmas για τα Χριστούγεννα. Ευτυχώς επέπλευσε από τα βάθη των αιώνων το X και ως άγιο πνεύμα έδωσε οντότητα στο mas, αφού του κόψαμε το δεύτερο s. Το mass = the celebration of the Eucharist = η γιορτή της Ευχαριστίας. Λέγεται ότι προέρχεται από τη φράση: ite missa est = go, the congregation is dismissed. Άρα, mass σημαίνει «πάτε στα σπίτια σας». Αλλά το X καλά κρατεί.
Τα κάλαντα, όμως στα αγγλικά ονομάστηκαν Christmas Carols. Και αυτά από ελληνική μήτρα βγήκαν. Ο W.W.Skeat στο Dictionary of English Etymology, έκδοση 1882, λέει: Carol = song, dance, from Latin choraulis = a flute player to a chorus. Ultimately from Greek χοραύλης: χορός = a chorus, round-dance and αυλός = a flute. Δεν χρειάζονται άλλα σχόλια εκτός από τη διαπίστωση ότι τίποτε δεν κινείται εάν δεν είναι ελληνικό!
ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΜΥΘΙΑΚΕΣ ΜΑΣ ΕΥΧΕΣ
Η Στήλη τούτη με πολλή αγάπη εύχεται σε όλους που τη διαβάζουν ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, καλά Χριστούγεννα και χαρούμενο το νέο έτος 2013.
Ερευνάτε επισταμένα την αγγλική γλώσσα –που είναι σήμερα και γλώσσα μας– και να ομολογείτε την ελληνικότητά της. Αυτό είναι και το πιο σημαντικό που έδωσε ο Ελληνισμός στον κόσμο – να το γνωρίζουμε όμως. Και αυτό μάς κάνει πιο υπερήφανους γιατί την σεβόμαστε και όλοι μας διατηρούμε την Ελληνική μας γλώσσα!
Θωμας Ηλιόπουλος  
ειναι εκπαιδευτικός και αρθρογράφος ομογενειακών και Αθηναικών εντύπων..

Wednesday, August 8, 2012

Ο γλωσσικός ελληνισμός της Αγγλικής. Του ΘΩΜΑ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ*

ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
Το ρήμα καίω,που καίει

Ενώ στην Ελλάδα καίγονται από το πολύ θερμό καλοκαίρι, εμείς εδώ, στην άλλη άκρη του κόσμου, κρυώνουμε σε ένα μάλλον παρατεταμένο και πολύ ψυχρό χειμώνα του 2012.
Επειδή στη Μελβούρνη ποθούμε λίγο και τη ζέστη της Ελλάδας, σήμερα θα πάρουμε το καλαμάρι με μελάνι… καυστικό θα γράψουμε κάτι για να μας καλμάρει, μια και η παγωνιά μας έχει… κάψει!
ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΩΓΟ ΡΗΜΑ
Για όσους ενδιαφέρονται, σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα ρήμα που… καίει, το καίω. Το λέμε και καίγω, όπως λέμε και λέω και λέγω, τρώω και τρώγω. Το (γ) γάμα εδώ προστέθηκε για να αποφευχθεί η χασμωδία.
Το ρήμα μας καίω είναι πανάρχαιο και καίει συνέχεια για να μας υπενθυμίζει ότι η γλώσσα μας –από τότε που την αρχιτεκτονήσαμε– είναι όντως το φως που καίει, μέχρι και τα σημερινά μας ελληνικά χείλια. Δεν πέθανε ποτέ και μετά από πολλές χιλιάδες χρόνια το φως αυτό λάμπει. Και όσοι φωτίζονται, αυτοί την εκτιμούν.
Το ρήμα καίω στην αρχαιότητα ανάμεσα στα δύο φωνήεντα είχε το ελληνικό δίγαμμα F (το έκτο γράμμα του πρώιμου ελληνικού αλφάβητου με προφορά κοντινή με το σημερινό β). Γραφόταν και ως καFω. Αφού σίγησε το F, έγινε κάω. Το ρήμα τούτο καθώς και το κλάω (σπάζω) δεν συναιρούν το χαρακτήρα α. Έτσι κατέληξε στο σημερινό καίω (οι αρχαίοι μας το έλεγαν κάιω). Στο πιστοποιητικό γέννησής του το F παρέμεινε με το Y, όπως καύση.
Έχουμε πάμπολλα παράγωγά του σήμερα: καύμα, καυστήρας, καυστικός, καύσιμος, καύσωνας, καυτήρας, καυτήριος, καυτός, άκαυφτος, κάμινος, αλλά και σύνθετες: πυρ+καίω = πυρκαγιά, καίω + ξύλα = καυσόξυλα και πολλές άλλες για εργασία… κατ’ οίκον!
Στην κλασική αρχαιότητα οι πρόγονοί μας έκαιγαν τους νεκρούς. Να τι μας λέει ο Όμηρος στην Ιλιάδα (Α52): «Οιεί δε πυροί νεκύων καίοντο θαμιαί». Οι Καζαντζάκης-Κακριδής το αποδίδουν ως «Κι ανάβαν άπαυτα για τους νεκρούς οι φλόγες». Στον Όμηρο το ρήμα πολυαναφέρεται: καίω, έκαιον, καύσω, καύσομαι, καυθήσομαι, εκαύθην, κέκαυμαι και κεκαυμένος = καμένος.
ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΓΛΩΣΣΑ
Το ρήμα τούτο κλίνεται: καίω, καις, καίει, καίμε, καίτε, καιν και καίνε. Οι αρχάριοι μαθητές το μαθαίνουν έτσι: Ενεργητική φωνή: καίω, έκαιγα, θα καίω, θα κάψω, έχω/είχα/θα έχω κάψει και μετοχή καίγοντας. Όμως στην παθητική φωνή: καίγομαι, καιγόμουν, κάηκα, θα καίγομαι, θα καώ, έχω/είχα/θα έχω καεί και η μετοχή καμένος (είμαι καμένος). Συγνώμη, γι’ αυτούς που τα ξέρουν όλα αυτά και εγώ τα επαναλαμβάνω. Ένας μαθητής αν δεν «ζυμωθεί» με όλα αυτά, ελληνικά δεν μπορεί να μιλήσει ούτε να γράψει τη γλώσσα με την ορθογραφία της. Μεγάλο κεφάλαιο τα ρήματα στη Γραμματική μας.
Το ρήμα τούτο είναι πλούσιο με πάμπολλες εκφράσεις που κάναμε. Ας αναφέρουμε μερικές. Προσθέστε και τις δικές σας: Θα το κάψουμε απόψε, θα καεί το πελεκούδι, κάηκε η γούνα του, να με κάψει ο θεός, καμένη γη ή κατάρα, από πίτα που δεν τρως τι σε νοιάζει κι αν καεί; Όποιος καεί στο χυλό φυσάει και το γιαούρτι, καίνε τα μάτια μου/τα αυτιά μου, το νερό καίει, με έκαψε ο ήλιος, καίει στον πυρετό, η τηλεόραση καίει όλη την ημέρα, καίει ο τόπος, καίει πολύ ρεύμα/βενζίνη, η ανεργία καίει τους νέους, εμένα δεν μου καίγεται καρφί, αν το μάθει κάηκα, ζήτω που καήκαμε, καίγονται στα χαρτιά, καίγεται η καρδιά μου, η ομορφιά της θα κάψει καρδιές, είναι μάρκα μ΄ έκαψες!
Πολύ αγαπητό, εύπλαστο και χρήσιμο το ρήμα μας αυτό και «ανάμεσα στα ξερά καίγονται και τα χλωρά».
ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΙΟΙ!
Οι θιασώτες της λεγόμενης ινδοευρωπαϊκής θεωρίας έρχονται και μας λένε ότι αυτό το ρήμα καίω ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ καθόλου ελληνικό: προέρχεται από ινδοευρωπαϊκή ρίζα qeu –βάζουν επάνω κι ένα αστερίσκο και λένε αυτό σημαίνει– και εδώ βάζουν πάλι αστερίσκο - και βάζουν τη σημασία σε εισαγωγικά: «καίω, ανάβω». Ο αστερίσκος στην «επιστημονική τους γλώσσα» σημαίνει ότι οι τύποι αυτοί είναι αμάρτυροι, δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά και ποτέ γραμμένοι, ούτε και η σημασία τους. Ωραία «επιστήμη» και αυτή. Η θεωρία τους υπάρχει μόνο στο κεφάλι τους!
Εσείς τι λέτε; Εδώ δεν μοιάζουν με τους θεολόγους που ποτέ δεν είδαν το θεό και έχουν γεμίσει τον κόσμο με… θεολογικά βιβλία. Σαν τους ινδοευρωπαίους έκαναν το θεό να τους μοιάζει και να μιλά τη γλώσσα των ειδωλολατρών Ελλήνων και να λέει: «Εγώ είναι η αλήθεια!» Εδώ τουλάχιστον και ο θεός έπρεπε να μάθει ελληνικά με το στερητικό άλφα!
ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Το ελληνικό καύμα –η ζέστη του μεσημεριού που σε κάνει να κοιμηθείς- οι Λατίνοι το έκαναν cauma. Καταχρηστικά έβαλαν ανάμεσα και ένα l και έγινε calma και από εδώ γεννήθηκε το αγγλικό calm και εμείς το πήραμε ως δάνειο και κάναμε το καλμάρω.
Η καυστική σόδα όμως έμεινε ως Caustic soda και από τον εγκαυστικό –με περισσά πετσοκοπήματα– βγήκε το ink = μελάνι.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΙΟ ΜΑΣ
Όπως βλέπετε και στο πνεύμα της στήλης τούτης, η ελληνική γλώσσα είναι το πραγματικό φως που καίει και πάνω απ’ όλα λάμπει παντού. Εδώ και ο θεός –αν και «ειδωλολατρική» – μόνο αυτή χρησιμοποιεί και με αυτή θέλει να είναι γνωστός. Και το ποιο σπουδαίο, την ελληνική έχει ως γλώσσα του. Όλες οι άλλες δεν του κάνουν.
Αυτό ακριβώς είπε και ο Ρωμαίος ρήτορας, πολιτικός και συγγραφέας Κικέρων (106-43 π.Χ.): «Ει θεοί διαλέγονται την των Ελλήνων γλώττη χρώνται!» («Εάν μιλάνε οι θεοί, χρησιμοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων»).

*Ο ΘΩΜΑΣ Γ.ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ειναι εκπαιδευτικός και αρθρογράφος  στον Ελληνικό Τύπο Αυστραλίας ενω κείμενά του φιλοξενουνται  και στον Αθηναικό Τύπο

Monday, July 23, 2012

Τράγος,τραγωδία και τραγούδι. Του Θωμά Ηλιόπουλου*


ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

      


Η τραγωδία είναι μία μορφή σοβαρού δράματος ο ήρωας του οποίου υποφέρει και στο τέλος πεθαίνει, αλλά ο τρόπος με τον οποίο δίνεται στον θεατή τον οδηγεί σε ψυχική απολύτρωση και όχι σε απελπισία. Αυτή είναι η ηθική κάθαρση.
Η αντίληψη αυτή –η άκρως διδασκαλική– διαμορφώθηκε από τους τρεις μέγιστους Αθηναίους τραγικούς ποιητές μας του 5ου αιώνα π.Χ., τον Αισχύλο (525-456), το Σοφοκλή (496-406) και τον Ευριπίδη (485-407). Είναι αυτοί οι οποίοι έβαλαν το λαμπρό φωτοστέφανο στον αιώνα τους και με τη λάμψη του πνεύματος, ο αιώνας αυτός ονομάστηκε χρυσούς. Λάμπει μέχρι σήμερα και θα λάμπει στον αιώνα τον άπαντα και ως τέτοιο θα τον ανακαλύπτει κάθε γενιά του μέλλοντος. Θα γοητεύει για πάντα με το φιλελεύθερο πνεύμα του.
Με το πνευματικό και συλλαβικό μας ελληνικό αλφάβητο σώθηκαν για μας μέχρι σήμερα πολύ λίγες από τις τραγωδίες τους. Εάν τις είχαμε όλες το φως θα ήταν εκθαμβωτικό. Και οι λίγες, όμως μας φτάνουν, και αυτές μόνο αναγεννήθηκαν στη μεγάλη εποχή της πνευματικής αποκάλυψης της ανθρωπότητας. Και αυτό έγινε στην εποχή που η παγκόσμια ιστορία την ονόμασε Αναγέννηση, η οποία άρχισε στη Δυτική Ευρώπη από τον 14ο έως και τον 16ο αιώνα. Εδώ έχουμε την αναβίωση στη σκέψη, στους τρόπους και τους κανόνες των καλών τεχνών, στην αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, στα γράμματα. Αυτήν την Αναγέννηση οι Ευρωπαίοι ονόμασαν Δυτικό Πολιτισμό που δεν είναι παρά η γνήσια Ελληνική Παιδεία και πολιτισμός.
ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
Η αρχαία μας Ελληνική τραγωδία γεννήθηκε από τα λυρικά και θρησκευτικά άσματα που τραγουδούσε ο χορός μπροστά και γύρω από το βωμό του Διόνυσου. Οι χορευτές παριστάνονταν ως οπαδοί του Διόνυσου και όχι ως οι σημερινοί πιστοί. Εμφανίζονταν σαν Σάτυροι, τραγουδούσαν και ήταν ντυμένοι σαν τράγοι, γιατί οι τράγοι συνήθως, είναι αρχηγοί και οδηγούν τα κοπάδια ή ποίμνια. Έτσι γεννήθηκε η λέξη μας τραγωδία: Τράγος συν ωδή (τραγούδι) = ωδή τράγων και να’ σου η τραγωδία μας.
Από το τραγούδι των τράγων (τραγωδία), η παράσταση μεταμορφώθηκε σε δράμα. Εδώ μπήκαν οι υποκριτές και αργότερα επειδή αυτοί έκαναν το ήθος και την ηθική, ονομάστηκαν ηθο-ποιοι δηλ. αυτοί που διαπλάθουν το χαρακτήρα του ανθρώπου στη σκηνή επάνω. Βαθμηδόν ο διάλογος των ηθοποιών έγινε ανεξάρτητος και από το χορό, και η τραγωδία άρχισε να μοιάζει με το δράμα όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
Στο δράμα υπάρχει η σύγκρουση μεταξύ των επιθυμιών του ανθρώπου και των αιώνιων νόμων, μεταξύ της ανθρώπινης ψυχολογίας και του φυσικού πεπρωμένου. Η λυρική ποίηση έφερε τα ηθικά διλήμματα και όλη τη μυθολογική θεολογία και ο φθαρτός άνθρωπος προσπαθεί να βρει ένα λογικό ειρμό στη σύγκρουση. Έτσι η θεατρική τραγωδία έγινε το μεγάλο σχολείο για να μας διδάξει και μάλιστα ηθική. Δεν χρειάζεται ένας Θεός να μας πει τι είναι καλό ή κακό, ηθικό ή ανήθικο. Όλοι μας έχουμε τα ανθρώπινα όργανα να φτάσουμε σε λογικά συμπεράσματα. Η θεατρική τραγωδία μάς αποκαλύπτει τα κρυφά μονοπάτια για να καλλιεργήσουμε και να βελτιώσουμε το ανθρώπινο πνεύμα να φτάσει σε υψηλότερα στάδια ανθρώπινης σύλληψης.
ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο Αριστοτέλης (384-322) ο τελειωτής της Ελληνικής φιλοσοφίας, ο οποίος έζησε εκατοντάδες χρόνια μετά τη σύλληψη της ιδέας της τραγωδίας στην «Ποιητική» του, μάς δίνει έναν ορισμό της τραγωδίας ο οποίος αρχίζει ως εξής: «Έστιν ουν τραγωδία μίμησης πράξεως σπουδαίας και τελείας…». Το κατανοούμε αυτό και σήμερα, όπως το συνέλαβε και μας το άφησε γραμμένο. Η κατανόηση του ορισμού του Αριστοτέλη μάς έδωσε όλες τις σκέψεις και ιδέες οι οποίες ήδη αναφέρθηκαν στην εισαγωγή του παρόντος δοκιμίου.
Απομένει εδώ να συμπληρώσουμε πως μέσα από την αφυπνιστική δύναμη της τραγωδίας, το ανθρώπινο πνεύμα ανέβηκε σε νέα στάδια της ύπαρξης του και με μουσική επένδυση το τραγούδι έγινε έντεχνο ερωτικό, πολιτικό, κλέφτικο και με όποιο άλλο επίθετο θέλετε να το αρμονίσετε. Η λέξη τραγούδι κρατάει μέσα της όλη την ιστορία μας.
Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ
Όταν το 1623 εκδόθηκαν τα Άπαντα του Άγγλου ηθοποιού, ποιητή και κορυφαίου δραματογράφου Ουίλιαμ Σαίξπηρ (Shakespeare), αυτά εκδόθηκαν ως «Comedies, Histories & Tragedies», (Κωμωδίες, Ιστορίες και Τραγωδίες). Εδώ βλέπουμε πανηγυρικά το λαμπρό και πραγματικό θρίαμβο της αθάνατης ελληνικής μας γλώσσας. Αν βγάλετε τις ελληνικές λέξεις- τι κρίμα- ο Σαίξπηρ θα περπατάει… ακέφαλος.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Εάν ρωτούσαμε τον ίδιο το Σαίξπηρ να ονομάσει τη στήλη τούτη- μετά από πολλή σκέψη- θα συμφωνούσε πλήρως και ρητώς με το σημερινό της όνομα. Μόνο με την ελληνική γλώσσα ο άνθρωπος άφησε το νηπιακό στάδιο και ενηλικιώθηκε. Καταλαβαίνουμε όλοι μας το τι θα πει αυτό και το σθένος που κουβαλάει αυτή η σκέψη;


*Ο ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ είναι
 εκπαιδευτικός στη Μελβούρνη 
 και αρθρογράφος σε ομογενειακά 
και Ελληνικά έντυπα.

Monday, April 23, 2012

H ανάγνωση του Ομήρου.Toυ ΘΩΜΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ


Είμαι της γνώμης πως ΟΛΟΙ οι Έλληνες –σε ένα στάδιο της ζωής τους– θα πρέπει να έχουν διαβάσει τα αθάνατα ποιήματα του Ομήρου: την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Και τα δύο θεωρούνται ως αριστουργήματα της παγκόσμιας ποιητικής τέχνης, αλλά και η πρωταρχική βάση της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.
Όλοι οι Ευρωπαίοι ποιητές τα θεωρούν πρότυπα δημιουργήματα και τα μιμούνται όχι μόνο στην τεχνοτροπία τους, αλλά και τα θέματά τους αποτελούν πηγές έμπνευσης. Είναι πρότυπα πολιτισμικής πρωτοπορίας και ανωτερότητας, αν και γράφτηκαν πριν από 2,800 χρόνια και αναφέρονται σε ελληνικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν πριν από παραπάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια. Διατηρούν ακέραιη τη φρεσκάδα τους μέχρι σήμερα και αυτό φαίνεται περίτρανα από τις πάμπολλες νέες μεταφράσεις σε όλες τις γλώσσες του κόσμου και μελετιούνται επισταμένα, μια και αναφέρονται στην αδυσώπητη, την ανελέητη και σκληρή μοίρα του ανθρώπου.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Τα πρώτα γραπτά κείμενα της ιστορικής περιόδου της αρχαίας Ελλάδας είναι τα «Ομηρικά Έπη» Ιλιάδα και Οδύσσεια, τα οποία φέρεται ότι τα συνέθεσε ο Όμηρος, για τον οποίο έχουμε πολύ λίγες πληροφορίες. Γράφτηκαν τον 8ο π.Χ. αιώνα και αναφέρονται σε γεγονότα που έγιναν το 1200 π.Χ. Η Ιλιάδα αποτελείται από 15,693 στίχους και αναφέρεται στις τελευταίες 51 μέρες του Τρωικού πολέμου που ως γνωστό διήρκησε δέκα χρόνια. Η Οδύσσεια έχει 12,000 στίχους και περιγράφει τις περιπλανήσεις του βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα μετά την Τροία, οι οποίες διήρκησαν άλλα δέκα χρόνια.
Ο Πεισίστρατος κατά τον 6ο αιώνα κατέγραψε όλα τα έργα του Ομήρου σε μικρά εγχειρίδια τα οποία έγιναν η βάση της εκπαίδευσης των Αθηναίων. Όλα τα ποιήματα της Ιλιάδας ενώθηκαν σε ένα σύνολο από 24 ραψωδίες (από το ράπτω+ωδή). Το ίδιο έγινε και με την Οδύσσεια, άλλες 24 ραψωδίες. Η κάθε ραψωδία πήρε ως τίτλο ένα από τα γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου. Ας σημειώσουμε εδώ πως νωρίτερα το αλφάβητό μας είχε 26 γράμματα. Είχε και το F ως δίγαμμα και το Q σχεδόν ισοδύναμο του Κ και την εποχή του Ομήρου χρησιμοποιούνταν: ρεfω=ρέω, Fείδος=είδος και Qόρινθος=Κόρινθος. Αυτό γινόταν στην πρώιμη γραφή.
Οι λέξεις, οι εκφράσεις, η σύνταξη και κάθε άλλη πληροφορία που μάς παρέχει ο Όμηρος είναι από πρώτο χέρι και είναι αξιοσημείωτες για μας και για όλο τον κόσμο. Οι χιλιάδες λέξεις του Ομήρου είναι ολοζώντανες μέχρι σήμερα και αυτό είναι το πιο αδιάσειστο επιχείρημα για τη συνέχεια της Ελληνικής φυλής και η γλώσσα της δεν πέθανε ποτέ!
ΕΥΛΟΓΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με τις ελάχιστες αυτές πληροφορίες για τον Όμηρο και τα έπη του, μπορούμε άνετα να καταλήξουμε σε μερικά εύλογα συμπεράσματα. Ο Όμηρος είναι όντως η πρώτη γραπτή κοιτίδα της Ελληνικής Ιστορίας. Αυτά αποτελούν την πρώτη «Βίβλο» σε όλο το Πανελλήνιο.
Αν την παρατήσουμε και ακολουθήσουμε τη σκέτη μυθολογία άλλων λαών, τότε αυτομάτως χάνουμε την Ελληνικότητά μας.
Ο ΟΜΗΡΟΣ ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ
Για όλους τους παραπάνω λόγους –και για άλλους– ο Όμηρος ζει στη Μελβούρνη, αλλά είναι μάλλον άγνωστος σε πολλούς συμπατριώτες μας και δεν έχει αποκαλυφτεί η δυναμική του προσωπικότητα. Κανένας άλλος ποιητής ή συγγραφέας στον κόσμο δεν έχει να πει κάτι καλύτερο ή ανώτερο από ό,τι μάς λέει ο Όμηρος για την ανθρώπινη μοίρα και το άχαρο τέλος μας.
Κάθε άλλο λέγεται για άλλα συμφέροντα. Είναι καιρός να τον γνωρίσουμε λοιπόν τον πρώτο και κορυφαίο μας ποιητή. Πώς όμως;
ΜΙΑ ΒΑΣΙΚΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ ΙΔΕΑ


Έχουμε τόσα συλλογικά eλληνικά κτήρια στη Μελβούρνη. Μερικά από αυτά –ίσως και δωρεάν– μάς δώσουν μία αίθουσά τους για δύο ώρες κάθε βδομάδα να διαβάσουμε εκεί μαζί όλοι μας το δικό μας Όμηρο. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια έχουν από 24 Ραψωδίες, και οι δύο μαζί 48.
Ήτοι διαβάζοντας από κοινού από μία Ραψωδία την εβδομάδα, μέσα σε ένα χρόνο θα μπορούμε να τελειώσουμε την ΑΝΑΓΝΩΣΗ όλου του Ομήρου και θα μάς μείνουν τέσσερις εβδομάδες για καλοκαιρινές διακοπές: Τι λέτε;
ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ;
Η ανάγνωση μιας Ραψωδίας μπορεί να γίνει σε περίπου 15 με 20 λεπτά. Οραματίζομαι στο πρώτο μέρος να προηγηθεί μία σύντομη εισαγωγή κάθε Ραψωδίας, με πληροφορίες που δεν έχει ο σημερινός αναγνώστης και με παρατηρήσεις από διάφορους μελετητές του Ομήρου. Εδώ μπορούν να βοηθήσουν όλοι οι Έλληνες δάσκαλοι και καθηγητές της Ελληνικής γλώσσας. Μπορεί να ακολουθήσει σύντομη συζήτηση για την εκάστοτε Ραψωδία.
Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα –ας πούμε 10 λεπτών για κοινωνική επαφή– κάποιος ποιητής ή ποιήτρια της παροικίας μας ή και ραδιοφωνικός εκφωνητής, ή κάποιος εθελοντής αναγνώστης, θα διαβάσει τη Ραψωδία στο εκλεκτό και πολυάριθμο ακροατήριο. Αποδόσεις στη σημερινή μας ελληνική γλώσσα υπάρχουν αρκετές: Καζαντζάκης/Κακριδής, Μαρωνίτης, Γρυπάρης, Πάλλης και άλλοι. Μπορεί να γίνει και η ανάγνωση στα αγγλικά με υστερόλεξο κάποιες παρατηρήσεις. Το δίωρο μπορεί να αναμεταδίδεται σε τακτή ώρα και από το σταθμό 3ΧΥ για πάνδημη συμμετοχή.
Όλες οι λεπτομέρειες μπορούν να συζητηθούν και να παρθούν αποφάσεις σε ανοικτή συγκέντρωση. Τι λέτε; Μπορούμε να οργανώσουμε μια τέτοια παρατεταμένη πνευματική εκδήλωση; Μπορεί κάποιος να λέγεται Έλληνας χωρίς να έχει διαβάσει ούτε ένα στίχο του Ομήρου; Νομίζετε ότι έχουμε το φιλότιμο να τιμήσουμε κατά αυτόν τον τρόπο τον Όμηρο;
Η ιδέα είναι ανοιχτή σε όλους μας. Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε ως Μελβουρνιώτες Έλληνες.
*Ο Θωμάς Ηλιόπουλος,είναι εκπαιδευτικός και αρθρογραφεί σε Ελληνικά έντυπα της Αυστραλίας και της Ελλάδας. 

wibiya widget