Καραγκούνες Λαζαρίνες -Παλιά και τώρα στο Αγναντερό και Παλαμά. Γράφει η Άννα Κουσιάντζα

 Η γνωστή "καραγκουνα" λαογράφος μας  Άννα Κουσιάντζα απο τον Παλαμά Καρδίτσας ανάρτησε στο ΦΒ  με την ευκαιρία των "Λαζαρίνων"  τα παρακάτω υπέροχα κείμενα..

 

"Λαζαρίνες" οι αιώνιες φιλενάδες......τα κορίτσια τραγουδούσαν τα κάλαντα του Λαζαρου.....μέχρι και την εφηβεία... φορούσαν την επίσημη νυφική ενδυμασία,την παραμονή μάζευαν πολύχρωμα λουλούδια για το στόλισμα του καλαθιού ......μια κίνηση συμβολική για τον ερχομό της άνοιξης την αναγέννηση φύσης και ανθρώπων....τελειώνοντας με το καλάθι σειρά είχαν τα λάχανα και η πίτα.....έπειτα ερχόταν η σειρά του σκυλομάγκου....μεγάλη τιμή η πρόταση των κοριστιών για να τα συνοδεύσουν ...και ακόμα μεγαλύτερη όταν απολάμβαναν την παραδοσιακή "λαζαρόπιτα".....
(φωτο ,1964 Αγναντερό Καρδίτσας,Α.Μαγουλιώτης)

Kάθεται κόρη,κάθεται στα πράσινα λουλούδια
στα *ίτσια στα τριαντάφυλλα,στα δροσερά χορτάρια
-Κέντα το κόρη μ΄,κ'εντα το τ΄αγόρου το μαντήλι.
~να μη σου κακοφάνηκε που σου ΄πα το τραγούδι.
(φωτο αρχείο: Nikos Filos ,η αδερφούλα του Νίκου,

Ραφαηλία, με παραδοσιακή φορεσιά πέρσι στολίζοντας

το λαζαριάτικο καλαθάκι της)

 

 

λαζαρίνες,λαζαρόξυλα και καλάθια στολισμένα.....στον Παλαμά!!!!
παντού κοριτσίστικες φωνούλες το απόγευμα..... ξεχύθηκαν στους κήπους να μαζέψουν λουλούδια,...τα καλάθια στολισμένα με μπλέ κρίνους,πορτοκαλιές μαντζουράνες,κίτρινα κρινάκια,κόκκινες νεραγκούλες,πασχαλιές,μαργαρίτες πρασινάδα....έτοιμα όλα για αύριο να τραγουδήσουν τα "κάλαντα του Λάζαρου"
Φωτο Χρ Gkiompris,

"Οι Λαζαρίνες του Παλαμά"

Πέμπτη πρωί τραγούδησαν στις γειτονιές μας με τα λαζαριάτικα καλάθια και το λαζαρόξυλο στο χέρι....τα αυγουλάκια και τα χρήματα ένα φιλοδώρημα για τα κάλαντα του Λαζάρου......και το μεσημέρι τραγούδησαν στο Δήμαρχο,όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος ακολούθησε η βράβευση από το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Παλαμά.... από Δήμαρχο και Αντιδήμαρχο,τα αναμνηστικά, ήταν βιβλία για τις Λαζαρίνες ...... και του χρόνου με υγεία....καλό Πάσχα και να τιμάτε πάντα την παράδοση και να συνεχίζετε με μεράκι τα έθιμα του τόπου μας!!!!!!
(φωτο Ειρήνη Τζιώτα,ευχαριστώ πολύ

 

 

 



 

 

 

 

Γκαραγκούνικο ... Σπαρτιάτικο δείπνο !. Σπιτικές ... συνοδευτικές ; " καψάλες " ( ξεροψημένες φέτες ψωμιού ) ... στο τζάκι.

Του


Χαράλαμπου Τσιχτή

 

Οι παλιοί Γκαραγκούνηδες τα βράδια του Χειμώνα, όταν δεν έφτανε το φαγητό για όλους ή για άλλους λόγους, συνήθιζαν να κόβουν δυό - τρείς μεγάλες φέτες ψωμιού ( από τη μεγάλη περιφέρεια του καρβελιού ) και να τις τοποθετούν μπροστά στην παραστιά του τζακιού για ψήσιμο. ΄Όταν καψαλιζόταν από το ένα μέρος, τις γυρνούσαν κι από το άλλο. ΄Οταν τελείωνε το καψάλισμα, τις έξυναν με ένα μαχαίρι για να καθαρισθούν τα καρβουνιασμένα σημεία τους και τις φυσούσαν κι από τις δυό πλευρές τους για να φύγουν τα τρίμματα και οι στάχτες τους. Κατόπιν τις έβαζαν στην τάβλα και τις πασσάλειφαν με λίπα ή σάλτσα για να συνοδεύσουν επίσης και κανένα ... ψημένο κρεμμύδι. Επικάθονταν δε ... και κάνα δυό μαστραπάδες κρασί! ... και σώσε λεβέντη μ΄ το χορό!.

Τη φωτογραφία και τα κείμενα είναι του εκ Καρδίτσας ιστορικού Χαράλαμπου Τσιχτή και τα  δανειστήκαμε απο την ιστοσελίδα του στο ΦΒ με πολλές ευχαριστίες

Τα σκιάχτρα του Θεσσαλικού κάμπου..

Γράφει και σχολιάζει η
 Καραγκούνα

 Άννα Κουσιάντζα..

Τα σκιάχτρα..... οι παραδοσιακοί ακοίμητοι φρουροί,oι ακίνητοι δραγάτες,οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αρχαιοελληνικών χρόνων,διαχρονικές παρουσίες συνυφασμένες με την καρποφορία της γης και την τοπική παραδοσιακή αγροτική, λαϊκή ζωή.

 Τα παραδοσιακά σκιάχτρα, με τη μορφή ανθρώπου, συνεχίζουν να κυριαρχούν στο Θεσσαλικό κάμπο. Απλή η κατασκευή τους ..ένας μεγάλος πάσαλος για να σταθεί ακούνητος και σταυρωμένος ο "φύλακας", ένα ξύλο για το σκελετό,δύο για τα χέρια και δυο για τα πόδια,το ντύσιμο κάποια αποφόρια και γέμισμα με άχυρο και το"σκιάδι" στο κεφάλι και αμέσως αναλαμβάνει τη φύλαξη.......

και στα δέντρα για να μην τρώνε τα πουλιά τα φρούτα! σκιάχτρα

...το Σαββατοκύριακο,όταν  είμαι στα χωράφια,μου έρχονται παλιές εικόνες στο μυαλό και μου λείπουν πολύ. Αυτή την εποχή ο αείμνηστος πατέρας μου μαζί με τον παππού έφτιαχναν σκιάχτρα για τα μποστάνια και το κτήμα με το αμπέλι. Θυμάμαι τις καρακάξες που έστηναν τρελό χορό...σαν έπεφτε το σούρουπο και  βλέποντάς τα η φαντασία μας έπλαθε περισσότερα παραμύθια από αυτά που ειχαμε ακούσει......

..σε αρχαιοελληνικά κείμενα (Ειρήνη – "Θεσμοφοριάζουσες" – Βάτραχοι), ενώ αιώνες αργότερα τα συναντάμε ως σύνδεσμο σε παγανιστικές και χριστιανικές τελετές, αφού παίρνουν ανθρώπινες διαστάσεις σε έθιμα που σχετίζονται με την γονιμότητα της γης και της ευφορία της και συμβάλλουν καθοριστικά. Στους νεώτερους χρόνους τα σκιάχτρα εμφανίζονται σε παραδοσιακές καρναβαλικές εκδηλώσεις συνήθως με τη μορφή του κακού, αφού σκοπός τους είναι να τρομάξουν,να * "σκιάξουν"....τα Σκιάχτρα η λαική μούσα σε πολλά μέρη της Ελλάδας τα τραγούδησε και ακόμα ακούγονται στα τραγούδια, ,ενω τα συναντάμε στα παιδικά παιχνίδια και σε θεατρικές παραστάσεις.........

και στα δέντρα για να μην τρώνε τα πουλιά τα φρούτα! σκιάχτρα

Άννα Κουσιάντζα

Παλαμά Καρδίτσας

ΣΧΟΛΙΑ ΦΙΛΩΝ

Χαράλαμπος Τσιχτής Στην αρχαία Ελλάδα, τα σκιάχτρα ήταν γνωστά με το όνομα < "Μορμολύκεια" (= μορμολύττομαι < φοβίζω, τρομάζω - μόρμορος < ο φόβος.

======

παυλος βαμπούλας αφιερωμενο αννα καραγκουνα περηφανη απ ενα σαρακατσανο ....το αξιζεις !!!!!!!!! https://www.youtube.com/watch?v=5Da8WWy7nrw

Anna Kousiantza ως το πιο έσχατο κύτταρό μου Καραγκούνα, τιμή μου και καμάρι μου μεγάλο για την αρχαιοελληνική φυλή που κατάγομαι!!.....βέβαια θαυμάζω όλες τις φυλές και πάντα με σεβασμό και αγάπη για την παράδοση στα ήθη και εθιμά τους...................

Ευρυδίκη ετών 87:Στα χρόνια της ψάθας περνούσαμε καλύτερα!.

KOIMOYNTAN ΣΤΗΝ ΨΑΘΑ ΚΙ ΕΤΡΩΓΕ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΑΨΙ ΤΡΑΧΑΝΑ ΜΕ ΑΛΛΑ 16 ΑΤΟΜΑ ΚΙ ΟΜΩΣ ΛΕΕΙ "ΤΟΤΕ ΠΕΡΝΟΥΣΑΜΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ.."
Πώς καταντήσαμε τον... πολιτισμό μας;

Ευρυδίκη ετών 87:Στα χρόνια της ψάθας περνούσαμε καλύτερα!.

 

Efhmeris Antipodwn

Γεννήθηκε το 1927..και κοιμούνταν στην ψάθα και στα ροκόφυλλά!! Και οι 17 που κατοικούσαν στο πλήθινο σπίτι.Έτρωγαν τραχανά με μπουκοσιές,σε ένα μεγάλο ταψί,και δεν είχαν σχεδόν τίποτα απο αυτά που εμείς θεωρούμε αγαθά του σημερινού πολιτισμού. Κι όμως όταν τη ρωτήσαμε στο σπίτι της ,στη Μαγούλα Καρδίτσας πότε είσαστε καλύτερα ..τότε ή τωρα; η απάντηση ήρθε αυθόρμητη¨Στην ..ψάθα περνούσαμε καλύτερα. Χιλιόχρονη Ευρυδίκη Μάγγου, για να μας λές κι άλλα για να μη ξεχνάμε που κατοικεί η χαρά..ΔΠ

Η Καραγκούνα Άννα, Τιμά τον Πατερα Καραγκούνη..

Ημέρα του πατέρα,γιορτή του πατέρα σήμερα.....
Η μεγάλη καραγκούνικη οικογένεια με στήριγμα τον "πατέρα".......στην παραδοσή μας ο οικογενειάρχης,πατέρας παππούς,προππάπος,ο σύζυγος πατέρας,ο αγρότης κτηνοτρόφος πατέρας, πόσες όμορφες αναμνήσεις μας γεμίζει από την παιδική μας ηλικία μέχρι τα βαθιά του γηρατειά...

             Άννα Κουσιάντζα

..







Απο τη σελίδα της Α.Κ στο ΦΒ

Ταξιδεύοντας με την Άννα, στα Καραγκουνοχώρια Καρδίτσας,στα μέσα του περ.αιώνα

Η Άννα Κουσιάντζα είναι μια δραστήρια Καραγκούνα 

απο τον Παλαμά Καρδίτσας η οποία αγαπά με πάθος 
τον τόπο της και αφιερώνει αρκετό απο τον χρόνο της να παρουσιάσει 
και να καταγράψει παλιά και καινούρια στιγμιότυπα 
για την περιοχή της. Τα θέματά της είναι πάντα επίκαιρα
και  ενθουσιάζουν τους φίλους της στο ΦΒ.Η Εφημερίς έχει κατ επανάληψη
 παρουσιάσει έργα της όπου και γίνονται δεκτά με μεγάλη
ευχαρίστηση απο τους αναγνώστες μας. 

''...Ήλιε γιατί μας άργησες κι αργείς να βασιλέψεις
σε καταριέται η αργατιά κι ούλα τα παλικάρια....................."
.Η μέρα στο θερισμό των καραγκούνηδων ξεκινούσε με τραγούδι 

και με τραγούδι τελείωνε γυρίζοντας με τα βοίδόκαρρα και τα

 αλογόκαρρα (Μασχολούρι Σοφάδων 1950).....................

Unlike

βλέπουμε γυναίκες δραστήριες, μόνες να οδηγούν το κάρρο,όρθιες κρατώντας τα ηνία ,γυναίκες αγρότισσες που δούλευαν όλη μέρα και γυρνώντας στο σπίτι έπρεπε να μαγειρέψουν για την οικογένεια, να ζυμώσουν να ψήσουν το ψωμί για την άλλη μέρα,κι αυτό κρατούσε όλο το καλοκαίρι με το θερσισμό και αλωνισμό των γεωργικων μας προιόντων,από κριθάρι από σιτάρι από ασπρίτσες,από σουσάμι αργότερα....