"Η εμμονή των ΗΠΑ με τον Ανδρέα"

Υπεύθυνο για τις συνθήκες πόλωσης που υποκίνησαν τη δικτατορία θεωρούσαν οι Αμερικανοί και το Στέιτι Ντιπάρτμεντ τον Ανδρέα Παπανδρέου παραμονές του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών, μια εντύπωση που την ειχαν καλλιεργήσει εντέχνως και υπογείως ( και όχι μόνο) και τα εδώ ''τσιράκια'' τους για καθαρα πολιτικούς και κομματικούς λόγους. Οι επιθέσεις του Ανδρέα κατά του κατεστημένου της εποχής και της αμερικανικής και ΝΑΤΟϊκής επέμβασης στην ελληνική πολιτική ζωή θορύβησαν τους Αμερικανούς που θεωρούσαν - λανθασμένα όπως αποδείχθηκε- ότι ένα δεξιό πραξικόπημα και η επιβολή ενός αυταρχικού καθεστώτος ως μέσου αποκατάστασης της πολιτικής τάξης ίσως ήταν ο πιο γρήγορος δρόμος για την επιστροφή της Ελλάδας στην ομαλότητα. 


Ούτως ή άλλως, στα μάτια ιθυνόντων της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής η Ελλάδα εκείνη την περίοδο δεν ήταν παρά ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στο μέτωπο του Ψυχρού Πολέμου, ενώ η έλευση της δικτατορίας δεν θα επηρέαζε το καθεστώς των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα, ούτε την θέση του 6ου Στόλου στη Μεσόγειο. Η ειρωνεία είναι ότι η πλήρης στρατιωτκοποίηση της σχέσης των ΗΠΑ με την Ελλάδα που έφερε την στήριξη στη χούντα είχε ως αντάλλαγμα μια έυθραυστη σταθερότητα. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και η πτώση της χούντας έφεραν στην εξουσία ακριβώς εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις που οι Αμερικανοί ήθελαν να εμποδίσουν. 


Ολα αυτα- και άλλα πολλά- για την αμερικανική πολιτική στην Ελλάδα περιέχονται στο εξαιρετικό βιβλίο της δημοσιογράφου  και διπλωματικής αναλύτριας κ.Αριστοτελίας Πελώνη,  «Ιδεολογία κατά ρεαλισμού: η αμερικανική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα: 1963-1976»,( Εκδ. Πόλις) Παραθετουμε μερικα χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο που αφορούν τον Ανδρέα Παπανδρέου στηριγμένα σε ντοκουμεντα των ΗΠΑ εκεινης της εποχής - εκθεσεις της CIA, του Στεητ Ντιπάρτμεντ, πρέσβεων, αναλύσεις ειδικών υπηρσιών κ.α. Ολα αυτα είναι επίκαιρα σήμερα - επετειο του θανατου του Ανδρέα Παπανδρέου το 1996 .
Ιδού μερικα από τα αποσπάσματα από το βιβλίο της κ.Αριστοτελίας Πελώνη,  «Ιδεολογία κατά ρεαλισμού: η αμερικανική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα: 1963-1976»,που αφορουν τον πρώην Πρωθυπουργό της Ελλάδας:


Η ψύχωση των ΗΠΑ με τον Ανδρέα 
[...ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε το αντικείμενο μιας παράφορης ψύχωσης, μιας έμμονης προκατάληψης για τους ιθύνοντες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην Αθήνα και στην Ουάσινγκτον, όπως έγινε ο Μακάριος στην Κύπρο. Η αντίληψη που επικρατούσε στους ανώτερους κύκλους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον Ανδρέα Παπανδρέου ήταν ότι έπαιζε τον ρόλο του Svengali και κατηύθυνε τον γηραλέο και αδύναμο πατέρα του στα τελευταία χρόνια της πολιτικής του σταδιοδρομίας. 
Όταν υπάλληλοι ή διπλωμάτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ τοποθετούνταν στην  Ελλάδα, ένα μέρος της «κατήχησής» τους συχνά αφιερωνόταν στην ενημέρωσή τους για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία διπλωμάτη των ΗΠΑ που προετοιμαζόταν για την ανάληψη των καθηκόντων του στην Ελλάδα: «Ο υπεύθυνος για τις ελληνικές υποθέσεις μού είχε παραδώσει έναν μεγάλο φάκελο με υλικό για την προϊστορία του Ανδρέα που ετοίμασε η CIA. Ανάμεσα στα άλλα, το υλικό είχε ως αντικειμενικό του στόχο να αποδείξει ότι ο Ανδρέας για πολλά χρόνια – από την περίοδο της φοιτητικής του ζωής– υπήρξε συνοδοιπόρος, αν όχι κάτι το χειρότερο, ότι, όταν ήταν μέλος της κυβέρνησης του πατέρα του είχε καταπιαστεί με πράξεις διαφθοράς, ότι ήταν ανήθικος και, γενικά, ήταν ένα αξιοκατάκριτο υποκείμενο που αποτελούσε σοβαρό κίνδυνο για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ελλάδα».


Στον αγώνα εξουσίας που ξέσπασε μετά την αποστασία του 1965, ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε στόχος ισχυρισμών ότι, όταν ο πατέρας του Γεώργιος θα σχημάτιζε τη νέα κυβέρνηση, θα αναλάμβανε την εξουσία και θα ένωνε τις δυνάμεις του με την ΕΔΑ, βασίζοντας τη δύναμή τους στους «κρυπτοκομμουνιστές»......Στην πραγματικότητα, ο Ανδρέας ήταν πιο ειλικρινής απ’ όσο είχε συνηθίσει η ελληνική πολιτική στις επιθέσεις του προς τον βασιλιά και πιο ριζοσπαστικός στην κριτική του εναντίον των ΗΠΑ, απαιτώντας «εθνικοποίηση των ενόπλων δυνάμεων και του Οργανισμού Ασφαλείας» και «τερματισμό της ξένης επέμβασης στην ελληνική πολιτική» – εννοώντας τις ΗΠΑ. 

Ο George Ball περιέγραφε τον νεότερο Παπανδρέου ως «τον κακό Ανδρέα», ενώ ο Dean Acheson που είχε προσπαθήσει να μεσολαβήσει στην κυπριακή κρίση του 1964 δεν έχανε την ευκαιρία να εκφράζει την ενόχληση που του προκαλούσαν οι Παπανδρέου, χαρακτηρίζοντάς τους ως «ο τρελός γέρος και το νεαρό κάθαρμα»...Ο Charles McCaskill, υπάλληλος στο Γραφείο Κύπρου της Ουάσινγκτον την περίοδο 1964-67, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «ο Παπανδρέου ήταν πολύ ισχυρός και πιθανόν να κέρδιζε τις εκλογές. Συζητιόταν μάλιστα ότι, αν εκλεγόταν, θα γινόταν πραξικόπημα», τονίζοντας ότι «αυτό που προκάλεσε το πραξικόπημα ήταν ο φόβος εκλογής του Γεωργίου Παπανδρέου και ο ρόλος του Ανδρέα στη νέα κυβέρνηση».

Το σχέδιο Άτσεσον (1964) και η "περήφανη" εξωτερική πολιτική
[....Ο Ανδρέας θεωρούσε την πολιτική της κυβέρνησης Παπανδρέου για την Κύπρο ένα κρίσιμο βήμα προς την εθνική χειραφέτηση. Κατά τη γνώμη του, η πολιτική εκείνη είχε τερματίσει μια μακρά περίοδο «εθνικής μειοδοσίας», την οποία είχαν ασκήσει διαδοχικές κυβερνήσεις της Δεξιάς με καταστροφικά αποτελέσματα. Ήταν μια «ρεαλιστική και περήφανη εξωτερική πολιτική», η οποία είχε υψώσει την «περήφανη φωνή του χιλιοπροδομένου έθνους μας» μέσα στους κόλπους της δυτικής συμμαχίας. Όσο για τους συμμάχους, ήταν πλέον καιρός να αντιληφθούν ότι η Ελλάδα ανήκε στον λαό της, που όφειλαν να αντιμετωπίζουν ως σύμμαχο και όχι ως υποτελή ή δορυφόρο. Η αναζωπύρωση του Κυπριακού και η πολιτική κρίση που πυροδότησε η αποστασία έναν χρόνο αργότερα βρίσκονταν στη ρίζα των εξελίξεων της μεταπολιτευτικής περιόδου. Ήδη από το 1964, η εξωτερική πολιτική βρέθηκε στο επίκεντρο του οράματος του Ανδρέα για «δημοκρατία και εθνική αναγέννηση», όραμα που συνοψίστηκε στο σύνθημα «η Ελλάδα στους Έλληνες».


 Κατά την άποψή του Ανδρέα, η εξωτερική πολιτική της χώρας διαμορφωνόταν επί μακρόν από ξένους, οι οποίοι, μάλιστα, μπορούσαν να ασκούν επιρροή μέσω μιας γραφειοκρατίας που διατηρούσε «ύποπτες σχέσεις με ξένες πρεσβείες και παράγοντες». Ο τερματισμός της ανάμειξης των ξένων και η υλοποίηση μιας νέας, ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής θα δικαίωναν τους αγώνες που είχε δώσει το ελληνικό έθνος ανά τους αιώνες για να γίνει κύριος του πεπρωμένου του.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι περισσότεροι χειριστές της αμερικανικής πολιτικής στην Ελλάδα και στην Ουάσινγκτον θεωρούσαν τον Ανδρέα Παπανδρέου υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο –λόγω της τοποθέτησής του εναντίον της στρατιωτικής και κατασκοπευτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, της οξύτητας των ρητορικών του λόγων και της αιχμηρής του στάσης απέναντι στην πολιτική των ΗΠΑ και των εκπροσώπων της στην Ελλάδα–, αντίληψη, όμως, που υποδήλωνε περισσότερο την έντονη προκατάληψη για καθετί «αριστερό» και «ριζοσπαστικό» από ό,τι τη ρεαλιστική και ορθολογική εκτίμηση της κατάστασης. Δεν ήταν λίγοι οι Αμερικανοί που πίστευαν ότι, αν η Ένωση Κέντρου κέρδιζε τις εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τον Μάιο του 1967, ο Ανδρέας θα καταργούσε τη μοναρχία και θα απέσυρε την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ. Κανείς δεν φανταζόταν τότε ότι στα βήματα αυτά θα προχωρούσε επτά χρόνια αργότερα και μετά την πτώση της χούντας ο συντηρητικός Καραμανλής. 

Φοβούνταν ότι θα έβγαζε την Ελλάδα απ΄το ΝΑΤΟ
[...Τέτοιες διαστάσεις υστερίας έλαβε η εμμονή εναντίον του Ανδρέα, ώστε ένας πρώην υπάλληλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και κάποτε στενός φίλος του νεότερου Παπανδρέου έγραψε μια ψυχαναλυτική μελέτη για εκείνον. Το θέμα της μελέτης ήταν ότι η παρανοϊκή προσωπικότητα του Ανδρέα, η σχέση ψυχρότητας που τον συνέδεε με τον πατέρα του σε όλη τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας, η κρίση ταυτότητας ανάμεσα στην ελληνική και στην αμερικανική του ιθαγένεια διαμόρφωσαν μια συμπεριφορά που συντέλεσε στην πόλωση της πολιτικής ζωής της Ελλάδας, αναγκάζοντας τους συνταγματάρχες να επέμβουν!
Την ίδια αντίληψη αναπαρήγαγε στις 5 Σεπτεμβρίου 1965 ο επιτετραμμένος στην Αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας Norbert Anschuetz σε επιστολή του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αναφέροντας ότι τα κίνητρα του Ανδρέα ήταν «δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν». Τον χαρακτήριζε «οπαδό της ουδετερότητας, φιλόδοξο, ανήθικο και συναισθηματικά ασταθή», ενώ εξέφραζε την εκτίμηση πως αν κέρδιζε εξουσία «θα μείωνε τις αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας, θα έβγαζε την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ και θα στρεφόταν προς το σοβιετικό μπλοκ για να συμπληρώσει το κενό που έχει δημιουργήσει η μείωση της δυτικής οικονομικής βοήθειας». Καταλήγοντας, σημείωνε ότι οι φυσικοί του σύμμαχοι είναι η άκρα Αριστερά και οι κομμουνιστές και τόνιζε ότι η κατάσταση που είχε δημιουργηθεί παρουσίαζε νέες ευκαιρίες όχι μόνο για τη Σοβιετική Ένωση, αλλά «και για άλλες εχθρικές δυνάμεις όπως η γκωλική Γαλλία και η Κόκκινη Κίνα». ...]


Κρυπτοκομμουνιστής 
[...Παρότι δεν υπήρχαν αποδείξεις ότι ο Ανδρέας ήταν κομμουνιστής, «δεν χωρούσε αμφιβολία ότι ένωνε συχνά τις δυνάμεις του μαζί τους και τα συνθήματά του ήταν συχνά τα ίδια και σε ορισμένες περιπτώσεις πιο ακραία από αυτά της κρυπτοκομμουνιστικής ΕΔΑ»....]
Οι βάσεις 
[...Το αμερικανικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, αναλύοντας τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας προς τον Nixon τον Οκτώβριο του 1969, σημείωνε ότι τα πολιτική οφέλη από την Ελλάδα δεν ήταν σημαντικά, «πέραν της σταθερής ελληνικής υποστήριξης ενός ισχυρού ΝΑΤΟ», καθώς, όπως αναφερόταν, η ελληνική κυβέρνηση είχε μηδαμινή ή ανύπαρκτη επιρροή σε ξένες κυβερνήσεις ή διεθνή φόρουμ. Στο ίδιο μνημόνιο αναφερόταν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να παράσχει στις ΗΠΑ βάσεις για τη Μέση Ανατολή –«οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα είναι και κατάλληλες και πιθανόν διαθέσιμες για τη συγκρότηση ανθρωπιστικών, ειρηνευτικών και στρατιωτικών αποστολών επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή»– αλλά και μια σειρά διευκολύνσεων, συμπεριλαμβανομένων των γραμμών επικοινωνίας με τον Έκτο Στόλο και την Τουρκία. Το κύριο αμερικανικό συμφέρον στην Ελλάδα, διαπιστωνόταν, ήταν «η διατήρηση απεριόριστης πρόσβασης στις βάσεις για τις αμερικανικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή». 

Ωστόσο, διαπιστωνόταν ότι και η συνέχιση ακόμη του αμερικανικού εμπάργκο εξοπλισμών δεν θα έθετε σε κίνδυνο την αμερικανική πρόσβαση στις ελληνικές βάσεις....] 
Πρόκειται για ένα βιβλίο  431 σελίδων με εκτενη και αποκαλυπτικά ντοκουμεντα για την αμερικανική πολιτική τηνκαυτή αυτή περιοδο της ελληνικής ιστορίας με ακαδημαική τεκμηριωση και πλούσιες παραπομπές.Το πρώτο μερος αφορά  αφορά την μεθοδο προσέγγισης της αμερικανικής πολιτικής και ακολουθούν τα στοιχεια της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ από το 1963 με το όραμα Νιξον και Κισσιγκερ, την σοβιετική παρουσια στην Μεσόγειο μεσα από εκθεση της CIA,οι αντιλήψεις των ΗΠΑ για Γ.και Α Παπανδρέου,, οι αμερικανοι και η χουντα, η περίπτωση Μακαρίου,η συμφωνια ελλιμενισμού του 6ου Στόλου στα λιμάνια της Αττικής,, η CIA  κα η ιεπισημη διπλωματική αποσολή ( δύο ''πρεσβείες'') , ο Κλίσσιγκερ και το πραξικόπημα κατα του Μακαρίου, η μάχη για την διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας προς την Τουρκία...- και όλα αυτά με τα ντοκουμεντα τους...
 On Alert.gr  24.06.2015