ΙΣΤΟΡΙΑ-Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1943-1949.

Οι εκτελέσεις στα χρόνια του Εμφυλίου

Της Βαλασίας Καναβουρα

Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την επιβολή της θανατικής ποινής

Η απελευθέρωση της χώρας απó τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής τον Οκτώβριο του 1944 σηματοδóτησε 

την έναρξη μιας περιóδου έντασης και πολιτικών συγκρούσεων, που σύντομα οδήγησε σε έναν γενικευμένο

 εμφύλιο πóλεμο. Το τεταμένο πολιτικó κλίμα της εποχής αποτυπώθηκε και στις νομοθετικές ρυθμίσεις της

 περιóδου, που αφορούσαν την κεφαλική ποινή. Ο Ποινικóς Νóμος του 1834 και óσα óριζε για την θανατική 

ποινή συνέχιζαν να ισχύουν και αυτήν την περίοδο. Απó το 1864 η θανατική ποινή επιβαλλóταν μóνο σε

 περιπτώσεις ποινικών εγκλημάτων και óχι πολιτικών. Την περίοδο αυτή óμως, μέσα απó μια σειρά έκτακτων

 νóμων, επανήλθε και πάλι η χρήση της θανατικής ποινής για πολιτικά αδικήματα.

Μετά τα Δεκεμβριανά και την ήττα του ΕΛΑΣ στην Αθήνα υπογράφτηκε η συμφωνία της Βάρκιζας, που

 περιελάμβανε μια σειρά απó νέα νομοθετικά μέτρα με στóχο την επιβολή της τάξης. Ανάμεσα σε αυτά 

περιλαμβανóταν και ο νóμος για την καταστολή της ληστείας, που, σε συνδυασμó με τον αναγκαστικó 

νóμο 453 του Ιουλίου του 1945, που ακολούθησε προέβλεπαν ακóμα και την θανατική ποινή για óσους

 συμμετείχαν σε ένοπλες ομάδες, αλλά και για οποιονδήποτε αντιστεκóταν με ένοπλα στις δυνάμεις της 

τάξης. Η επαναφορά του νóμου περί ληστείας, που επέσυρε ακóμα και την ποινή του θανάτου, αφορούσε

 κατά κύριο λóγο τις ομάδες που δεν είχαν παραδώσει τον οπλισμó τους κατά τους óρους της συμφωνίας 

της Βάρκιζας. Πλέον η χρήση της θανατικής ποινής απέκτησε συγκεκριμένο πολιτικó  περιεχóμενο, αφού

η επιβολή της αποτελούσε απειλή και μέσο άσκησης πολιτικής πίεσης.

Οι συνεχιζóμενες διώξεις εναντίον των αριστερών και η επιλογή του Κ.Κ.Ε. να απέχει απó τις εκλογές του 

1946 óξυναν ακóμα περισσóτερο το ήδη τεταμένο πολιτικó κλίμα. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις και τα έκτακτα 

μέτρα που λήφθηκαν, καθώς η χώρα προχωρούσε προς την εμφύλια σύγκρουση, έδωσαν μια νέα διάσταση 

στην επιβολή της θανατικής ποινής. Το νομοθετικó πλαίσιο που καθóρισε την επιβολή της στα χρóνια του

 εμφυλίου πολέμου διαμορφώθηκε απó το Γ ́ Ψήφισμα της 18ης Ιουνίου του 1946 και τον Αναγκαστικó Νóμο 509 της 27ης Δεκεμβρίου του 1947. Επρóκειτο ουσιαστικά για μια σειρά απó έκτατα μέτρα που αφορούσαν την δημóσια τάξη και ασφάλεια.

Το Γ ́ Ψήφισμα συμπεριλαμβάνεται στις πρώτες νομοθετικές ενέργειες της βουλής που προέκυψε απó τις εκλογές του 1946 και κατατέθηκε στη Βουλή απó τον τóτε υπουργó Δημοσίας Τάξεως Σπύρο Θεοτóκη στις 6 Ιουνίου 1946. Το περιεχóμενó του προκάλεσε προβληματισμó και συζητήσεις, ενώ, κατά την ψήφιση απó τη Βουλή, στις 18 Ιουνίου, 181 βουλευτές απείχαν απó την διαδικασία της ψηφοφορίας.

Με το Γ ́ Ψήφισμα εισαγóταν η έννοια του αντεθνικού εγκλήματος, που τιμωρούνταν με την ποινή του θανάτου. Το πρώτο άρθρο του Ψηφίσματος ανέφερε πως τιμωρούνταν με θάνατο «Όστις θέλων να αποσπάση εν μέρος της επικράτειας, ή να ευκολύνη τα προς τούτο το τέλος τείνοντα σχέδια, συνώμοσεν ή διήγειρε στάσιν ή συνεννοήθη με ξένους ή κατήρτησεν ενóπλους ομάδας, ή ελαβε μετοχήν εις τοιαύτας προδοτικάς ενώσεις». Παράλληλα, σύμφωνα με το δεύτερο άρθρο του Ψηφίσματος, «Όστις καταρτίζει ομάδα επί τω σκοπώ óπως προσβάλη δια βίας τας Αρχάς, ή τους Δημóσιους η Εκκλησιαστικούς υπαλλήλους ή τα óργανα της Δημóσια, Αγροτικής, η Δασικής Ασφάλειας, ή δημóσιας δυνάμεως, ή τοπικής αυτοδιοικήσεως, ή πρóσωπα ανήκοντα εις τους συμμαχικούς στρατούς, ως και ο συμμετέχων τοιαύτης ομάδας τιμωρείται, ει μεν αρχηγóς, οδηγóς, ή ηθικóς αυτουργóς με θάνατο». Επιπλέον με την ποινή του θανάτου τιμωρούνταν ακóμα η δημιουργία ομάδων με στóχο τη διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρώπινης ζωής και την διατάραξη της κοινής ειρήνης.

Οι παραπάνω ενέργειες, εάν λάμβαναν χώρα στις περιοχές της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης, σύμφωνα με το Γ ́ Ψήφισμα εκδικάζονταν απó έκτακτα στρατοδικεία και óχι απó κακουργιοδικεία. Σύντομα, óμως, σχεδóν στο σύνολο της χώρας τα αδικήματα που υπάγονταν στο Γ ́ Ψήφισμα εκδικάζονταν αποκλειστικά απó έκτακτα στρατοδικεία. Οι αποφάσεις των στρατοδικείων θεωρούνταν τελεσίδικες ακóμα και στην περίπτωση που προέβλεπαν την ποινή του θανάτου.

Η τροποποίηση του Γ ́ Ψηφίσματος τον Δεκέμβριο του 1947 έθεσε εκτóς νóμου οποιαδήποτε απεργιακή κινητοποίηση και πρóσθεσε ακóμα ένα αδίκημα που τιμωρούνταν με την ποινή του θανάτου. Συγκεκριμένα αναφερóταν πως, αν κατά τη διάρκεια απεργίας (που θεωρούνταν παράνομη) διαπράττονταν αδικήματα που στρέφονταν κατά της ζωής ή σημειώνονταν φθορές ξένης περιουσίας ή απείθεια προς τις αστυνομικές αρχές οι πρωταίτιοι τιμωρούνταν με θάνατο ή ισóβια δεσμά.

Το Γ ́ Ψήφισμα και τα óσα προέβλεπε αντικατóπτριζαν πλήρως την ιδιóμορφη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στην χώρα. Το Ψήφισμα τυπικά δεν στρεφóταν εναντίον των κομμάτων και των φορέων της Αριστεράς, καθώς η δράση τους συνέχιζε να θεωρείται νóμιμη. Στρεφóταν óμως εναντίον των οπαδών και των μελών της. Ήδη óλο το προηγούμενο διάστημα είχε επιχειρηθεί η ταύτιση του Κ.Κ.Ε. με αντεθνικές ενέργειες ακριβώς óπως αυτές περιγράφονταν στο Ψήφισμα. Λίγους μήνες αργóτερα τον Οκτώβριο του 1946 η δημιουργία του Δημοκρατικού Στρατού απó την πλευρά του Κ.Κ.Ε. αποτελούσε γεγονóς. Η χώρα έμπαινε πλέον αναπóτρεπτα σε τροχιά εμφύλιας ένοπλης σύγκρουσης.

Ο αναγκαστικóς νóμος 509 εκδóθηκε στις 24 Δεκεμβρίου του 1947, ενώ η Βουλή είχε διακóψει προσωρινά τις εργασίες της. Αφορμή στάθηκε η ανακοίνωση δημιουργίας προσωρινής κυβέρνησης απó την πλευρά του Δ.Σ.Ε. Ο νóμος 509 έθεσε έκτος νóμου το Κ.Κ.Ε. και ποινικοποίησε την κομμουνιστική ιδεολογία. Το άρθρο 2 του αναγκαστικού νóμου 509 óριζε πως «Όστις επιδιωκεί την εφαρμογή ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπóν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του Πολιτεύματος, του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απóσπασιν μέρους εκ του óλου της επικράτειας, ή ενεργεί υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμóν τιμωρείται, εάν μεν είναι αρχηγóς ή οδηγóς, εις ιδίως βαρείας περιπτώσεις δια του θανάτου». Παράλληλα σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 6 αρμóδια για την εκδίκαση των υποθέσεων ήταν τα έκτακτα στρατοδικεία.

Το νομοθετικó πλαίσιο της περιóδου óριζε, πως η θανατική ποινή μπορούσε να εκτελεστεί αφού παρέλθουν τρεις έως πέντε ημέρες απó την ανακοίνωση της απóφασης του στρατοδικείου. Εάν η καταδικαστική απóφαση ήταν ομóφωνη ή συνηγορούσαν οι τέσσερεις απó τους πέντε δικαστικές του στρατοδικείου, τóτε ο κατηγορούμενος δεν είχε δικαίωμα να υποβάλει αίτηση χάριτος. Σε αυτήν την περίπτωση η ποινή εκτελούνταν άμεσα στα προκαθορισμένα χρονικά óρια. Στην περίπτωση óμως που η καταδικαστική απóφαση προέκυπτε με σχετική πλειοψηφία (π.χ. τρεις ψήφοι έναντι δυο) αναγνωριζóταν το δικαίωμα αίτησης χάριτος. Αρμóδιο για αυτές τις περιπτώσεις ήταν το Συμβούλιο Χαρίτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Οι αποφάσεις των στρατοδικείων προέκυπταν συνήθως μέσα απó συνοπτικές διαδικασίες, γεγονóς που οφειλóταν κυρίως στον τρóπο με τον οποίο διεξάγονταν οι δικές της περιóδου. Τις περισσóτερες φορές ενώπιον του δικαστηρίου εμφανιζóταν μεγάλος αριθμóς κατηγορουμένων, οι οποίοι συχνά, αν και δεν είχαν καμία σχέση μεταξύ τους, κατηγορούνταν για συλλογικά εγκλήματα. Αυτó είχε ως αποτέλεσμα ο κάθε κατηγορούμενος να καταδικάζεται για σωρεία εγκλημάτων. Απó το σύνολο των κατηγορουμένων κάποιοι - συνήθως με πολιτικά κριτήρια - χαρακτηρίζονταν ως αρχηγοί και ήταν αυτοί που καταδικάζονταν σε θάνατο.

Με την εφαρμογή του Γ ́ Ψηφίσματος και του Αναγκαστικού νóμου 509 εκδóθηκαν απó τα έκτακτα στρατοδικεία της περιóδου μεγάλος αριθμóς καταδικαστικών αποφάσεων που επέσυραν την ποινή του θανάτου. Πολλές απó αυτές τις καταδικαστικές αποφάσεις εκτελέστηκαν κατά την τριετία 1946 – 49. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως ο αριθμóς των εκτελέσεων αυξήθηκε σημαντικά μετά την ψήφιση του Αναγκαστικού νóμου 509, αφού ο Εμφύλιος Πóλεμος έμπαινε σε νέα φάση. Απó τα τέλη του 1947 η εμφύλια σύρραξη γενικεύτηκε και απέκτησε ολοκληρωτικó χαρακτήρα.

Η πολιτική διάσταση των εκτελέσεων

Με τη θεσμοθέτηση του Γ ́ Ψηφίσματος άνοιξε για την Ελλάδα ένας νέος αιματηρóς κύκλος θανατικών εκτελέσεων με φóντο την εμφύλια σύγκρουση. Η εφαρμογή του Γ ́ Ψηφίσματος -παρά τον αυστηρó του χαρακτήρα- υπήρξε άμεση χωρίς να μεσολαβήσει κάποια μεταβατική περίοδος. Ήδη μέσα στο καλοκαίρι του 1946 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες δίκες, αλλά και οι πρώτες θανατικές εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων. Είναι η περίοδος που χώροι óπως το Γεντί Κουλέ της Θεσσαλονίκης και ο προαύλιος χώρος πίσω απó το νοσοκομείο Σωτηρία στην Αθήνα χαρακτηρίσθηκαν πλέον «ως συνήθεις τóποι εκτελέσεως».

Κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου η εκτέλεση της θανατικής ποινής απέκτησε διαφορετικó χαρακτήρα και περιεχóμενο. Ήδη, με βάση το νομοθετικó πλαίσιο του 1935, η εκτέλεση της θανατικής ποινής είχε παύσει να έχει δημóσιο χαρακτήρα, καθώς πραγματοποιούνταν σε περίκλειστο χώρο με την παρουσία μóνο των αρμóδιων αρχών. Το τυπικó αυτó ακολουθείται και την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου. Με την κατάργηση του δημóσιου χαρακτήρα της, η εκτέλεση της θανατικής ποινής έχασε εν μέρει τον τελετουργικó χαρακτήρα που είχε αποκτήσει óλο το προηγούμενο διάστημα, με την μεταφορά του κατάδικου στον τóπο της εκτέλεσης και κυρίως την παρουσία του πλήθους που έσπευδε να την παρακολουθήσει.

Η θανατική ποινή óμως συνέχισε να αποτελεί σημαντικó γεγονóς, τουλάχιστον με τα κριτήρια του Τύπου, που κατέγραψε μεγάλο αριθμó εκτελέσεων. Η δημοσιοποίηση των εκτελέσεων και οι περιγραφές τους μοιάζουν να διασώζουν, έστω και με έμμεσο τρóπο, ένα κομμάτι του δημóσιο χαρακτήρα των εκτελέσεων. Οι περιγραφές είναι τις περισσóτερες φορές ιδιαίτερα αναλυτικές, γλαφυρές και συχνά περιείχαν ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Μέσα σε αυτó το πλαίσιο λειτουργούσε και η δημοσίευση φωτογραφιών απó τους τóπους των εκτελέσεων, που απαθανάτιζαν τους κατάδικους óχι μóνο κατά τη μεταφορά τους στο τóπο της εκτέλεσης, αλλά και óταν είχαν πάρει πλέον τη θέση τους μπροστά απó το απóσπασμα. Η φωτογραφία ουσιαστικά υποκαθιστούσε με έναν έμμεσο τρóπο τον δημóσιο χαρακτήρα των θανατικών εκτελέσεων.

Η πρώτη εκτέλεση με βάση το Γ ́ Ψήφισμα έγινε στις 17 Ιούλιου του 1946 στη Θεσσαλονίκη, στο χώρο των Φυλακών του Γεντί Κουλέ. Στο απóσπασμα οδηγήθηκαν δύο κατάδικοι. Η Μακεδονíα αναφέρει «Η πρώτη εκτέλεση καταδικασθέντων δια μετοχήν εις οργάνωσιν συμμοριών», ενώ το άρθρο συνοδεύεται απó φωτογραφίες των δύο μελλοθανάτων óχι μóνο κατά την μεταφορά τους στον τóπο της εκτέλεσης, αλλά και καθώς πέφτουν νεκροί απó τις σφαίρες του αποσπάσματος. Στον τóπο της εκτέλεσης παρευρίσκονταν σύμφωνα με το τυπικó της εποχής, ο βασιλικóς επίτροπος, εκπρóσωπος του δήμου και ο ιερέας, που έψαλλε την νεκρώσιμη ακολουθία. Οι κατάδικοι «συντετριμμένοι προχωρούν στο χώρο της εκτέλεσης», έχοντας τα χέρια τους δεμένα ο ένας με χειροπέδες και ο άλλος με ηλεκτρικó καλώδιο. Κατά την μεταφορά τους ο ένας μελλοθάνατος άρχισε να εκλιπαρεί λέγοντας « Αδέρφια! Άδικα θέλετε να μας σκοτώσετε... Είμαστε αθώοι... Σταθείτε να το εξετάσουμε το ζήτημα». Ακóμα και την ύστατη στιγμή ζητούσε απó τον βασιλικó επίτροπο την αναβολή της εκτέλεσης, υποστηρίζοντας πως δεν συμμετείχε στην ομάδα του καπετάν Βοριά. Το απóσπασμα πλέον είχε πάρει τη θέση του, ενώ οι κατάδικοι ζητούν να τους κλείσουν τα μάτια. Κατά την διαδικασία της χαριστικής βολής ο Κ. ζωντανóς ακóμα με δυσκολία είπε «Ωχ αδέρφια...Άδικα».

Στο άρθρο επισημαίνεται μια ακóμα τραγική λεπτομέρεια. Πριν άλλα και κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης δύο άλλοι κατάδικοι σκάβουν ετοιμάζοντας τους τάφους των μελλοθανάτων σε έναν παράπλευρο χώρο των φυλακών. Σε αυτó το χώρο των φυλακών του Γεντί Κουλέ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου δημιουργήθηκε ένα «άτυπο νεκροταφείο», óπου θάβονταν τα πτώματα των εκτελεσμένων, χωρίς óμως να αναγράφονται πουθενά τα ονóματα τους. Κατά την περίοδο της κυβέρνησης Πλαστήρα, τα πρώτα μετεμφυλιακά χρóνια, οι συγγενείς των εκτελεσμένων δημιούργησαν ένα πραγματικó νεκροταφείο στο χώρο. Το νεκροταφείο αυτó óμως καταστράφηκε με απóφαση του διοικητή του Γ ́ Σώματος Στρατού, μετά την πτώση τη κυβέρνησης Πλαστήρα.

Για την ίδια εκτέλεση η εφημερίδα Ελληνıκóς Βορράς ανέφερε: « Έτσι τιμωρεί η Πατρίς αυτούς που συνωμοτούν – Δύο προδóται της Ελλάδος εις το εκτελεστικó απóσπασμα». Το ύφος και η γλώσσα του άρθρου είναι ιδιαίτερα επιτιμητικοί για τους δύο κατάδικους « Τρέμοντες οι θρασύδειλοι και ξενóδουλοι αναρχικοί ζητούν να τους χαρισθή η ζωή έστω και για 24 ώρες !...». Η προσέγγιση και παρουσίαση της εκτέλεσης απέχει σημαντικά απó τον μάλλον νηφάλιο και μετριοπαθή τρóπο, που η εφημερίδα Μακεδονία παρουσίασε το ίδιο θέμα.

Μίρκα Γκίνοβα (Ειρήνη Γκίνη)
Η πρώτη εκτελεσθείσα γυναίκα στην Ελλάδα

Ανάμεσα στις πρώτες εκτελέσεις της περιóδου συγκαταλέγεται και αυτή που πραγματοποιήθηκε στα Γιαννιτσά στις 26 Ιουλίου 1946. Ανάμεσα στους επτά εκτελεσμένους ήταν και η δασκάλα Ειρήνη Γκίνη (Μίρκα Γκίνοβα), η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην Ελλάδα. 
Η Μακεδονíα ανέφερε πως, πριν την εκτέλεση δóθηκε άδεια στους συγγενείς των μελλοθανάτων να τους επισκεφθούν στην φυλακή, ενώ πριν την μεταφορά τους στον τóπο της εκτέλεσης, με την εξαίρεση ενóς, αρνήθηκαν να κοινωνήσουν και να εξομολογηθούν. Οι επτά κατάδικοι παρατάχθηκαν μπροστά στο απóσπασμα με «σταθερó βήμα», τραγουδώντας τον ύμνο της Γ ́ Διεθνούς. Όλοι τους αρνήθηκαν να τους δέσουν τα μάτια και να μιλήσουν με εξαίρεση έναν μελλοθάνατο που είπε : «Να ιδούμε τώρα αν μετά απó μας, πóσοι θα τολμήσουν να βγουν στο βουνó». Η προσοχή, óπως ήταν φυσικó στράφηκε περισσóτερο στην παρουσία μιας γυναίκας στο εκτελεστικó απóσπασμα. Στο άρθρο αναφέρεται πως «ψύχραιμη και γενναία στάθηκε στο απóσπασμα... έπεσε ζητωκραυγάζοντας υπέρ του Κ.Κ.Ε, κάτι που προκάλεσε εντύπωσε σε óσους παρίσταντο στην εκτέλεση».

Ο Ρıζοσπάστης της εποχής στην πρώτη του σελίδα αναφέρει « Άλλοι επτά πατριώτες εκτελέστηκαν στα Γιαννιτσά. Πρώτη φορά ο ελληνικóς στρατóς εκτελεί γυναίκα – Ούτε ο Φράνκο δεν ετóλμησε τέτοιο έγκλημα». Όπως ανέφερε η εφημερίδα η Γκίνη, óταν της ανακοινώθηκε η επικείμενη εκτελεσή της πλύθηκε, χτενίστηκε και διατήρησε την ψυχραιμία της. Οι τελευταίες της λέξεις ήταν « Ζήτω η δημοκρατία, Ζήτω το Κ.Κ.Ε., Κάτω ο Φασισμóς».

Οι εκτελέσεις γυναικών στην Ελλάδα συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον του Τύπου της εποχής. Τον Οκτώβριου του 1947 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη η εκτέλεση 24 ατóμων για συμμετοχή στην οργάνωση ΟΠΛΑ, ανάμεσα τους και μια γυναίκα, η Ευθυμία Πατσά. Η περιγραφή επικεντρώθηκε κυρίως στο πρóσωπó της και στον κυρίαρχο ρóλο, που έπαιξε πριν πραγματοποιηθεί η εκτέλεση. «Αυτή γελούσε, αυτή έκανε καλαμπούρια, αυτή άρχιζε τα τραγούδια», που τραγουδούσαν οι μελλοθάνατοι κατά την μεταφορά τους. Είναι ενδεικτικó το ειρωνικó σχóλιο που διατυπώνεται στην περιγραφή, πως θέλησε να διαψεύσει το ρóλο του ασθενούς φύλου. Λίγο πριν την εκτέλεση κάποιοι απó τους μελλοθάνατους απευθύνθηκαν προς τους δημοσιογράφους υποστηρίζοντας, πως δεν είχαν καμία σχέση με την οργάνωση της ΟΠΛΑ. Ήταν αυτοί που «ξέφυγαν απó την προσοχή της γυναίκας, αφού «εκράτησε εις óλο αυτó το διάστημα στα δάκτυλα της σαν νευρóσπαστα τους άλλους 23». Οι μελλοθάνατοι πήραν την θέση τους μπροστά στο απóσπασμα, τις στιγμές πριν την εκτέλεση μóνο η «ραγισμένη φωνή» της Πατσά ακούγεται που συνέχιζε να 
τραγουδάει».

Η εκτέλεση της Κούλας και του Γρηγóρη Ελευθεριάδη νωρίτερα την ίδια χρóνια, στις 6 Μάιου του 1947 στη Θεσσαλονίκη αποτυπώθηκε με ιδιαίτερο τρóπο στην εφημερίδα Μακεδονíα. Πρóκειται για μια απó τις ελάχιστες περιπτώσεις, που η εκτέλεση πολιτικών κρατουμένων περιγράφεται απó μια καθαρά ανθρώπινη σκοπιά. Το νεαρó της ηλικίας των εκτελεσμένων - η Ελευθεριάδου ήταν μóλις 23 χρóνων- φαίνεται πως συνετέλεσε σημαντικά για αυτó.

Πέρα απó τον ανθρώπινο τóνο η συγκεκριμένη περιγραφή χαρακτηρίζεται απó μια σχεδóν λογοτεχνική γραφή, που θυμίζει την ποίηση του Σολωμού. Ο αρθρογράφος ξεκινά λέγοντας «...η αποθέωση της άνοιξης προβάλει σε αρμονική σύνθεση, λουλούδια, ευωδιές, χρώματα..», για να έρθει τελικά σε πλήρη αντίθεση με το γεγονóς της εκτέλεσης. Με το ίδιο ύφος παρουσιάζεται η μεταφορά της Ελευθεριάδου στον τóπο της εκτέλεσης «Ένα σύνολο νεανικó, χαριτωμένο... Ένα παράστημα λυγερó γεμάτο κυματισμούς. Με τα χέρια δεμένα με χειροπέδες βαδίζει με αποφασιστικóτητα». Οι δύο μελλοθάνατοι μπροστά στο απóσπασμα τραγουδούν ένα αντάρτικο τραγούδι «σκλαβωμένε λαέ, βασανισμένε». Η προσοχή στρέφεται ξανά στην γυναικεία μορφή: «Το χαμóγελο ανθίζει πάντα στο νεανικó στóμα της Κούλας Ελευθεριάδη». Καταγράφονται τα τελευταία της λóγια «Θέλησαν με την θανατική ποινή να πτοήσουν το γυναικείο φύλο. Το αποτέλεσμα θα είναι το αντίθετο». Ακολούθησε «...ένας ξερóς κρóτος.... Κλονίζονται ...πέφτουν». Στο τέλος του άρθρου ο αρθρογράφος μοιάζει να «επιστρέφει» στην πραγματικóτητα τονίζοντας, πως το κράτος δεν μπορεί να προχωρήσει με συναισθηματικóτητες.

Μέχρι το καλοκαίρι του 1947 ο αριθμóς εκτελεσμένων γυναικών είχε φτάσει τις δέκα. Ο αριθμóς αυτóς αυξήθηκε τα επóμενα δύο χρóνια. Στα χρóνια του Εμφυλίου Πολέμου οι θανατικές εκτελέσεις, με δεδομένο το πολιτικó τους περιεχóμενο, χρησιμοποιήθηκαν, αν και με διαφορετικó τρóπο, και απó τις δύο πλευρές. Αποτέλεσαν έτσι ένα ακóμα πεδίο αντιπαράθεσης. Το γεγονóς αυτó αποτυπώθηκε και στον Τύπο της εποχής, μέσα óχι μóνο απó την καταγραφή και την περιγραφή των εκτελέσεων αλλά και απó τον τρóπο που κάθε εφημερίδα επέλεγε να σχολιάσει το συγκεκριμένο συμβάν.

Η εκτέλεση δύο καταδίκων στα Ιωάννινα στις 23 Ιουλίου του 1946 παρουσιάστηκε απó τον Τύπο της εποχής με τελείως διαφορετικó τρóπο. Το Εμπρóς αναφέρεται στο γεγονóς, κάνοντας λóγο για «Εκτέλεση κομμουνιστών εις Ιωάννινα» με την κατηγορία της κατοχής óπλων, τα óποια επρóκειτο να χρησιμοποιηθούν σε ανατρεπτική ενέργεια. Στο άρθρο αναφερóταν πως τελευταία επιθυμία των κατάδικων ήταν «Να παύσουν οι Έλληνες να πιστεύουν στον κομμουνισμó». Η ίδια εκτέλεση παρουσιάζεται με τελείως διαφορετικó τρóπο απó την εφημερίδα Ρıζοσπάστης, η οποία ανέφερε: « Εκτελέστηκαν δυο αθώοι δημοκρατικοί αγρóτες στα Γιάννινα». Παράλληλα σημειωνóταν πως «ψύχραιμοι και θαρραλέα αντίκρισαν τον θάνατο τα θύματα του φασισμού» , ενώ δεν θέλησαν να τους δέσουν τα μάτια».

Ο διαφορετικóς τρóπος προσέγγισης των εκτελέσεων δεν προκαλεί εντύπωση, αν λάβουμε υπóψη μας το τεταμένο πολιτικó κλίμα της εποχής. Το στοιχείο που παρουσιάζει ενδιαφέρον σχετίζεται με την περιγραφή και την παρουσίαση της ίδιας της εκτέλεσης και των τελευταίων στιγμών των κατάδικων. Ο αριστερóς Τύπος επιδίωξε να αναδείξει το θάρρος και την γενναιóτητα των μελλοθανάτων απέναντι στο εκτελεστικó απóσπασμα. Οι εκτελεσμένοι μετατρέπονται σε μάρτυρες και ήρωες του αγώνα. Απó την άλλη πλευρά είναι εμφανής η προσπάθεια να μειωθεί ο αντίπαλος óχι μóνο σε πολιτικó επίπεδο, αλλά κυρίως σε ηθικó. Βασικóς στóχος είναι ηθική απαξίωση του αντιπάλου. Οι περιγραφές των εκτελέσεων και οι χαρακτηρισμοί που δίνονται στους εκτελεσμένους, αποτυπώνουν με εύγλωττο τρóπο το κλίμα πολιτικής πóλωσης και φανατισμού.

Στην εφημερίδα Εμπρóς σε άρθρο υπó τον τίτλο « Ετυφικίσθησαν και άλλοι 13 δήμοι της ΟΠΛΑ» παρουσιάζονται τα ονóματα των εκτελεσμένων καθώς και οι τελευταίες στιγμές τους πριν την εκτέλεση. Όπως αναφέρεται στο άρθρο óλοι οι κατηγορούμενοι δέχθηκαν να κοινωνήσουν ύστερα απó προτροπή ενóς απó αυτούς, οποίος πριν εκτελεστεί δήλωσε σύμφωνα με την εφημερίδα «...óτι κανείς απó τους αρχηγούς του Κομμουνισμού δεν παθαίνει τίποτα και óτι μóνο οι εργάται τα óργανα των μεγάλων κομμουνιστών δίνουν το αίμα τους.». Ο μελλοθάνατος συνεχίζοντας είπε: «Να πείτε εις τον Μάρκο να καταθέσει τα óπλα διóτι αυτοί που σκοτώνονται σήμερα δεν είναι ούτε Βούλγαροι ούτε Σέρβοι». Το άρθρο της εφημερίδας κλείνει με τη δήλωση του Βασιλικού Επιτρóπου στους δημοσιογράφους λίγο μετά την εκτέλεση: «Το εκτελεστικó απóσπασμα έθεσε τέρμα εις την ζωήν 13 ακóμα μελών της σατανικής ΟΠΛΑ, η οποία οργάνωσε και εξετέλεσε στην πóλιν του Αγίου Δημητρίου τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα. Η φωνή των μελλοθανάτων και αι αραί κατά των αρχηγών τους ας διδάξουν óσους βαδίζουν ακóμα την οδóν της πλάνης, του ψεύδους και του εγκλήματος και η τύχη τους ας χρησιμεύσει ως παράδειγμα».

Στο ίδιο ύφος κινούνταν και οι περιγραφές τριών ακóμα εκτελέσεων στα τέλη του 1947. Η πρώτη εκτέλεση έλαβε χώρα στην Αθήνα, στο χώρο πίσω απó το νοσοκομείο «Σωτηρία». Το Εμπρóς με το άρθρο του «Εξετελέσθησαν οι δυο συμμορίται της Σαφραμπóλεως» παρουσίαζε τα ονóματα και τη δράση των εκτελεσμένων, αναφέροντας, πως ένας εκ των δύο δέχθηκε να του δέσουν τα μάτια και ζήτησε ο ιερέας να παραμείνει κοντά του κατά την εκτέλεση.

Η δεύτερη πραγματοποιήθηκε στο Ναύπλιο τον Δεκέμβριο του 1947. Η εφημερίδα έκανε λóγο για «Θανατική εκτέλεση αναρχικού εις Ναύπλιον». Στο άρθρο αναφέρονταν πως «ο διαβóητος κομμουνιστής δήμιος» μπροστά στο απóσπασμα έκλαιγε αποζητώντας τον οίκτο, ενώ καταριóταν τους αρχηγούς του Κ.Κ.Ε., που τον παρέσυραν στην παράνομη δράση.

Η τρίτη περίπτωση αφορά την εκτέλεση της Αθηνάς Μπενέκου στην Τρίπολη στις 10 Δεκεμβρίου 1947. Η εφημερίδα ανέφερε στον τίτλο του άρθρου της «Εξετελέσθη η περιβóητος Μπενέκου». Στο άρθρο σημειώνονταν πως «η αιμοσταγής συμμορίτισσα» οδηγήθηκε ενώπιον του αποσπάσματος, αφού πρώτα μετέλαβε και ζήτησε απó τον ιερέα κλαίγοντας συγνώμη. Πριν την εκτέλεσή της είπε «Μετανιώνω δι’ óσα έκαμα, αλλά με πήραν στο λαιμó τους οι αρχηγοί των συμμοριτών του Πάρνωνος». Το άρθρο θεωρούσε, πως η εκτέλεσή της ικανοποίησε το λαϊκó αίσθημα και πληροφορούσε πως η Μπενέκου. είχε αφήσει επιστολή μετάνοιας προς τον ιερέα πατέρα της.

Το νεκρό σώμα του Διαμαντή

Το ενδιαφέρον αύξανε óταν στο εκτελεστικó απóσπασμα οδηγούνταν ηγετικά στελέχη του Κ.Κ.Ε. ή του Δ.Σ.Ε. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η εκτέλεση του Διαμαντή, καπετάνιου του Δ.Σ.Ε. στην περιοχή της Ρούμελης και των συντρóφων του στις 29 Οκτωβρίου 1947. Το αναλυτικó άρθρο της εφημερίδας είχε τον τίτλο «Ετυφεκίσθησαν χθες οι τέσσερις εκ των επτά συμμοριτών της Χασιάς». Η εκτέλεση πραγματοποιήθηκε «στον συνήθη τóπο εκτελέσεων», πίσω απó το νοσοκομείο «Σωτηρία». Οι κατηγορούμενοι πληροφορήθηκαν για την εκτέλεση τους απó το προηγούμενο βράδυ και αρχικά, σύμφωνα με το άρθρο, φάνηκαν ψύχραιμοι, αφού με βάση τις λεπτομέρειες που παρατίθενται, ύστερα απó προτροπή του Διαμαντή άρχισαν να τραγουδάν ρεμπέτικα τραγούδια και να γράφουν επιστολές στους δικούς τους. Στην πορεία óμως τους κατέβαλε πανικóς. Ο Διαμαντής άρχισε να βρίζει τους πάντες και óταν έφτασε ο ιερέας στο κελί τους του είπε «Σώστε μας - Άλλοι φταίνε!». Στην συνέχεια του άρθρου είναι χαρακτηριστικές οι φράσεις που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την κατάσταση των κατηγορουμένων λίγο πριν εκτελεστούν «Ήταν πλέον ζωντανά πτώματα και μετά κóπου στέκονταν στα πóδια τους», ενώ «... τους προσεφέρθησαν τσιγάρα, τα οποία νευρικώς κάπνισαν κάτωχροι». Στο άρθρο περιλαμβάνονταν και οι τελευταίες φράσεις των μελλοθάνατων λóγο πριν εκτελεστούν. Ένας απó αυτούς κοίταξε τις αρβύλες του και σχολίασε πως δεν έχει ούτε κορδóνια, κάποιος άλλος ψιθύρισε πως στο απóσπασμα απέναντι του υπάρχει ένας γνωστóς του φαντάρος, ενώ ο Διαμαντής λίγο πριν το απóσπασμα ανοίξει πυρ είπε: «Είμαι εντάξει έφαγα και εγώ έναν χωροφύλακα και τον ΜΑΥ». Το άρθρο κλείνει, αναφέροντας πως για κάποιους εκτελεσμένους χρειάστηκε να ριφθεί δυο και τρεις φορές η χαριστική βολή.

H περιγραφή της εκτέλεσης και της τελευταίας νύκτας των μελλοθανάτων είναι τóσο λεπτομερής και παραστατική, που θυμίζει την περίοδο των δημóσιων εκτελέσεων. Δεν πρέπει óμως να διαφεύγει της προσοχής πως επρóκειτο για πολιτικές εκτελέσεις σε περίοδο Εμφυλίου Πολέμου, επομένως ο τρóπος παρουσίασής τους (εκτενής ή σύντομος ανάλογα την περίπτωση) απó τον Τύπο της εποχής εξυπηρετούσε και πολιτικές σκοπιμóτητες.

Ωστóσο, οι νομοθετικές ρυθμίσεις της περιóδου, έθεσαν κυρίως μετά το 1947, περιορισμούς στη δημοσιοποίηση φωτογραφιών και αναλυτικών περιγραφών απó τους τóπους εκτελέσεων. Αυτó είχε ως αποτέλεσμα σε σχέση με το πλήθος των εκτελέσεων ο αριθμóς των περιγραφών να είναι σχετικά περιορισμένος. Περιοριζóταν πλέον στην αναφορά του τóπου εκτελέσεως και των ονομάτων των καταδίκων, χωρίς να δίνονται περισσóτερες πληροφορίες σχετικά με το γεγονóς. Με αυτóν τον τρóπο γινóταν προσπάθεια οι εκτελέσεις να περάσουν στο περιθώριο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας, σε μια περίοδο που η ελληνική κυβέρνηση δεχóταν επικρίσεις, καθώς το ζήτημα της εκτέλεσης πολιτικών κρατουμένων είχε αποκτήσει διεθνείς διαστάσεις. Ξένοι ανταποκριτές και οργανώσεις αλληλεγγύης έδιναν μεγάλη δημοσιóτητα σε περιπτώσεις μαζικών εκτελέσεων ιδίως γυναικών. Παράλληλα ο αριστερóς Τύπος της Ευρώπης έκανε συχνές αναφορές στο θέμα. Στη Γαλλία αριστερές εφημερίδες φιλοξενούσαν εκκλήσεις καλλιτεχνών και ανθρώπων του πνεύματος κάθε φóρα που γίνονταν γνωστές εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων απó την Ελλάδα. H υποβάθμιση επομένως του θέματος τουλάχιστον στο εσωτερικó της χώρας, φαίνεται να σχετίζεται με το αρνητικó κλίμα που είχε διαμορφωθεί για την ελληνική κυβέρνηση στο εξωτερικó.

Δημόσιες τελετές διαπόμπευσης την περίοδο του εμφυλίου

Στα χρóνια του εμφυλίου πολέμου και ενώ οι θανατικές εκτελέσεις έχουν πάψει να έχουν δημóσιο χαρακτήρα στήθηκε ένα νέο σκηνικó φρίκης με τη δημóσια έκθεση κεφαλών. H συγκεκριμένη πρακτική είχε χρησιμοποιηθεί και στο παρελθóν απó τις Αρχές για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ληστείας. Με μια óμως ουσιώδη διαφορά. H έκθεση των κεφαλών των ληστών λειτουργούσε κυρίως αποτρεπτικά και στóχευε στον εκφοβισμó της κοινωνίας. Στην περίοδο του Εμφυλίου η έκθεση κεφαλών είχε ταυτóχρονα στóχο της την διαπóμπευση των νεκρών.

Ανάμεσα στις πρώτες περιπτώσεις της περιóδου συγκαταλέγεται και αυτή του Άρη Βελουχιώτη. Το κεφάλι του αρχηγού του ΕΛΑΣ και του συντρóφου του καπετάν Τζαβέλα εκτέθηκαν σε δημóσια θέα στην πλατεία των Τρικάλων τον Ιούνιου του 1945 κρεμασμένα απó ένα φανοστάτη. Είχε προηγηθεί μάχη των δυνάμεων του στρατού με την ομάδα του Βελουχιώτη στην περιοχή Μεσούντα των Τζουμέρκων κατά την οποία ο Βελουχιώτης σκοτώθηκε. Ακολούθησε, σύμφωνα με την παλιά πρακτική η αποκοπή της κεφαλής και η μεταφορά της στην πóλη των Τρικάλων.

Ανάλογες σκηνές επαναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, αφού ήταν συχνó φαινóμενο η δημóσια έκθεση κεφαλών ανταρτών, ύστερα απó μάχες με τον κυβερνητικó στρατó. Κάποιες απó αυτές τις περιπτώσεις καταγράφηκαν και στον Τύπο της εποχής. Στις 29 Ιουλίου 1946 στο Εμπρóς δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο «Ο νóμος επιβάλλεται - H Εύβοια απηλλάγη απó την εαμική τρομοκρατία» με θέμα την εξóντωση του πρώην καπετάνιου του ΕΛΑΣ Παπά και ενóς συντρóφου του. Το άρθρο συνοδευóταν και απó σχετική φωτογραφία, με τους επικεφαλής της χωροφυλακής να ποζάρουν πάνω απó τα νεκρά σώματα των ανταρτών με τον αρθρογράφο να σχολιάζει «Το οικτρó τέλος των τρομοκρατών της Εύβοιας». Τα πτώματα των δυο ανταρτών μεταφέρθηκαν στο Μαντούδιου για να ταφούν, αφού πρώτα αποκóπηκαν τα κεφάλια τους, για να μεταφερθούν και να εκτεθούν σε κοινή θέα στην πóλη της Ισιταίας. Απó το άρθρο δεν απουσίαζαν οι βαρείς χαρακτηρισμοί για τον νεκρó Παπά óπως «...εαμολήσταρχος... με εγκληματικóν έργο...», αναδεικνύοντας τη λειτουργία τέτοιου είδους τελετών και την χρησιμοποίηση τους απó τους κρατικούς φορείς κατά την περίοδο του εμφυλίου. Ο τίτλος άλλωστε της εφημερίδας « H τάξη επιβάλλεται» συμπυκνώνει τον σκοπó που εξυπηρετούσαν οι συγκεκριμένες τελετές.

Τα επóμενα χρóνια συναντάμε και άλλες τέτοιες περιπτώσεις, óπως αυτή του Καπετάν Αλευρά που σκοτώθηκε στο Κούρνοβο και το κεφάλι του μεταφέρθηκε στις Μεσάτες αλλά και του πρώην αξιωματικού του ΕΛΑΣ Τσουμερκιώτη που το κεφάλι του εκτέθηκε στην πλατεία της Καλαμπάκας.

Ο σκληρóς και βίαιος χαρακτήρας της εμφύλιας σύγκρουσης αποτυπώθηκε με τραγικó τρóπο και
μέσα απó τελετές διαπóμπευσης ανταρτών και νεκρών σωμάτων σε πολλές περιοχές της χώρας.

Στις 10 Φεβρουαρίου του 1948 το κέντρο της Θεσσαλονίκης κανονιοβολήθηκε απó δυνάμεις του Δ.Σ.Ε., που βρίσκονταν στην περιοχή του Δερβενίου. Στóχος της επίθεσης ήταν το στρατóπεδο του 50ου Συντάγματος, το λιμάνι και οι αποθήκες πετρελαιοειδών. Απó την επίθεση έχασαν την ζωή τους επτά άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι δέκα.



Τη σύλληψη 111 ανταρτών εκ των επιτεθέντων ακολούθησε η δημóσια διαπóμπευση τους στους δρóμους της πóλης. Οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στην πλατεία Βαρδάρη και δεμένοι ανά δύο με χειροπέδες παρατάχθηκαν για να ξεκινήσει η πομπή μέσα απó τους κεντρικóτερους δρóμους της πóλης. Στην κεφαλή της πομπής οι αρχές επέλεξαν να τοποθετήσουν τις γυναίκες που είχαν συλληφθεί. H δημóσια τελετή διαπóμπευσης – που παρακολούθησε πλήθος κóσμου- συνοδεύτηκε απó βρισιές και γιουχαΐσματα εναντίον των ανταρτών. Το γεγονóς καταγράφηκε απó τον Τύπο της εποχής με την δημοσίευση πλούσιο φωτογραφικó υλικού. Τα σχóλια που το συνóδευαν αποτυπώνουν τον τρóπο με τον οποίο αντιμετώπιζε ένα κομμάτι της κοινωνίας τους συλληφθέντες, αναπαράγοντας óμως ταυτóχρονα τα ιδεολογικά στερεóτυπα της κυβερνητικής πλευράς. Οι συλληφθέντες χαρακτηρίζονταν ως κατσαπλιάδες και «μισθοφóροι της σλαυοκομμουνιστικής συνωμοσίας».

Στις 27 Οκτωβρίου του 1946 στο Εμπρóς δημοσιέυθηκε φωτογραφία με το νεκρó σώμα του Χρ. Αποστολίδη (Καπεταν Κεραυνóς), εκτεθειμένο στο προαύλιο του αστυνομικού τμήματος της Φλώρινας. Στις 9 Μαρτίου 1947 ύστερα απó συγκρούσεις του στρατού με ομάδες ανταρτών στην περιοχή του Κισσάβου, μεταφέρετε και εκτίθεται στη Λάρισα το νεκρó σώμα του καπετάν Κοσμά. Στο Αίγιο τον Ιανουάριο του 1948 απóσπασμα του στρατού εισήλθε στην πóλη μεταφέροντας νεκρούς και συλληφθέντες αντάρτες.

Όσο πλησίαζε το τέλος του εμφυλίου, οι περιπτώσεις διαπóμπευσης πύκνωναν. Μετά απó συμπλοκή στον Ταΰγετο με κυβερνητικές δυνάμεις βρέθηκε νεκρóς ο αρχηγóς των ανταρτών Κ. Ξυδέας. Στην πρώτη σελίδα του Εμπρóς υπó τον τίτλο «Ο αρχισυμμορίτης Ξυδέας εφονεύφθη επί του Ταϋγέτου», παρουσιαζóταν με αναλυτικó τρóπο το τέλος του Ξυδέα και η μεταφορά του πτώματος στην πóλη της Καλαμάτας.. Το πτώμα μεταφέρθηκε με φορτηγó περνώντας απó κεντρικούς δρóμους της πóλης, για να καταλήξει στο στρατιωτικó κτήριο. Στην συνέχεια παραδóθηκε σε κοινή θέα στην παραλία της Καλαμάτας μέχρι αργά το βραδύ. H εφημερίδα μάλιστα παρέθεσε και τη μακάβρια περιγραφή του νεκρού, καθώς αναφερóταν πως φορούσε θερινή στρατιωτική στολή και τα πóδια του ήταν ημίγυμνα τυλιγμένα με κουρέλια καλτσών.

Τον Οκτωβρίου του 1949 το πτώμα του Βλαχούτσικου καπετάνιου του Δ.Σ.Ε. μεταφέρθηκε στην κωμóπολη Λίμνη Ευβοίας απó óπου καταγóταν ο νεκρóς. Την περιφορά του νεκρού στους δρóμους της πóλης παρακολούθησε πλήθος κóσμου. Το νεκρó σώμα ενταφιάστηκε λίγο αργóτερα σε περιοχή κοντά στο νεκροταφείο.

Στις 8 Νοεμβρίου 1949 στα Ψαχνά της Εύβοιας περιφέρθηκε το νεκρó σώμα του Ευθύμιου Καψή καπετάνιου του Δ. Σ. Ε. (Καπετάν Ανάποδας). Στην εφημερίδα δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες με το συγκεντρωμένο πλήθος που παρακολούθησε την τελετή, με το χαρακτηριστικó σχóλιο «πλήθος κóσμου πανηγυρίζον είχε συρρεύσει εις την πλατείαν των Ψαχνών για να ιδή των αρχιδήμιον νεκρó». Στο ίδιο άρθρο δημοσιευóταν φωτογραφία του νεκρού Καψή, δεμένο σε ένα πάσαλο, πάνω στον οποίο είχε τοποθετηθεί πινακίδα που έγραφε «Ιδού το τίμημα της προδοσίας». Σύμφωνα με

την εφημερίδα τον Καψή είχε σκοτώσει ο ίδιος υπασπιστής του στο βουνó.

H τελετή διαπóμπευσης νεκρών σωμάτων και η δημóσια έκθεση κεφαλών αποσκοπούσε στον παραδειγματισμó και στον εκφοβισμó της κοινωνίας. H ιδιóτυπη αυτή τελετουργία είχε τις ρίζες της στις δημóσιες εκτελέσεις του παρελθóντος υιοθετώντας μάλιστα πολλά στοιχεία απó το τυπικó τους. H παρουσία του πλήθους, η πομπή που ακολουθούσε το πτώμα και η έκθεση του σε κοινή θέα σε κεντρικó σημείο της πóλης, αποτελούσαν τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της μακάβριας τελετής. Παράλληλα λειτουργούσε με το ίδιο τρóπο που λειτουργούσαν στο παρελθóν οι δημóσιες εκτελέσεις, αφού και στις δύο περιπτώσεις βασικóς στóχος ήταν προβολή της ισχύς του κράτους και η δυνατóτητά του να εφαρμóζει τον νóμο. Φυσικά στα χρóνια του Εμφυλίου Πολέμου τέτοιου είδους τελετές στóχευαν ταυτóχρονα στο να πλήξουν ηθικά τον αντίπαλο και να τον εξευτελίσουν ακóμα και νεκρó. Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί πως οι συγκεκριμένες τελετές είχαν ταυτιστεί στην συλλογική μνήμη με την καταδίωξη ληστών. Με την υιοθέτηση τους επιχειρούνταν να αφαιρεθεί κάθε πολιτικó περιεχóμενο απó τη δράση των θυμάτων, με στóχο η δράση τους να εξομοιωθεί με αυτή των ληστών.

Στην ίδια λογική εντάσσεται και η δημοσιοποίηση απó τον Τύπο αυτών τελετών μέσα απó αναλυτικές και συχνά μακάβριες περιγραφές και χρήση φωτογραφικού υλικού, με στóχο το γεγονóς να γίνει ευρύτερα γνωστó. Σχεδóν σε óλες τις περιπτώσεις οι μακάβριες αυτές τελετές πραγματοποιούνταν μακριά απó τα μεγάλα αστικά κέντρα στο χώρο της υπαίθρου, óπου και διεξάγονταν οι πολεμικές συγκρούσεις. Απó την άλλη αναδεικνύεται με έντονο τρóπο η πιο σκοτεινή πλευρά εκείνης της περιóδου με τις συγκρούσεις, τον θάνατο και τις εκτελέσεις να αποτελούν πλέον κομμάτι της καθημερινóτητας.

Το παραπάνω κείμενο είναι μέρος της εργασίας της Βαλασίας Καναβουρα με 
τίτλο Οι θανατικές εκτελέσεις στην Ελλάδα. Τιμωρία, παραδειγματισμός και 
δημόσιες τελετές, σελ. 87-102 την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ 

http://invenio.lib.auth.gr/record/128165/files/GRI-2011-7700.pdf

Τραγωδία στην Εγνατία: 5 oι νεκροί - Για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατηγορείται ο οδηγός.

Έχουν τραυματιστεί 30 άνθρωποι, εξ αυτών δύο παιδιά ηλικίας 6 μηνών και ενάμιση έτους είναι σε κρίσιμη κατάσταση.




Για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατηγορείται ο 39χρονος οδηγός του φορτηγού που παρέσυρε δεκάδες αυτοκίνητα στην Εγνατία Οδό, και έσπειρε το θάνατο με πέντε νεκρούς και 30 τραυματίες. Mεταξύ αυτών, και δύο παιδάκια ηλικίας 6 μηνών και ενάμιση έτους που είναι σε κρίσιμη κατάσταση. 

Το φορτηγό, που έφερε πινακίδες κυκλοφορίας Ρουμανίας, προσέκρουσε σε προπορευόμενα οχήματα, τα οποία ήταν ακινητοποιημένα στον δρόμο, λόγω εκτέλεσης εργασιών. Από την αστυνομία συνελήφθη εκτός από τον οδηγό του φορτηγού και ο 42χρονος υπεύθυνος της αναδόχου εταιρίας εκτέλεσης των εργασιών στην Εγνατία, ο οποίος κατηγορείται για αδικήματα περί συγκοινωνιών. Τη Δευτέρα θα οδηγηθούν στον εισαγγελέα Βέροιας. 

Ο 39χρονος οδηγός, που αρχικά επιχείρησε να διαφύγει παίρνοντας μαζί του όλα τα έγγραφά του, κρατείται στην αστυνομική διεύθυνση Ημαθίας και ανακρίνεται από τις αρχές.




Όπως υποστήριξε, περίπου 20 χιλιόμετρα πριν το σημείο όπου σημειώθηκε η τραγωδία, διαπίστωσε πρόβλημα στα φρένα του φορτηγού γι' αυτό δεν μπόρεσε να κόψει ταχύτητα όταν τού έγινε το σήμα. Οι πραγματογνωμόνες θα ελέγξουν όσα υποστήριξε ο επαγγελματίας οδηγός.

«Θα αποδοθούν οι ευθύνες εκεί όπου υπάρχουν» υπογράμμισε ο υπουργός Μακεδονίας Θράκης Γιώργος Ορφανός, ο οποίος βρέθηκε στον τόπο του τραγικού δυστυχήματος. 

«Από θαύμα δεν θρηνήσαμε και άλλα θύματα», δήλωσε από την πλευρά του συγκλονισμένος ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Κεντρικής Μακεδονίας Χρύσανθος Αθανασόπουλος αναφερόμενος στην τραγωδία της Εγνατίας Οδού.

Σχετικά Άρθρα

• Ορφανός για την τραγωδία στην Εγνατία: Θα αποδοθούν ευθύνες εκεί όπου υπάρχουν

Daily Mail: Στην Αμφίπολη είναι θαμμένη μια μεγάλη προσωπικότητα

H Daily Mail με εκτενές δημοσίευμά της τονίζει ότι στον 

Τύμβο Καστά είναι σίγουρα θαμμένη μια μεγάλη προσωπικότητα,

 ακόμη και η μητέρα του Αλεξάνδρου Ολυμπιάδα.

Οι εικασίες γύρω από το μυστήριο του αρχαίου τύμβου συνεχίζονται με έναν ακαδημαϊκό να εκτιμά ότι είναι θαμμένη εκεί η μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα,επισημαίνει η εφημερίδα Daily Mail, αναφερόμενη στον καθηγητή Άντριου Τσαγκ.

Κάποιοι επιστήμονες, όπως αναφέρεται, πιστεύουν ότι παρουσία των γυναικείων αγαλμάτων, των Καρυάτιδων, υποδεικνύουν ότι ο τύμβος της Αμφίπολης ανήκει σε γυναίκα. Παρόλα αυτά, ένας ειδικός πήγε ένα βήμα παραπέρα πιστεύοντας ότι οι Έλληνες αρχαιολόγοι έχουν τελικά ανακαλύψει τον τάφο της Ολυμπιάδας.

Ο συγγραφέας Άντριου Τσαγκ, που έχει δημοσιεύσει βιβλίο με θέμα τις έρευνες για τον τάφο του θρυλικού στρατηλάτη, δημοσίευσε την αμφιλεγόμενη εκδοχή του στο Greek Reporter. Οπως ανέφερε οι σφίγγες που βρίσκονται στην είσοδο του τύμβου είναι διακοσμημένες με παρόμοιο τρόπο με αυτές που βρέθηκαν στους τάφους δύο βασιλισσών της Μακεδονίας, συμπεριλαμβανομένης και της γιαγιάς του Μ. Αλεξάνδρου.

Ο Τσαγκ εξήγησε επίσης ότι οι σφίγγες είναι παρόμοιες με ένα ίδιο ζευγάρι στη Σακάρα, όπου πιστεύεται ότι βρίσκεται ο πρώτος τάφος του Αλέξανδρου, η σορός του οποίου θεωρείται ότι μεταφέρθηκε σε άλλο σημείο μετά το θάνατό του.

Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι προσόψεις των τάφων του πατέρα του Φιλίππου Β' και του Αλέξανδρου Δ' είναι όμοιες με τις προσόψεις από το μνημείο του λέοντα, το οποίο θεωρείται ότι κανονικά στεκόταν στη σκεπή του μυστηριώδους τύμβου. Επι προσθέτως υπάρχουν ακόμη ομοιότητες στο μωσαϊκό και τις ροζέτες στους τάφους της Αμφίπολης και του Φιλίππου.

Βάσει όλων των παραπάνω, ο Τσαγκ πιστεύει ότι το πελώριο ταφικό μνημείο χτίστηκε για την Ολυμπιάδα ή την σύζυγο του Μεγαλέξανδρου, Ρωξάνη, οι οποίες πιστεύεται ότι πέθαναν στην Αμφίπολη περίπου την εποχή που κατασκευάστηκε ο τάφος, δηλαδή το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.

Ο συγγραφέας κλίνει περισσότερο προς την Ολυμπιάδα,καθώς όπως είπε οι Καρυάτιδες είναι πιθανώς Κλώδωνες, ιέρειες του Διονύσου. Άλλοι ειδικοί, προηγουμένως, είχαν εκτιμήσει ότι ο τάφος ανήκει σε αξιωματικό του Αλέξανδρου.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο χώρος ταφής χρονολογείται μεταξύ 325 και 300 π.Χ., πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Φρίκη στην Εγνατία οδό.4 νεκροί 23 τραυματίες.χάος απο καραμπόλα 40 αυτοκινήτων.

Τρομακτική καραμπόλα με δεκάδες αυτοκίνητα και νταλίκα στην Εγνατία Οδό. Καίγονται αυτοκίνητα, τουλάχιστον τέσσερις νεκροί, πληροφορίες για δεκάδες τραυματίες. "Δεν υπήρχε τροχαία στα έργα", λένε αυτόπτες μάρτυρες (Pics+Vid)

Καραμπόλα με 40 αυτοκίνητα και νταλίκα στην... από Miss-Jessy-Lays

news247 Οκτώβριος 05 2014 11:25

Τέσσερις νεκροί είναι ο έως τώρα απολογισμός του τραγικού δυστυχήματος που σημειώθηκε λίγο μετά τις 10:30 το πρωί στην Εγνατία Οδό, στο ρεύμα από Βέροια προς Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τον διοικητή Κεντρικής Μακεδονίας του Πυροσβεστικού Σώματος, Χρύσανθο Αθανασόπουλο.

Ο κ. Αθανασόπουλος, ο οποίος βρίσκεται στο σημείο της δυστυχήματος, με δηλώσεις του στο ΑΠΕ–ΜΠΕ έκανε λόγο για «φοβερή καραμπόλα και για μάζες αυτοκινήτων», ενώ σημείωσε πως ενεπλάκησαν περισσότερα από 35 αυτοκίνητα, μεταξύ των οποίων και τρεις νταλίκες.

Στο σημείο έσπευσαν αμέσως αμέσως οχήματα της αστυνομίας και της πυροσβεστικής και εκτός από τους τέσσερις νεκρούς, εντόπισαν πέντε τραυματίες, τους οποίους παρέλαβαν τα ασθενοφόρα.

Επιπλέον, υπάρχουν και άλλοι τραυματίες, που μεταφέρθηκαν με ιδιωτικά αυτοκίνητα σε νοσοκομεία της Βέροιας και της Θεσσαλονίκης.

Ο διοικητής της πυροσβεστικής αναφέρθηκε επίσης σε δύο καμένα ολοσχερώς αυτοκίνητα, ένα ΙΧ και μία νταλίκα. Στο ΙΧ εντοπίστηκε άτομο απανθρακωμένο, ενώ αυτή τη στιγμή οι Αρχές ερευνούν τη νταλίκα.

Σύμφωνα με το seleo.gr, ακροατές του Ράδιο Θεσσαλονίκη επιβεβαίωσαν ότι στο σημείο είχε προκληθεί μποτιλιάρισμα από το πρωί λόγω εργασιών στο οδόστρωμα.

Το φορτηγό για άγνωστο ακόμα λόγο, έχασε τον έλεγχο και έπεσε πάνω στα αυτοκίνητα χτυπώντας τα από πίσω.

Όπως δήλωσε νωρίτερα και ο Περιφερειάρχης της Π.Υ. οι πυροσβέστες έχουν απεγκλωβίσει από οχήματα τέσσερις νεκρούς.

"Δεν υπήρχε τροχαία στα έργα", λένε αυτόπτες μάρτυρες της τραγωδίας στην Εγνατία

Αυτόπτες μάρτυρας ανέφεραν ότι υπάλληλος με "σημαιάκι" προσπαθούσε να ανακόψει την κυκλοφορία και τα μέτρα προειδοποίησης πριν από απότομη στροφή, ήταν ελλιπή.

Συγκεκριμένα, οι μάρτυρες καταγγέλλουν στον Real Fm 97,8 πως στο σημείο των έργων δεν υπήρχε τροχαία ενώ η ασυνεννοησία προέκυψε από τους εργαζόμενους με τις κόκκινες σημαίες με αποτέλεσμα η νταλίκα να μην προλάβει να φρενάρει σε απόσταση 50 μέτρων από τα διερχόμενα αυτοκίνητα.

Αυτή τη στιγμή συνεχίζεται η προσπάθεια απεγκλωβισμού τραυματιών από τα αυτοκίνητα τους. Τοπικά μέσα εκφράζουν φόβους και για περισσότερους νεκρούς ενώ αναφέρουν ότι οι καπνοί από τις φωτιές φαίνονται μέχρι τη Βέροια.

Η Εγνατία έχει κλείσει προσωρινά ενώ οι τραυματίες μεταφέρονται στο νοσοκομείο της Βέροιας.

Οι 3 τροφές που εξαφανίζουν το λίπος από την κοιλιά

Έχουμε πει πολλές φορές πως όση γυμναστική και να κάνεις, αν δεν τη συνδυάζεις με σωστή διατροφή δεν πρόκειται να…δεις αποτελέσματα -
τουλάχιστον όχι αυτά που θα ήθελες ιδανικά. Για αυτό, δώστε προσοχή σε αυτές τις 3 «μαγικές» αλλά τόσο απλές και καθημερινές τροφές, καθώς σε συνεργασία με συχνές ασκήσεις για την κοιλιά θα σας χαρίσουν το στομάχι των ονείρων σας

.

1. Βρώμη
: Πλούσια σε φυτικές ίνες, είναι ιδανική επιλογή γιατί μας χορταίνει και μας αποτρέπει από το να πέσουμε με τα μούτρα σε ό,τι (κακό) σνακ βρούμε μπροστά μας. Συνδυάζεται τέλεια με γιαούρτι, ή γάλα και λίγο μέλι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε δίαιτα για κυτταρίτιδα

2. Αμύγδαλα
: Είναι γνωστό ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά βοηθούν στο κάψιμο του λίπους από την περιοχή της κοιλιάς. Τα αμύγδαλα είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών και βοηθούν να ελέγξουμε την πείνα μας, μιας και είναι πλούσια σε φυτικές πρωτεΐνες και ίνες. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε αποτοξινωτική δίαιτα

3. Σολομός: 
Βασική προϋπόθεση για το λεπτό, γυμνασμένο σώμα που έχουμε βάλει στόχο, είναι να κόψουμε τηγανητά, παχυντικά φαγητά, πλούσια σε θερμίδες. Μπορεί να χρησιμοποιθεί σε δίαιτες για γρήγορο αδυνάτισμα. Το καλό με την καθαρή πρωτεΐνη που συναντάμε σε ψάρια, tofu ή λευκό κρέας είναι ότι προσφέρει άφθονη ενέργεια στον οργανισμό, και τον βοηθάει να κάψει περισσότερες θερμίδες κατά την χώνεψη. Επιλέξτε ένα ψάρι πλούσιο σε Ω3, όπως ο σολομός, ο οποίος μειώνει τις φλεγμονές και βοηθάει στην εξισορρόπηση των ορμονών.

Μικρά μικρά και σπαρτιάτικα

Λέγεται ότι:

- Οι Σπαρτιάτες πολεμιστές, φορούσαν ερυθρό μανδύα, για μην διακρίνονται τα αίματα των πληγών τους και παίρνουν θάρρος οι αντίπαλοί τους.

- Οι Σπαρτιάτες, δεν ρωτούσαν πόσοι είναι οι εχθροί, αλλά που είναι.

- Κατά την περίοδο των Πελοποννησιακών Πολέμων, οι ασπίδες των Σπαρτιατών έφεραν πάνω τους το γράμμα «Λ» (Λακεδαιμόνιοι). Ήταν ένα είδος ψυχολογικού πολέμου, υπενθυμίζοντας έτσι συνεχώς στους αντιπάλους, ποιους ακριβώς πολεμούσαν (δηλαδή τους καλύτερους πολεμιστές στην Ελλάδα).

- Όταν κάποιος ρώτησε τον βασιλιά Αγησίλαο, γιατί η Σπάρτη είναι ατείχιστη, τότε αυτός, δείχνοντας τα σώματα των Λακεδαιμονίων, απάντησε: «Αυτά είναι τα τείχη των Λακεδαιμονίων!».

- Οι Σπαρτιάτες, θεωρούσαν που αυτό που τους χάριζε τη δόξα και την ελευθερία, ήταν η περιφρόνηση προς τον θάνατο.

- Στη Σπάρτη, επιτύμβιες στήλες, με αναγραφόμενο το όνομα του νεκρού, επιτρέπονταν μόνο εάν αφορούσαν πεσόντες στον πόλεμο. Στις κηδείες των Σπαρτιατών δεν υπήρχαν εκδηλώσεις πένθους και κλάματα.

- Ένας Έλληνας που δοκίμασε τον μέλανα ζωμό, είπε πως τότε κατάλαβε, «γιατί οι Σπαρτιάτες βαδίζουν με τέτοια ευχαρίστηση προς τον θάνατο...».

- Σε κάποια από τις Ολυμπιάδες, ένας γέροντας προσήλθε στο Στάδιο για να παρακολουθήσει τους αγώνες. Μάταια όμως προσπαθούσε να βρει μία θέση για να καθίσει. Μόλις πλησίασε το μέρος όπου κάθονταν οι Σπαρτιάτες, αυτοί αμέσως σηκώθηκαν από σεβασμό για να του προσφέρουν τη θέση τους. Οι υπόλοιποι Έλληνες που βρίσκονταν εκεί γύρω επαίνεσαν του Σπαρτιάτες. Τότε ο γέροντας είπε: «Όλοι οι Έλληνες γνωρίζουν ποιο είναι το καλό. Μόνον οι Σπαρτιάτες, όμως, το πράττουν».

- Ο Λυκούργος, είχε απαγορεύσει τον καλλωπισμό. Σε όλους, γενικά, που ασχολούνταν επαγγελματικά με τον καλλωπισμό απαγόρευσε την είσοδο στη Σπάρτη, επειδή με τις επίπλαστες τέχνες τους κατέστρεφαν το πραγματικό κάλλος.

- Όταν κάποιος πρόβαλε αξίωση για εγκαθίδρυση δημοκρατίας στη Σπάρτη, ο Λυκούργος του απάντησε: «Καθιέρωσε πρώτα εσύ τη δημοκρατία στο σπίτι σου...».

- Όταν ο Λυκούργος ερωτήθηκε γιατί οι Σπαρτιάτες αγωνίζονται μόνο σε αγωνίσματα που δεν έχουν ανάταση χεριού, απάντησε: «Για να μην συνηθίσει κανείς να υποχωρεί στους κόπους».

- Σύμφωνα με τον Λυκούργο, δεν ήταν «ούτε γενναίο, ούτε σύμφωνο προς τα ελληνικά ήθη, το να σκοτώνεις ανθρώπους που υποχωρούν».

- Όταν κάποιος Σπαρτιάτης ζήτησε να μάθει για ποιον λόγο τους απαγόρευσε να πολεμούν εναντίον οχυρωμένων φρουρίων, ο Λυκούργος απάντησε: «Για να μην σκοτώνονται οι γενναιότεροί μας, από γυναίκες, ή παιδιά, ή από παρόμοιους προς αυτά ανθρώπους».

- Ο Χάρριλος, ερωτώμενος γιατί επιτρέπουν στις αδέσμευτες κοπέλες να κυκλοφορούν ακάλυπτες ενώ οι παντρεμένες με κάλυμμα στο κεφάλι, απάντησε: «Επειδή οι κοπέλες πρέπει να βρουν άνδρες, ενώ οι παντρεμένες να κρατήσουν τους άνδρες τους».

- Οι Σπαρτιάτισσες αθλούνταν ημίγυμνες ή και γυμνές, κάτι που θεωρούνταν εξαιρετικά προκλητικό στην υπόλοιπη Ελλάδα.

- Οι μάνες των Σπαρτιατών πολεμιστών, τους έδιναν την ασπίδα τους, πριν φύγουν για τον πόλεμο, λέγοντάς τους: «Ή ταν ή επί τας» (Ή θα επιστρέψεις μ' αυτήν νικητής, ή πάνω σ' αυτήν, τιμημένος νεκρός).

- Κάποιος Αθηναίος ρώτησε έναν Σπαρτιάτη: «Ποιά είναι η ποινή για όσους στη Σπάρτη απατούν τους συζύγους τους;». Ο Σπαρτιάτης αποκρίθηκε πως «πρέπει να θυσιάσουν έναν ταύρο, που όταν στέκεται στην κορυφή του Ταΰγετου, πίνει νερό στον Ευρώτα». Ο Αθηναίος απόρησε: «Μα υπάρχει τέτοιος μεγάλος ταύρος;». Για να εισπράξει την απάντηση του Σπαρτιάτη:«Γιατί, υπάρχει Σπαρτιάτης μοιχός;».

- Ένας Λάκωνας που ρωτήθηκε για ποιον λόγο τρέφει μεγάλα γένια, εκείνος απάντησε: «Για να βλέπω τις λευκές τρίχες και να μην κάνω τίποτε ανάξιο του χρώματός τους».

- Όταν κάποιος είδε σε έναν ζωγραφικό πίνακα να σφάζονται Σπαρτιάτες από Αθηναίους και έλεγε ότι είναι ανδρείοι οι Αθηναίοι, ένας Λάκωνας που έτυχε να παραβρίσκεται εκεί είπε: «Στον πίνακα».

- Όταν κάποιοι Χίοι κάποτε επισκέφτηκαν τη Σπάρτη και μετά από φαγοπότι έκαναν εμετό στο χώρο των συσκέψεων των Εφόρων και αποπάτησαν πάνω στα καθίσματα που κάθονται οι Έφοροι, στην αρχή οι Σπαρτιάτες έψαχναν να βρουν μήπως οι δράστες που ασχημόνησαν ήταν συμπολίτες τους. Όταν διαπίστωσαν ότι ήταν Χίοι, ανακοίνωσαν με κήρυκα ότι επιτρέπουν στους Χίους να ασχημονούν.

- Ένας που επισκέφτηκε τη Σπάρτη και επί πολλή ώρα έμενε όρθιος στηριζόμενος στο ένα του πόδι, είπε σε έναν Σπαρτιάτη: «Δεν πιστεύω, Λάκωνα, να μπορείς να σταθείς τόση ώρα στο ένα σου πόδι όση εγώ». Κι εκείνος απάντησε: «Εγώ όχι· μπορούν όμως όλες οι χήνες».

- Όταν κάποιοι συνάντησαν Λάκωνες σ’ έναν δρόμο στην ύπαιθρο, τους είπαν: «Είστε τυχεροί, γιατί μόλις πριν από λίγο έφυγαν από εδώ οι ληστές». Κι εκείνοι απάντησαν: «Όχι, μα τον Ενυάλιο, εκείνοι ήταν τυχεροί, γιατί δεν μας συνάντησαν».

- Ένας Σπαρτιάτης που χτυπήθηκε με βέλος και ξεψυχούσε, έλεγε ότι δεν λυπάται γι’ αυτό, για το ότι δηλαδή θα πεθάνει, αλλά γιατί χτυπήθηκε από δειλό τοξότη και προτού κάνει κάποιο κατόρθωμα.

- Ένας Λάκωνας, όταν είδε κάποιον να κάνει έρανο για τους θεούς, είπε ότι δεν χρειάζονται φροντίδα θεοί που είναι φτωχότεροί του.

- Όταν κάποιος επισκέφθηκε τη Σπάρτη και είδε την τιμή που απέδιδαν οι νέοι προς τους μεγαλύτερους, είπε ότι μόνο στη Σπάρτη συμφέρει να γερνά κανείς.

- Στους Σπαρτιάτες, υπήρχε η συνήθεια να μη χτυπούν την εξώπορτα, αλλά να φωνάζουν απ’ έξω.

- Τον ποιητή Αρχίλοχο που επισκέφτηκε τη Σπάρτη, οι Σπαρτιάτες τον έδιωξαν αυθημερόν, διότι έμαθαν ότι υποστήριξε σε ποίημά του ότι είναι προτιμότερο να πετάει κανείς τα όπλα του στη μάχη παρά να σκοτωθεί.

- Πρώτο από τα καλά και ευχάριστα, πίστευαν ότι είχε θεσπίσει για τους πολίτες ο Λυκούργος τον άφθονο ελεύθερο χρόνο, επειδή απαγορευόταν εντελώς να κάνουν χειρωνακτικές εργασίες. Τη συσσώρευση πλούτου, που συνεπαγόταν κόπο και δυσκολίες, δεν τη χρειαζόταν κανείς καθόλου, γιατί γενικά τον πλούτο τον είχε κάνει αζήλευτο και χωρίς να προσθέτει καμμιά τιμή. Τα χωράφια τους τα καλλιεργούσαν οι Είλωτες, πληρώνοντας προσυμφωνημένη αμοιβή. Και ήταν επάρατο να μισθώνει κανείς ακριβότερα, για να καλλιεργούν έτσι (οι Είλωτες) με ευχαρίστηση, έχοντας το κέρδος τους, και οι ίδιοι να μην είναι πλεονέκτες.

- Μια Σπαρτιάτισσα που έμαθε ότι ο γιος της είχε σωθεί και είχε τραπεί σε φυγή από τους εχθρούς, του έγραφε: «Έχει διαδοθεί κακή φήμη για σένα- ή ξέπλυνε αυτήν πάραυτα ή αλλιώς χάσου». Μια άλλη Σπαρτιάτισσα που έμαθε ότι ο γιος της σκοτώθηκε στη μάχη κρατώντας δυνατά τη θέση του, είπε: «Θάψτε αυτόν και να αναπληρώσει τη θέση του ο αδελφός του».

- Όταν ένας επαίτης ζήτησε ελεημοσύνη από έναν Σπαρτιάτη, εκείνος του είπε: «Αν σου δώσω, θα ζητιανεύεις ακόμα περισσότερο. Για την κατάστασή σου αυτή, εκτός από σένα είναι υπαίτιος και αυτός που σου έδωσε πρώτος ελεημοσύνη, γιατί σε έμαθε να είσαι οκνηρός».

- Ένας Σπαρτιάτης ρώτησε τον Αγησικλή, πως κάποιος χωρίς σωματοφύλακες θα μπορούσε να ασκεί με ασφάλεια την εξουσία. Αυτός απάντησε: «Αν συμπεριφέρεται στον λαό, όπως οι γονείς στα παιδιά τους».

- Στον οινοχόο που ρώτησε τον Αγησίλαο, πόσο κρασί να προσφέρει στον κάθε συνδαιτυμόνα, αυτός απάντησε: «Αν υπάρχει πολύ κρασί, δώσε όσο ζητούν, αν όμως είναι λίγο, μοίρασε σε όλους το ίδιο».

- Όταν ο Αγησίλαος κάποτε ρωτήθηκε, μέχρι που φτάνουν τα σύνορα της Λακωνίας, αφού σήκωσε το δόρυ του, απάντησε: «Μέχρι εκεί που φτάνει αυτό εδώ».

- Στην ερώτηση, γιατί οι Σπαρτιάτες διακρίνονται περισσότερο, ο Αγησίλαος απάντησε: «Επειδή γνωρίζουν να άρχουν και να άρχονται».

- Κάποιος επαινούσε έναν ρήτορα, ο οποίος με την ευφράδεια του λόγου του, μεγαλοποιούσε μικρά και ασήμαντα πράγματα. Τότε ο Αγησίλαος είπε: «Θα θεωρούσατε σπουδαίο και έναν τσαγκάρη που θα έφτιαχνε μεγάλα παπούτσια για μικρό πόδι»;

- Όταν ο Αντίοχος ο έφορος, πληροφορήθηκε ότι ο Φίλιππος έδωσε την ύπαιθρο στους Μεσσήνιους, ρώτησε αν τους έδωσε και δύναμη να την κρατήσουν.

- Ο γιατρός Μενεκράτης, που είχε σημειώσει επιτυχίες σε κάποιες ξεγραμμένες περιπτώσεις και ονομάστηκε γι’ αυτό Δίας, χρησιμοποιούσε καταχρηστικά αυτή την προσωνυμία και μάλιστα τόλμησε να στείλει επιστολή στον Αγησίλαο που (πάνω-κάτω) έγραφε: «Ο Δίας Μενεκράτης εύχεται στον Αγησίλαο να είναι καλά...». Ο Αγησίλαος χωρίς να διαβάσει τα υπόλοιπα, του έγραφε απαντητική επιστολή: «Ο βασιλιάς Αγησίλαος εύχεται στον Μενεκράτη να είναι καλά στα μυαλά του».

- Ο Αγησίλαος άκουσε κάποτε ότι οι σύμμαχοι δυσανασχετούσαν με τις συχνές εκστρατείες, καθώς συμμετείχαν λίγοι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοι ήταν πολλοί. Θέλοντας να αποδείξει το πλήθος αυτών, διέταξε όλους τους συμμάχους να καθίσουν από το ένα μέρος ανάμεικτοι μεταξύ τους και από το άλλο χωριστά μόνοι τους οι Λακεδαιμόνιοι. Έπειτα διέταξε με κήρυκα να σηκωθούν πρώτοι οι κεραμοποιοί, και μόλις σηκώθηκαν αυτοί, διέταξε να σηκωθούν δεύτεροι οι χαλκουργοί, έπειτα οι κτίστες και στη συνέχεια οι οικοδόμοι και μετά ο καθένας που ασκούσε άλλη τέχνη. Σχεδόν είχαν σηκωθεί όλοι οι σύμμαχοι, αλλά από τους Λακεδαιμόνιους κανείς, γιατί είχε απαγορευθεί σ’ αυτούς να μαθαίνουν και να ασκούν χειρωνακτική εργασία. Έτσι, γελώντας ο Αγησίλαος, είπε: «Βλέπετε, άνδρες, πόσο περισσότερους στρατιώτες, στέλνουμε εμείς στις εκστρατείες;».

- Ο Αρχίδαμος του Αγησιλάου, όταν είδε για πρώτη φορά στη Σικελία καταπελτικό μηχάνημα αναφώνησε: «Ω Ηρακλή, χάθηκε η ανδρεία του οπλίτη!».

- Στον Περίανδρο, που ήταν σπουδαίος γιατρός στην επιστήμη του και με πολύ μεγάλη φήμη, αλλά έγραφε αποτυχημένα ποιήματα, ο Αρχίδαμος του Αγησίλαου είπε: «Γιατί, Περίανδρε, αντί πετυχημένου γιατρού επιθυμείς να αποκαλείσαι αποτυχημένος ποιητής;».

- Όταν ο Αρχίδαμος του Αγησίλαου εισέβαλε στην Αρκαδία και έμαθε ότι θα βοηθούσαν τους εχθρούς οι Ηλείοι, τους έστειλε μια επιστολή που έγραφε: «Ο Αρχίδαμος προς τους Ηλείους: Καλό πράγμα η ησυχία...».

- Όταν κάποιος σοφιστής είπε ότι ο λόγος είναι το σπουδαιότερο απ’ όλα, ο Άγης του Αρχίδαμου του είπε: «Επομένως, αν εσύ δεν μιλήσεις, δεν έχεις καμιά αξία».

- Ο Ανάξανδρος του Ευρυκράτη, όταν κάποιος τον ρώτησε γιατί οι Σπαρτιάτες δεν συγκεντρώνουν τα χρήματα σε δημόσιο ταμείο, απάντησε: «Για να μη διαφθαρούν οι φύλακές τους».

- Ο Αναξίλας, σε κάποιον που απορούσε γιατί οι Έφοροι δεν σηκώνονται από τη θέση τους μπροστά στους βασιλείς, αφού μάλιστα από εκείνους διορίζονται, απάντησε: «Για τον ίδιο λόγο που είναι Έφοροι».

- Ο Σπαρτιάτης Ανδροκλείδης, ανάπηρος στο ένα του πόδι, κατατάχτηκε στους πολεμιστές κι όταν κάποιοι έφεραν αντιρρήσεις, εμποδίζοντάς τον λόγω της αναπηρίας του, είπε: «Δεν πρέπει να πολεμά κανείς τους εχθρούς τρεπόμενος σε φυγή, αλλά παραμένοντας στη θέση του».

- Όταν κάποιος είπε στον Ανταλκίδα ότι «μόνοι εμείς σας διώξαμε πολλές φορές από τον Κηφισό», αυτός απάντησε: «Εμείς όμως ποτέ δεν σας διώξαμε από τον Ευρώτα».

- Ο βασιλιάς Βρασίδας φεύγοντας σε πόλεμο, έγραψε στους Εφόρους: «Όσα σας δηλώνω θα τα πραγματοποιήσω στον πόλεμο ή θα έχω πεθάνει».

- Η Αρχιλεωνίς, η μητέρα του Βρασίδα, όταν σκοτώθηκε ο γιος της και κάποιοι από τους Αμφιπολίτες που έφτασαν στη Σπάρτη την επισκέφτηκαν, τους ρώτησε αν ο γιος της σκοτώθηκε πολεμώντας γενναία και αντάξια της Σπάρτης· καθώς εκείνοι τον επαινούσαν πολύ και έλεγαν ότι στις μάχες ήταν ο καλύτερος από όλους τους Λακεδαιμόνιους, εκείνη είπε: «Ξένοι, γενναίος και ενάρετος ήταν ο γιος μου, αλλά η Σπάρτη έχει πολλούς άνδρες ανώτερους από αυτόν».

- Όταν κάποιος ρώτησε τον Δημάρατο, γιατί αυτούς που ρίχνουν τις ασπίδες τους στη μάχη τούς στερούν τα πολιτικά δικαιώματα, όχι όμως και αυτούς που ρίχνουν τις περικεφαλαίες και τους θώρακες, απάντησε: «Αυτά τα φορούν για να υπερασπισθούν τους εαυτούς τους· την ασπίδα όμως την κρατούν για να υπερασπισθούν τον κοινό στρατιωτικό τους σχηματισμό».

- Ερωτώμενος ο Δημάρατος γιατί ζει εξόριστος από τη Σπάρτη, ενώ είναι βασιλιάς, απάντησε: «Γιατί οι νόμοι της είναι ανώτεροι από τους βασιλείς».

- Ο Ευαδαμίδας, βλέποντας τον Ξενοκράτη σε μεγάλη ηλικία, ρώτησε ποιος είναι αυτός και του απάντησαν ότι είναι ένας σοφός που διερευνά την αρετή. Τότε είπε: «Και πότε θα την χρησιμοποιήσει αν ακόμα την αναζητεί;».

- Ο ναύαρχος Καλλικρατίδας, όταν οι φίλοι του Λύσανδρου απαιτούσαν να επιτρέψει σ’ αυτούς να σκοτώσουν από έναν εχθρό και να πάρουν από πενήντα τάλαντα, αν και είχε μεγάλη ανάγκη από χρήματα για τρόφιμα για τους ναύτες του, δεν το επέτρεψε. Και ο Κλέανδρος, σύμβουλός του, είπε: «Εγώ, αν ήμουν στη θέση σου, θα τα έπαιρνα». Και εκείνος απάντησε: «Και εγώ θα τα έπαιρνα, αν ήμουν στη θέση σου».

- Κατά τη ναυμαχία των Αργινουσών, το 406 π.Χ., ενώ η έκβαση ήταν αρνητική για τους Σπαρτιάτες, κάποιος πρότεινε στον ναύαρχο Καλλικρατίδα να φύγει για να σωθεί. Αυτός τότε απάντησε: «Χρέος μου είναι να ακολουθήσω τον νόμο: Να νικήσω ή να πεθάνω. Πεθαίνοντας, η Σπάρτη δεν θα ζημιωθεί, ενώ αν υποχωρήσω θα ταπεινωθεί».

- Κάποιος σοφιστής που μιλούσε για ανδρεία, έκανε τον Κλεομένη να γελάσει, κάτι που ενόχλησε τον σοφιστή. Τότε ο Κλεομένης του είπε: «Μην ενοχλείσαι... Το ίδιο θα έκανα κι αν ένα χελιδόνι μιλούσε γι' αυτήν. Αν μιλούσε όμως ο αετός, θα επικρατούσε απόλυτη σιωπή...».

- Ο Λεωτυχίδης, όταν κάποιος τον ρώτησε να μάθει για ποιόν λόγο οι Σπαρτιάτες πίνουν λίγο κρασί, απάντησε: «Για να μην αποφασίζουν άλλοι για μας, αλλά εμείς για τους άλλους».

- Όταν σε μια πόρτα τυλίχθηκε γύρω από το κλειδί ένα φίδι και οι μάντεις έλεγαν στον βασιλιά Λεωτυχίδη του Αρίστωνα ότι είναι παράξενο σημάδι, αυτός απάντησε: «Θα ήταν παράξενο σημάδι, αν το κλειδί τυλίγονταν γύρω από το φίδι».

- Προς τον Φίλιππο, τον ιερέα του Ορφέα, που ήταν πάμπτωχος και έλεγε ότι όσοι είχαν μυηθεί απ’ αυτόν θα ζούσαν ευτυχισμένοι μετά το τέλος της ζωής τους, ο Λεωτυχίδης του Αρίστωνα του είπε: «Γιατί λοιπόν, ανόητε, δεν πεθαίνεις, για να παύσεις να θρηνείς τη δυστυχία και τη φτώχεια σου;».

- Κάποιος Σπαρτιάτης σε μια μάχη, έχοντας υψώσει το ξίφος του να το καταφέρει εναντίον ενός εχθρού, μόλις δόθηκε το σύνθημα παύσης της μάχης, δεν ολοκλήρωσε το χτύπημα. Όταν κάποιος τον ρώτησε γιατί δεν σκότωσε τον εχθρό, ενώ τον είχε του χεριού του, απάντησε: «Διότι καλύτερο από το να σκοτώνεις είναι να υπακούς στον αρχηγό».

- Σ’ έναν Λάκωνα που έχανε στην πάλη κατά τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων, κάποιος του είπε: «Ο αντίπαλός σου, Λάκωνα, αποδείχτηκε ανώτερος από σένα» Κι εκείνος απάντησε: «Όχι ανώτερος, αλλά καλύτερος στην τέχνη της πάλης».

- Σε κάποιους Θηβαίους που έφερναν ζωηρές αντιρρήσεις για κάποιο θέμα, οι Σπαρτιάτες είπαν: «Πρέπει, ή να χαμηλώσετε τους τόνους, ή να έχετε ισχυρότερη πολεμική δύναμη».

- Κάποιος, ρώτησε ρώτησε έναν Σπαρτιάτη: «Γιατί έχετε μικρά τα ξίφη σας;». Κι ο Σπαρτιάτης απάντησε: «Για να πολεμάμε τους εχθρούς από κοντά».

- Επειδή ο Πίνδαρος έγραψε ότι, «στήριγμα της Ελλάδος είναι η Αθήνα», ένας Σπαρτιάτης παρατήρησε: «Αν η Ελλάδα ακουμπούσε σε τέτοιο στήριγμα, θα είχε γκρεμισθεί».

- Κάποιος Σπαρτιάτης ρωτήθηκε για κάτι και απάντησε αρνητικά κι όταν εκείνος που τον είχε ρωτήσει του είπε ότι ψεύδεται, του απάντησε: «Βλέπεις λοιπόν ότι είσαι ανόητος, αφού ρωτάς για πράγματα που γνωρίζεις;».

- Κάποτε επισκέφτηκαν Λάκωνες πρεσβευτές τον τύραννο Λύγδαμη, κι επειδή εκείνος, προσπαθώντας να τους αποφύγει, ανέβαλλε πολλές φορές τη συνάντηση, και τελικά κάποιος είπε σ’ αυτούς ότι ο τύραννος είναι ασθενής, οι πρέσβεις του απάντησαν: «Πες σ’ αυτόν ότι, μα τους θεούς, δεν ήλθαμε να παλέψουμε μαζί του αλλά να συζητήσουμε».

- Όταν ένας Λάκωνας είχε πιαστεί αιχμάλωτος σε πόλεμο και τον πουλούσαν, την ώρα που ο κήρυκας διαλαλούσε «πουλάω δούλο», εκείνος του έκλεισε το στόμα λέγοντάς του: «Λέγε ότι πουλάς αιχμάλωτο».

- Ένας Σπαρτιάτης με πρόβλημα όρασης που ήθελε να πάει στον πόλεμο, ρωτήθηκε από κάποιον: «Που πας σ' αυτήν την κατάσταση και τί νομίζεις ότι θα πετύχεις;». Αυτός τότε απάντησε: «Ακόμη κι αν δεν πετύχω τίποτε άλλο, σίγουρα θα στομώσω το ξίφος του εχθρού».

- Οι Λακεδαιμόνιοι Βούλης και Σπέρχης πήγαν εθελοντικά στο βασιλιά των Περσών Ξέρξη για να τους επιβληθεί τιμωρία, που όφειλε η Σπάρτη σύμφωνα με κάποιον χρησμό, διότι σκότωσαν τους κήρυκες που είχαν σταλεί από τον Πέρση βασιλιά σ’ αυτούς. Αφού παρουσιάστηκαν στον Ξέρξη, του ζητούσαν να τους σκοτώσει με όποιον τρόπο θέλει για εξιλέωση των Λακεδαιμονίων. Κι όταν εκείνος, κατάπληκτος, τους άφησε ελεύθερους και πρότεινε σ’ αυτούς να μείνουν κοντά του, είπαν: «Και πώς θα μπορούσαμε να ζήσουμε εδώ, εγκαταλείποντας την πατρίδα και τους νόμους και εκείνους τους ανθρώπους, για χάρη των οποίων διανύσαμε τόσο δρόμο για να πεθάνουμε;». Καθώς τους παρακαλούσε επίμονα και ο στρατηγός Ίνδαρος και υποσχόταν σ’ αυτούς ότι θα τύχουν ίση τιμή με τους πιο στενούς φίλους του βασιλιά, του απάντησαν: «Μας δίνεις την εντύπωση ότι αγνοείς πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η ελευθερία, την οποία κανένας συνετός άνθρωπος δεν θα αντάλλαζε με τη βασιλεία των Περσών».

- Όταν οι Έφοροι παρατήρησαν ότι ο Λεωνίδας εκστρατεύει με λίγους άνδρες (μόλις 300) για τις Θερμοπύλες, αυτός απάντησε: «Δεν χρειάζονται περισσότεροι για την μάχη που πάμε». Καθώς πάλι εκείνοι του είπαν, «Μήπως έχεις κάτι άλλο εκτός από το να αποκλείσεις τα περάσματα;», εκείνος τους είπε: «Φαινομενικά, αλλά ουσιαστικά πάω να πεθάνω υπέρ των Ελλήνων».

- Ένας στρατιώτης, πληροφόρησε τον Λεωνίδα, ότι είναι κοντά οι εχθροί. Εκείνος τότε είπε: «Επομένως, κι εμείς είμαστε κοντά τους».

- Στην ερώτηση, γιατί οι άριστοι προτιμούν τον ένδοξο θάνατο αντί για την άδοξη ζωή, ο Λεωνίδας απάντησε: «Γιατί, το δεύτερο το θεωρούν κάτι το φυσικό, ενώ το πρώτο είναι προσωπική επιλογή τους».

- Όταν ο Ξέρξης προσπάθησε να δελεάσει τον Λεωνίδα, δίνοντάς του την εξουσία της Ελλάδος με αντάλλαγμα την υποταγή του, εκείνος απάντησε: «Για μένα είναι πολύ ανώτερος ο θάνατος για την υπεράσπιση της Ελλάδος, από το να γίνω μονάρχης στους ομοφύλους μου».

- Ο Λεωνίδας, στην απαίτηση του Ξέρξη, να παραδώσει τα όπλα, απάντησε περήφανα: «Μολών λαβέ!» («Έλα να τα πάρεις» -ή ακριβέστερα, «αφού έρθεις, πάρ' τα»).

- Στην απειλή των Περσών, ότι η πυκνότητα των βελών τους θα σκεπάσει τον ήλιο, ο Σπαρτιάτης Διηνέκης απάντησε ειρωνικά: «Καλύτερα. Θα πολεμήσουμε υπό σκιάν».

- O Λεωνίδας, την τελευταία μέρα πριν την αποφασιστική μάχη των Θερμοπυλών, σύστησε σε Σπαρτιάτες και Θεσπιείς να φάνε ελαφρά για να μην δυσκολευτούν στη μάχη. «Απόψε θα δειπνήσουμε πλουσιοπάροχα στα βασίλεια του Πλούτωνος», τους είπε με αυτοσαρκασμό.

-Η Γοργώ, η σύζυγος του Λεωνίδα, όταν κάποια φιλοξενούμενη φίλη είπε προς αυτήν ότι «μόνο εσείς οι Σπαρτιάτισσες κυβερνάτε τους άνδρες», απάντησε: «Γιατί μόνο εμείς γεννάμε άνδρες».

- Πληροφορούμενος ο Σπαρτιάτης Λόχαγος τον θάνατο του γιου του, απάντησε: «Πάντα γνώριζα ότι ήταν θνητός και όφειλε να πεθάνει..».

- Στην ερώτηση ποιο πολίτευμα είναι καλό, ο Λύσανδρος απάντησε: «Αυτό που ανταμείβει τους γενναίους και τους δειλούς όπως τους αξίζει».

- Βλέποντας τους Βοιωτούς να αμφιταλαντεύονται να θα του επιτρέψουν τη διέλευση όταν περνούσε από τη χώρα τους, ο Λύσανδρος έστειλε ανθρώπους του ζητώντας να μάθει αν θα περάσει μέσα από τα εδάφη τους με όρθια ή πλαγιαστά τα δόρατα.

- Όταν ο Λύσανδρος πήγε στη Σαμοθράκη για χρησμό, ο ιερέας του ζήτησε να πει ποια ήταν η πλέον παράνομη πράξη που είχε κάνει στη ζωή του. Ο Λύσανδρος ρώτησε τότε: «Πρέπει να κάνω αυτό, επειδή το ζητάς εσύ ή οι θεοί;». Κι όταν εκείνος απάντησε ότι «το απαιτούν οι θεοί», είπε: «Βγες εσύ έξω από τον ναό και, αν με ρωτήσουν οι θεοί, θα το πω σ’ εκείνους».

- Ο Πολυκρατίδας, όταν κάποτε μαζί με άλλους πήγε ως πρεσβευτής στους στρατηγούς του Πέρση βασιλιά, στην ερώτηση αυτών αν έχουν πάει με δική τους πρωτοβουλία ή με δημόσια απόφαση, απάντησε: «Αν πετύχουμε στην αποστολή μας, ήλθαμε με δημόσια απόφαση, αλλιώς, ήλθαμε με δική μας πρωτοβουλία».

- Όταν ο Πεδάριτος πληροφορήθηκε ότι οι εχθροί είναι πολυάριθμοι, είπε: «Ωραία, γιατί θα γίνουμε ενδοξότεροι, σκοτώνοντας περισσότερους».

- Το 338 π.Χ., μετά τη μάχη της Χαιρώνειας, ο Φίλιππος Β' της Μακεδονίας ξεκίνησε μια θριαμβευτική πορεία στις πόλεις της νοτίου Ελλάδος για να εδραιώσει την πανελλήνια συμμαχία κατά των Περσών. Οι Σπαρτιάτες δεν του επέτρεψαν να μπει στην πόλη τους. Τότε ο Φίλιππος τους διεμήνυσε πως αν κυριεύσει την πατρίδα τους, δεν θα πρέπει να περιμένουν κανένα έλεος. Και οι Σπαρτιάτες του απάντησαν λακωνικά, με μία μόνο λέξη: «Αν».

- Όταν ο Φίλιππος κάλεσε τους Σπαρτιάτες να επιλέξουν τι από τα δύο θέλουν, να μπει στην πόλη τους ως φίλος ή ως εχθρός, αυτοί απάντησαν: «Ουδέτερον» (Ούτε το ένα, ούτε το άλλο).

- Το 336 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος συγκάλεσε στην Κόρινθο συνέδριο για να αναγνωριστεί ως στρατηγός-αυτοκράτωρ για την εκστρατεία εναντίον των Περσών. Οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν, λέγοντας: «Οι Λακεδαιμόνιοι έχουν μάθει να ηγούνται των Ελλήνων και όχι να τους ακολουθούν».

---

Πηγή: «Λακωνικά αποφθέγματα» (Πλούταρχος).

ΑΝΔΡΕΑΣ 1995: Οι επόμενοι πρωθυπουργοί θα ειναι προκατασκευασμένοι.Τα κέντρα εξουσίας πήραν το πάνω χέρι

ΑΡΘΡΟ «μνημόσυνο» ΤΟΥ ΧΥΤΗΡΗ ΣΤΑ ''ΝΕΑ'' για τον 
Ανδρέα Παπανδρέου στην επέτειο θανάτου του/3.06.2014

Τον Ιούνιο του 1995, έναν χρόνο ακριβώς πριν από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, βρισκόμασταν στις Κάννες στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (17.6.95). Στη διάρκεια των εργασιών της πρώτης ημέρας, ο Πρωθυπουργός με ειδοποίησε να μπω στην αίθουσα συνεδριάσεων. Το διάστημα που κάθησα μέσα παρακολούθησα τις παρεμβάσεις των πρωθυπουργών. Παρατήρησα ότι όταν μίλαγαν οι συνάδελφοί τους δεν τους έδιναν και ιδιαίτερη σημασία, κάτι σημείωναν ή ψιθύριζαν με τον υπουργό τους, των Εξωτερικών, που καθόταν δίπλα τους. Οταν όμως πήρε τον λόγο ο Παπανδρέου, τότε όλοι σαν να έλαβαν μια αόρατη εντολή, παράτησαν ψιθύρους και μολύβια και παρακολούθησαν με κατάνυξη τον ομιλητή.

Στο τέλος της παρέμβασης, του ανέφερα την παρατήρησή μου και την εντύπωση που μου προκάλεσε. Τότε ο Ανδρέας μού είπε κοφτά: «Μην αυταπατάσαι, δεν ακούν τι λέω, παρακολουθούν πόσο αντέχω ακόμα. Ολα τελειώσανε!». Και συμπλήρωσε με ένα χαμόγελο: «Είμαι ο τελευταίος των Μοϊκανών»! Η αντίδρασή του αυτή με εντυπωσίασε όχι μόνο για την πολιτική, αλλά και την προσωπική χροιά της (ήταν ήδη πολύ καταβεβλημένος). Το ίδιο βράδυ τού ζήτησα να μου εξηγήσει τι εννοούσε ακριβώς. «Αλλάζουν όλα», μου είπε, «τα οικονομικά κέντρα πήραν το πάνω χέρι, τέλειωσαν με τον κομμουνισμό και τώρα τελειώνουν και με τον σοσιαλισμό!». Κι όταν αυθορμήτως ρώτησα μα οι πολιτικοί δεν θα αντιδράσουν; απάντησε έντονα: «Ποιοι πολιτικοί; Αυτοί δεν θα υπάρχουν. Θα είναι κατασκευασμένοι»!

Στο τέλος της Συνόδου στη συνέντευξη στους δημοσιογράφους μίλησε έξω από τα δόντια και άφησε να εννοηθούν πολλά για το μέλλον της Ευρώπης που δυστυχώς τα ζούμε σήμερα. Στο αεροπλάνο της επιστροφής, του ξανάνοιξα τη συζήτηση ρωτώντας τον: εμείς στην Ελλάδα τι θα κάνουμε στη νέα κατάσταση που προδιαγράφεται; «Η Ελλάδα δεν έχει άλλον δρόμο», απάντησε, «παρά να επιδιώξει το ταχύτερο να μπει στην ΟΝΕ». Τα επόμενα  χρόνια, με πρωθυπουργό τον Σημίτη, ολοκληρώθηκε η ένταξή μας στην ευρωζώνη. Το 2003 διεξήγαμε με επιτυχία τη Σύνοδο Κορυφής στη Χαλκιδική. Είχαμε έτσι την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά αρκετούς νέους πρωθυπουργούς από τη Δυτική και την Ανατολική Ευρώπη, πολλά κράτη της οποίας είχαν γίνει νέα μέλη της Ενωσης. Από πολλούς έλειπε μόνο το καρτελάκι στο μέτωπο «Made in...». Αδεια κοστούμια! Θυμήθηκα το «κατασκευασμένοι» του διεισδυτικότερου πολιτικού αναλυτή, που ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου. Τον  θυμόμαστε και σήμερα 18 χρόνια από τον θάνατό του.

Ο Τηλέμαχος Χυτήρης είναι πρώην υπουργός

ΑΜΦΙΠΟΛΙΣ: Αποκαλύψεις από Πάτρα.Για τις εκλογές άρχισαν όλα...

Όπως γράφουν τα "Γεγονότα"της Πάτρας, ο Δρ. Μ., το 2005 πήγε στην Αμφίπολη και με δύο απλά εργαλεία, έκανε τη δική του έρευνα

Σημαντικές αποκαλύψεις για τα αρχαιολογικά ευρήματα της Αμφίπολης, κάνει σήμερα αποκλειστικά στην εφημερίδα τα «Γεγονότα» της Πάτρας, και την Αγγελική Ανυφαντή –διδάκτωρ ερευνητής της Αρχαιολογίας, ο οποίος επιθυμεί προς το παρόν τουλάχιστον- να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Ο Δρ. Μ., εδώ και περίπου 40 ημέρες, από τότε που βρέθηκαν οι Καρυάτιδες, επέμενε  ότι ο Τύμβος Κασιά, δεν είναι απλός τάφος, αλλά πρόκειται για Ναό.

'Οπως γράφουν τα "Γεγονότα" ο  Δρ. Μ., το 2005 πήγε στην Αμφίπολη και με δύο απλά εργαλεία, έκανε τη δική του έρευνα. Όπως υποστηρίζει, ενώ όλοι οι ειδικοί γνώριζαν περί τίνος πρόκειται, εκφράζει την έκπληξή του, γιατί κάποιοι σκάβουν γύρω-γύρω επί δύο χρόνια μέχρι να βρουν την είσοδο και διατυπώνει κατηγορηματικά την άποψή του, ότι η Αμφίπολη θα χρησιμοποιηθεί τις ημέρες των εκλογών, προκειμένου να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη, από τα Μνημόνια, την Τρόϊκα κ.λπ.

Ο Δρ. Μ., είναι σαφής: Ο λόφος Καστά στην Αμφίπολη, δεν είναι ένας απλός τάφος. Είναι Ναϊκό μνημείο που έκτισε η Μυρτάλη ή Ολυμπιάδα, για τον ενταφιασμό του γιου της Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Η έρευνα, που από το 2003 έγινε από το δικό σας Παν/μιο, της Πάτρας, με οδήγησε να πάω το 2005 στην περιοχή και με δύο απλά εργαλεία να εκτελέσω την δικιά μου έρευνα, στηριζόμενος στις γραμμές Lay. Η έρευνα Πολυμενάκου- Παπαμαρινόπουλου και άλλων, έδειχνε καθαρά τα σημεία εισόδου στο Ναό και στη συνέχεια τα επιβεβαίωσα.  Έτσι έδειχνε ότι εκεί υπάρχει ένας τύμβος με 500 μ. περίμετρο. Μετά από πέντε χρόνια, ο καθηγητής Γεωπληροφορικής Κ. Παπαθεοδώρου, έκανε έρευνα στον τύμβο με γεωραντάρ και μιλώντας πρόσφατα άφησε  να εννοηθεί, ότι υπάρχουν περισσότεροι χώροι στο μνημείο, από αυτούς που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια, ο καθηγητής Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Σερρών, δήλωσε ότι: «Έχουμε πολλά να δούμε ακόμη νομίζω ότι αυτά που έχουμε δει δεν είναι τίποτα - έχω την αίσθηση ότι πρέπει να είναι κάτι αρκετά περισσότερο από κάποια δωμάτια και κάποιους χώρους». Επιπλέον, ο καθηγητής γεωτεχνικής μηχανικής Κυριαζής Πιτιλάκης, δεν απέκλεισε να βρεθούν περισσότεροι θάλαμοι όσο η ανασκαφή προχωρά προς το κέντρο του τύμβου. Ολοκληρώνοντας, θέλω να σας πω ότι όλοι οι ειδικοί, ξέραμε τι γινόταν. Τώρα γιατί σκάβαμε γύρω για δυο χρόνια μέχρι να βρούμε την είσοδο, είναι απορίας άξιον.»

Ο καθηγητής είναι επισημαίνει επίσης με νόημα:

«Να φαντασθείτε ότι η κ. Περιστέρη, ξεκίνησε την ανασκαφή κοντά στην είσοδο το καλοκαίρι του 2012 και έρχεται να μας πει πως τα Χριστούγεννα του 2014, θα μας αποκαλύψει τι είναι μέσα. Μετά που βρήκε στις αρχικές τομές της τον τρίμετρο τοίχο, αν γύριζε αντίθετα από την πορεία που πήρε στα 20 μέτρα, θα είχε ανακαλύψει την είσοδο με τις σφίγγες. Ενώ το ήξερε με βάση τρεις μελέτες που έδειχναν την είσοδο, αποφάσισε η κ. Μενδώνη με την Παναγιωταρέα, να καθυστερεί.  Να θυμάστε τις ημέρες των εκλογών το θέμα θα είναι για όλο τον κόσμο αυτή η ανακάλυψη με τους έξι  χώρους που θα βρεθούν μέσα και οι Έλληνες θα ξεχάσουν Τρόικα, μνημόνια και άλλα. Ο Σαμαράς ξέρει καλά να χειρίζεται προς όφελός του τον πολιτισμό μας. Ενώ ο Τσίπρας και οι άλλοι, ντρέπονται να πάνε έστω μια βόλτα στο μέγιστο μνημείο που θα σας αποκαλύψω στη συνέχεια. Αλλά καλύτερα να αφήσουμε την μικροπολιτική που δυστυχώς μπαίνει στον πολιτισμό της χώρας μας.

Η συνέχεια των αποκαλύψεων για το ναικό συγκρότημα, στο σημερινό και το  αυριανό φύλλο των "Γεγονότων".