Άρθρο του Θ.Πάγκαλου. Η έξοδος από την κρίση

02 Dec 2013 12:34 pm 

Οι λαϊκιστές και οι κάθε είδους ανεγκέφαλοι που αποδίδουν αποκλειστικά στον εξωτερικό παράγοντα το οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο που αντιμετωπίζουμε είναι σε βαθιά πλάνη. Ομως παράλληλα δεν είναι λάθος ότι υφίσταται μια γενικότερη κρίση της ευρωπαϊκής οικονομίας, μέσα στην οποία εντάσσεται οργανικά η ύφεση της ελληνικής οικονομίας. Με άλλα λόγια, η θεσμική μας ανικανότητα και η πολιτική μας αδυναμία υλοποίησης συγκεκριμένων μέτρων, για να επέλθουν διαρθρωτικές αλλαγές, που έχουν τόσο καθυστερήσει ώστε να καθίστανται αυτονόητες, είναι παράγοντες απαραίτητοι για να κατανοήσει κανείς το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας. Δεν είναι όμως αρκετή προϋπόθεση, που σημαίνει ότι αυτές οι προσαρμογές ακόμη και αν υλοποιηθούν δεν επαρκούν για να μπούμε στον δρόμο της αυτοτροφοδοτούμενης ανάπτυξης.

Τι άλλο χρειάζεται;

Σε μια διεθνοποιημένη και εξαρτημένη από την ευρωπαϊκή αγορά οικονομία όπως είναι η ελληνική, καθοριστική είναι η επίδραση των επιλογών που γίνονται στην Ευρώπη και κυρίως τη Γερμανία.

Η χώρα αυτή κυβερνάται με καθολική ομοφωνία και συναίνεση γύρω από έναν άξονα που είναι κοινός με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε όλες τις πολιτικές παρατάξεις: την οικονομική σταθερότητα. Η πολιτική της αποφυγής ελλειμμάτων και της ταχύρρυθμης κάλυψής τους με σοβαρές θυσίες όταν προκύπτουν, όπως π.χ. στην περίοδο της ενοποίησης, είναι πολιτικά αδύνατο να εγκαταλειφθεί από οποιονδήποτε πολιτικό συνδυασμό είναι ενδεχόμενο να προκύψει στο προβλεπτό μέλλον από την ετυμηγορία του γερμανικού λαού.

Η πολιτική της νομισματικής σταθερότητας έχει περάσει τα όρια της πολιτικής ορθοδοξίας και έχει γίνει ένα είδος ιδεολογικής και ηθικής αναφοράς. Ας μην περιμένουμε λοιπόν ότι «οι ενάρετοι», όπως βλέπουν τον εαυτό τους, Γερμανοί θα πεισθούν από τα δακρύβρεχτα επιχειρήματα των «αμαρτωλών» του Νότου, οι οποίοι μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις, όπως είναι η ελληνική, δεν δείχνουν καν την πρόθεση να συνετιστούν για το μέλλον.

Το Σύμφωνο Σταθερότητας θα υπάρχει και θα εφαρμόζεται αυστηρότερα στο μέλλον. Αυτό είναι το δίδαγμα που προέκυψε από την παρούσα κρίση και είναι εμπεδωμένο πλέον στη συνείδηση των Γερμανών και άλλων λαών του ευρωπαϊκού Βορρά.

Ακόμη όμως και αν μείνουμε σε ένα εγωιστικό περιβάλλον επιστροφής στη μεμονωμένη εθνικιστική υπερηφάνεια για τις επιδόσεις της κάθε χώρας χωριστά, η ύφεση στον Νότο δημιουργεί ανισορροπίες και αδιέξοδα που τελικά αρχίζουν να επηρεάζουν και το αναπτυξιακό κέντρο της Ευρώπης. Γι’ αυτό ισχυρός είναι παντού ο προβληματισμός προς δύο κατευθύνσεις:

Η πρώτη αφορά την εσωτερική γερμανική κατανάλωση, εάν ασκηθεί μια πολιτική χαλάρωσης των περιορισμών των μισθών και ημερομισθίων. Στη Γερμανία θα αυξηθεί η εσωτερική ζήτηση πρώτα απ’ όλα βέβαια σε ό,τι αφορά τα γερμανικά προϊόντα αλλά και για τους παραδοσιακούς και εγκατεστημένους εμπορικούς εταίρους της Γερμανίας, ένας από τους οποίους είναι και η Ελλάδα. Οι αποφάσεις όμως αυτές εξαρτώνται από τους συσχετισμούς δυνάμεων στο Bundestag και η δυνατότητα επιρροής που έχουν η κυβέρνηση και οι υπόλοιπες ελληνικές πολιτικές δυνάμεις είναι μικρή.

Η δεύτερη κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι η παλιά δοκιμασμένη συνταγή της εξισορρόπησης της ανάπτυξης στο όνομα της συνοχής και της σύγκλισης των πρώην εθνικών οικονομιών ώστε να μειωθούν οι ανισότητες και κυρίως να πάψουν να υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες που οδηγούν σε απόκλιση τις μεγάλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό προϋποθέτει κοινοτική χρηματοδότηση δομικού χαρακτήρα επενδύσεων κυρίως στον τομέα των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, της σύγχρονης έρευνας και της νεωτερικής τεχνολογίας.

Το σύνολο αυτών των πολιτικών προϋποθέτει, με τη σειρά του, την αύξηση των ιδίων πόρων της κοινότητας, οι οποίοι είναι σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά απαράδεκτα ανεπαρκείς και για το μέγεθος της κοινότητας των «27» και για τις μεγάλες ανισότητες που έχουν προκύψει από την υπερχρέωση του Νότου και την είσοδο των κατεστραμμένων από τον κομμουνισμό περιοχών της Ανατολής.

Προς την κατεύθυνση αυτή φρονούμε ότι θα ήταν σκόπιμο να αναπτυχθεί ο αναπτυξιακός προβληματισμός στη χώρα μας και βεβαίως να αναπτυχθούν αντίστοιχες πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση οι οποίες θα μπορούσαν να είναι το κύριο χαρακτηριστικό της Ελληνικής Προεδρίας.