"Κελαϊδάνε οι γαϊδάροι και γκαρίζουν τα πουλιά.
Βγάζει κρίνους η τσουκνίδα, σκόρδα η τριανταφυλλιά.
Η πορτοκαλιά κρεμμύδια και καρπούζια η μηλιά"
Στο στίχο αυτό του τραγουδιού "Καλήν εσπέραν αφεντάδες", που τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης και συμπεριέλαβε στο άλμπουμ του "Το μεγάλο μας Τσίρκο", περιγράφεται η αντίφαση και το αδύνατο του να βγάλει κρίνους η τσουκνίδα, ένα φυτό ταπεινό που το άγγιγμα του προκαλεί έντονη φαγούρα και κάψιμο.
Παρά την άσχημη αίσθηση που προκαλεί στο δέρμα η επαφή με την τσουκνίδα το φυτό αυτό είναι εξαιρετικά θεραπευτικό, με μοναδικές ιδιότητες και ευρεία χρήση.
Σε όλο τον κόσμο βρίσκουμε περισσότερα από 500 είδη της και όπως έχει αποδειχθεί επιστημονικά περιέχει φλαβονοειδή, αμίνες, γλυκοκινόλη και ανόργανα συστατικά. Επίσης βιταμίνες Α, C, Ε, Κ, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως σίδηρο, κάλιο, μαγγάνιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και σελήνιο, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη και φυλλικό οξύ.
Ο πλούτος των συστατικών της δεν τελειώνει εδώ αφού περιέχει ακόμα λυκοπένιο, β-καροτένιο, καφεϊκό οξύ και βεταΐνη. Τα φύλλα της περιέχουν μια ισταμινική ουσία, μυρμηγκικό οξύ, πυρίτιο και τανίνη, γι αυτό και μας προκαλεί φαγούρα.
Το λατινικό της όνομα είναι urtica και το πήρε από τον Πλίνιο, εξαιτίας του καψίματος και της φαγούρας που τη διακρίνει.
Οι Ρωμαίοι στρατιώτες, για να αντιμετωπίσουν τους ψυχρούς χειμώνες κατά τη διάρκεια των εκστρατειών τους, τρίβονταν με τσουκνίδες. Οι αρχαίοι Έλληνες ωστόσο τις έτρωγαν και ο Ιπποκράτης τις είχε χαρακτηρίσει πανάκεια, δηλαδή φυτό κατάλληλο για όλες τις ασθένειες.
Συνιστώμενο φάρμακο για πολλές παθήσεις τη βρίσκουμε και στο Γαληνό ενώ για τη δράση της υπάρχουν αναφορές ακόμα και στον Αριστοφάνη και τον Ησίοδο.
Ο Απίκιος συμβούλευε μερικούς αιώνες πριν: «Όταν ο ήλιος βρίσκεται στον Κριό, κόψε θηλυκές τσουκνίδες για να τις χρησιμοποιείς για φάρμακο».
Ο Πετρώνιος, συγγραφέας σύγχρονος του Νέρωνα, έγραφε ότι για να επανακτήσουν οι άνδρες τη χαμένη τους σεξουαλικότητα, θα έπρεπε κάποιος να τους μαστιγώσει με μια δέσμη από τσουκνίδες στον αφαλό, τα νεφρά και τα οπίσθια.
Οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν την τσουκνίδα για την θεραπεία της ακμής, της διάρροια και για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
Στις αναρίθμητες θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις της τσουκνίδας συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων τα εξής:
-Αντιαναιμικό και τονωτικό.
-Θεραπεία στις παθήσεις του προστάτη.
-Αντιδιαβητικό και προληπτικό του σκορβούτου.
-Αντιοξειδωτικό, κατά της ανάπτυξης των ελευθέρων ριζών.
-Σπασμολυτικό στις περιπτώσεις ρευματισμών και ισχιαλγίας
-Αιμοστατικό. Για αιμορραγίες, αιμοπτύσεις, μητρορραγία, αιματουρία, αιμοφιλία, ρινορραγία.
-Διουρητικό.
-Για διάρροιες και εντερίτιδα.
-Διεγερτικό για το πάγκρεας για την παραγωγή ινσουλίνης.
-Στυπτικό,κατά των αιμορροϊδων.
-Τονώνει τον οργανισμό σε άτομα ηλικιωμένα, σε νεαρά άτομα που βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξής και σε άτομα εξασθενημένα και αναιμικά.
-Ισχυρή αντιφλεγμονώδης δράση
-Βελτιώνει τη λειτουργία των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος και ενδείκνυται σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων.
-Κατά της αρθρίτιδας.
-Θεραπεία των παθήσεων του δέρματος της ακμής, των κονδυλωμάτων και του εκζέματος.
-Κατά των παθήσεων της ουροδόχου κύστης και κατά της κράμπας του στομάχου.
-Συντελεί στη ρύθμιση του συστήματος των αδένων βελτιώνοντας τη λειτουργία τους.
-Αντισταμινική δράση για όσους υποφέρουν από αλλεργίες.
-Κατά των λίθων των νεφρών και της χολής, για την κυστίτιδα και τη νυχτερινή ενούριση.
-Κατά της υπέρτασης.
-Κατά της σεξουαλικής ανικανότητας.
-Χρησιμοποιείται εξωτερικά, στις πληγές και εκδορές.
-Για εξωτερική χρήση είναι ένα από τα καλύτερα βότανα για την θεραπεία της λιπαρότητας των μαλλιών και της πιτυρίδας.
Από τους ινώδεις βλαστούς του φυτού γίνεται κλωστή για καλής ποιότητας ύφασμα. Παλαιότερα τους χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή χορδών και διχτυών για το ψάρεμα.
Στην κηπουρική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της ψώρας. Γι αυτό το σκοπό αναμειγνύονται 500-700 γραμμάρια χλωρής ή 200 γραμμάρια αποξηραμένης τσουκνίδας με 5 λίτρα κρύου νερού για ένα εικοσιτετράωρο. Μετά ψεκάζονται με αυτό τα προσβεβλημένα φυτά.
Η τσουκνίδα τρώγεται βραστή με λάδι και λεμόνι ή σε τσουκνιδόπιττες ενώ ακόμα πιο εύγευστη είναι η σούπα από τσουκνίδα. Στη σούπα δεν χάνονται οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία αφού την προσθέτουμε μόλις τρία λεπτά πριν το τέλος του ψησίματος.
Στη Μακεδονία, με τσουκνίδες φτιάχνουν νοστιμότατο τσουκνιδοπίλαφο, στην Ιταλία μαγειρεύεται με ριζότο και άφθονο τυρί πεκορίνο. Επίσης είναι πολύ νόστιμες αν φαγωθούν ομελέτα με ελάχιστο βούτυρο.
Το συστατικό της τσουκνίδας που προκαλεί φαγούρα και κάψιμο καταστρέφονται με το βράσιμο ή το ψήσιμο.
€-stories.kritis
