Προσφυγή της Τουρκίας κατά του Βρετανικού Μουσείου

Λονδίνο, Θανάσης Γκαβός

Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσφεύγει η Τουρκία στο πλαίσιο της διεκδίκησης αρχαιοτήτων από το Βρετανικό Μουσείο.Οι τοπικές αρχές στην πόλη Μποντρούμ, κοντά στην αρχαία Αλικαρνασσό, διεκδικούν κομμάτια από το διάκοσμο του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού, ενός εκ των επτά θαυμάτων του αρχαίου κόσμου. Η προσφυγή στη βάση της καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαρακτηρίζεται ως δραματική κίνηση που μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες στις διαμάχες μεταξύ κρατών και μουσείων γύρω από τον επαναπατρισμό εκθεμάτων.Το Βρετανικό Μουσείο έχει στη συλλογή του μεταξύ άλλων την κεφαλή ενός εκ των αλόγων του κολοσσιαίου άρματος που είχε τοποθετηθεί στην κορυφή του ύψους 40 μέτρων μνημείου από τους Έλληνες γλύπτες των μέσων του 4ου π.Χ. αιώνα.Ο Τούρκος δικηγόρος Ρεμζί Καζμάζ δήλωσε στην εφημερίδα Ομπσέρβερ ότι η αγωγή στο ευρωπαϊκό δικαστήριο θα κατατεθεί στις 30 Ιανουαρίου. Τις αρχές της τουρκικής πόλης, της ευρύτερης περιφέρειας και του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού εκπροσωπεί ομάδα 30 δικηγόρων.

Εξηγώντας την κίνηση ο κ. Καζμάζ λέει ότι η τουρκική πλευρά ευχαριστεί τις βρετανικές αρχές και το Βρετανικό Μουσείο για τη φιλοξενία και τη συντήρηση της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της, ωστόσο έχει έρθει η ώρα για την επιστροφή αυτών των αριστοτεχνημάτων στον τόπο καταγωγής τους.Το δικαστήριο στο Στρασβούργο θα λάβει αίτηση με 118.000 υπογραφές για την επιστροφή των γλυπτών, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ για το πώς η περιοχή έχασε τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της. «Δεν πιστεύουμε ότι τα γλυπτά αφαιρέθηκαν νομίμως», προσθέτει ο Τούρκος δικηγόρος, αποφεύγοντας πάντως να δώσει λεπτομέρειες των επιχειρημάτων της προσφυγής.

Βρετανοί νομικοί σημειώνουν ότι πρόκειται για νέα προσέγγιση της νομοθεσίας περί πολιτιστικής ιδιοκτησίας. Εκτιμούν ότι η πιθανότερη οδός που θα ακολουθήσει η τουρκική πλευρά θα είναι η επίκληση του άρθρου 1 του 1ου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συνθήκης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που ορίζει ότι «κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει δικαίωμα να απολαμβάνει εν ειρήνη τις κτήσεις του». Σημειώνεται ότι η ερμηνεία ηθικών επιχειρημάτων επαφίεται στον εκάστοτε δικαστή, καθώς επίσης και ότι σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της υπόθεσης θα διαδραματίσει η νομοθεσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας των μέσων του 19ου αιώνα, όταν οι αρχαιότητες του μαυσωλείου ήρθαν στα χέρια του λονδρέζικου μουσείου.

Ο Ομπσέρβερ παρατηρεί ότι η υπόθεση θα παρακολουθείται στενά από την Ελλάδα και άλλες χώρες που διεκδικούν αρχαιότητες από το Βρετανικό Μουσείο.

Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού πιστεύεται ότι κατέρρευσε μετά από σεισμό κατά το μεσαίωνα. Ορισμένα από τα γλυπτά του μεταφέρθηκαν από επιδρομείς στο Μποντρούμ, από όπου τα πήρε το 1846 ο Βρετανός πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη μεταφέροντάς τα στη συνέχεια στο Βρετανικό Μουσείο. Τα υπόλοιπα εκθέματα εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών από το Μουσείο τη δεκαετία του 1850.

Εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου δήλωσε ότι δεν μπορεί να σχολιάσει τις τουρκικές προθέσεις, καθώς δεν έχει ενημερωθεί. Πρόσθεσε πάντως ότι οι συγκεκριμένοι αρχαιολογικοί θησαυροί αποκτήθηκαν μετά από διπλή βρετανική αποστολή, εγκεκριμένη και τις δύο φορές από οθωμανικό φιρμάνι.

ΤΗΕ ΙΝSIDER.