Τον Μάιο του 2011, η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα τερματίσει το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της χώρας το 2022. Η απόφαση ήταν σε απάντηση στις μαζικές διαδηλώσεις που ξέσπασαν στους Γερμανικούς δρόμους μετά την καταστροφή Fukushima πυρηνικό εργοστάσιο στην Ιαπωνία, και αντανακλούσε την βαθιά αντίθεση με την πυρηνική ενέργεια που υπάρχει μέσα σε γερμανική κοινωνία για δεκαετίες.
Η Νομοθεσία για τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας πέρασε από το κοινοβούλιο με συντριπτική πλειοψηφία. Λίγο αργότερα, η σουηδική εταιρεία ενέργειας Vattenfall ανακοίνωσε ότι μηνύει την γερμανική κυβέρνηση ζητωντας μυθική «αποζημίωση»,ύψους € 3.7 δισ. για τις ζημίες που προκύπτουν από την κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας.
Η εταιρεία είχε ήδη επιτύχει σε προηγούμενη αγωγή κατά της γερμανικής κυβέρνησης σχετικά με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς για τον ποταμό Έλβα, η οποία υποστήριξε ότι η Vattenfall έκανε τον προτεινόμενο σταθμό λιθάνθρακα εκεί ,ασύμφορο. Η υπόθεση είχε λυθεί το 2011 με την Vattenfall να παίρνει νέα άδεια για την κατασκευή του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κάτω από λιγότερο απαιτητικές περιβαλλοντικές συνθήκες.
ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Παράλληλα, στην άλλη πλευρά του κόσμου, η κυβέρνηση της Αυστραλίας είχε προτείνει για τη θέσπιση ενός νέου νόμου για την καταπολέμηση του κοινωνικού κόστος του καπνίσματος, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης ότι όλα τα τσιγάρα πρέπει να πωλούνται πλέον σε ομοιόμορφα πακέτα από το Δεκέμβριο του 2012 και μετά. Αλλα πριν ακόμη τα νέα μέτρα ε τεθούν σε ισχύ, η γιγαντιαία βιομηχανία καπνού Philip Morris των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι μηνύει την αυστραλιανή κυβέρνηση για ζημιές δισεκατομμυρίων και επιδιώκουν την κατάργηση της νομοθεσίας..
Η Philip Morris είχε φέρει επίσης μια υπόθεση εναντίον της κυβέρνησης της Ουρουγουάης για τη λήψη μέτρων με στόχο τη μείωση του καπνίσματος στη χώρα αυτή, όπου γραφικές προειδοποιήσεις για την υγεία πρέπει να καλύπτει πλέον το 80 τοις εκατό όλων των συσκευασιών τσιγάρων. Και οι δύο χώρες αγωνίζονται οι περιπτώσεις για λόγους δημόσιας υγείας.
Πρωτοφανής εξουσίες
Τα τελευταία 30 χρόνια έχουμε
γίνει μάρτυρες μιας ραγδαίας αύξησης των επενδυτικών
συμφωνιών με την οποία το κεφάλαιο μπορεί να κρατήσει την κοινωνική και περιβαλλοντική πολιτική σε ομηρία ακόμη και με τα ισχυρότερα κράτη. Η σημαντικότερη από αυτές είναι οι Διμερείς Επενδυτικές Συμφωνίες (ΔΕΣ), που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των πολυεθνικών εταιρειών στις αγορές του εξωτερικού. Η πρώτη ΔΕΣ υπεγράφη το 1959 μεταξύ του Πακιστάν και της Γερμανίας, αλλά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 και του 2000 ο αριθμός τους αυξήθηκε πιο δραματικά. Υπάρχουν τώρα πάνω από 3.200 διεθνείς επενδυτικές συμφωνίες που ισχύουν σε όλο τον κόσμο, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι ΔΕΣ.
ΟΙ ΔΕΣ έχουν δημιουργήσει μια σειρά από νέες εξουσίες για πολυεθνικές εταιρίες, όπως το δικαίωμα να εισέλθουν σε νέες αγορές και επαναπατρισμό των κερδών κατά βούληση.Πάνω απ 'όλα, οι ΔΕΣ χορηγούν σε ξένες εταιρείες το δικαίωμα να παρακάμψουν τα εθνικά δικαστήρια και να μηνύσουν τα κράτη υποδοχής ενώπιον των διεθνών διαιτητικών δικαστηρίων για τις αποφάσεις δημόσιας πολιτικής που θα μπορούσαν«άδικα» να επηρεάσουν το κατώτατο όριο των κερδών τους.
Αυτή η διάταξη της επίλυσης διαφορών για τους επενδυτές είναι πρωτοφανής διότι εξυψώνει το υπερεθνικό κεφάλαιο για πρώτη φορά σε ένα νομικό καθεστώς που ισοδυναμεί με εκείνη του έθνους-κράτους. Τα διαιτητικά δικαστήρια δεν ειναι τιποτα περισσότερο από ό, τι τα "δικαστήρια καγκουρό".
Οι διαιτητές δεν είναι μόνιμος δικαστές με δημόσια αρχή, όπως στα εθνικά δικαστικά συστήματα, αλλά μια μικρή κλίκα των εταιρικών δικηγόρων, οι οποίοι διορίζονται σε βάση ad hoc, οι οποίοι έχουν έννομο συμφέρον για την απόφαση υπέρ των επιχειρήσεων.
Τα δικαστήρια "συνεδριάζουν" στα κρυφά, και οι διαιτητές έχουν κριθεί ένοχοι για την πλημμελή εφαρμογή του νόμου που ακόμη και εκείνοι που υποστηρίζουν την ιδέα των δικαστηρίων παραδέχονται ότι έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία.
Η δημόσια δήλωση που εκδόθηκε το 2010 απο περισσότερους από 50 καθηγητές νομικής και άλλων ακαδημαϊκών ζήτησε το σύστημα να καταργηθεί και να επιστρέψει το δικαίωμα των αποφάσεων στην εγχώρια δικαιοσύνη.
Έγκαιρες προειδοποιήσεις
Η απειλή των επενδυτών και κράτους επίλυσης διαφορών ήλθε για πρώτη φορά στην προσοχή του κοινού με τη Βόρεια Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών (NAFTA) μεταξύ του Καναδά, το Μεξικό και τις ΗΠΑ. Η παλαιότερη υπόθεση ασκήθηκε το 1997 από την αμερικάνικη εταιρεία Ethyl Corporation κατά της καναδικής κυβέρνησης, η οποία είχε εισαγάγει την απαγόρευση πρόσθετο καυσίμου σε MMT για λόγους δημόσιας υγείας. Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι η Ethyl δεν περίμενε έξι μηνες από την ψήφιση της νομοθεσίας πριν από την υποβολή της αίτησης τος, όπως όφειλε να κάνει, αλλά το δικαστήριο έκρινε ότι η υπόθεση πρέπει να προχωρήσει ανεξάρτητα.
Η καναδική κυβέρνηση διευθέτησε το αίτημα με την καταβολή 13.000.000 δολάρια στην Ethyl και την ανάκληση της απαγόρευσης της MMT.
Αυτή η απόφαση άνοιξε τις πύλες σε μια σειρά από τις άλλες περιπτώσεις προσφυγής στο πλαίσιο των επιμέρους ΔΕΣ χώρα.
Κανένα κράτος δεν έχει χειρότερο χτύπημα από την Αργεντινή, η οποία έχει στόχο δεκάδες ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες τα τελευταία χρόνια. Μία από τις πιο κακόφημες υποθέσεις αφορούσαν την παραχώρηση νερού 30 ετών για την επαρχία Τουκουμάν, που χορηγήθηκε το 1995 στη θυγατρική της Αργεντινής της γαλλικής Vivendi διακρατική. Η ιδιωτικοποίηση οδήγησε σε διπλασιασμό των τιμολογίων του νερού σχεδόν εν μία νυκτί, αλλά η εταιρεία δεν μπόρεσε να διατηρήσει το επίπεδο των επενδύσεων που απαιτούνται σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης. Όταν το νερό στο Τουκουμάν «έγινε καφέ», οκτώ στα δέκα νοικοκυριά σταμάτησαν να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους εντελώς.
Ωστόσο, ένα διαιτητικό δικαστήριο έβγαλε απόφαση να δοθει αποζημίωση στη Vivendi $ 105.000.000 για το γεγονός ότι η σύμβασή της έχει τερματιστεί. Ακόμη και οι ζημιές αυτές ωχριούν μπροστά στο 1.770.000.000 δολάρια (συν τόκους) που δόθηκε στην Occidental Petroleum εναντίον της κυβέρνησης του Ισημερινού το 2012, οι πιο εκτεταμένες ζημιές μέχρι σήμερα. Το διαιτητικό δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι ο γίγαντας του πετρελαίου είχε σπάσει Εκουαδόρ δίκαιο πουλά μέρος των συμφερόντων της, χωρίς υπουργική έγκριση, αλλά απέρριψε το επιχείρημα του Ισημερινού ότι βασίμως περί καταγγελίας της συμβάσεως της εταιρείας.
Αντίθετα, ένα ξεχωριστό δικαστήριο πέταξε έξω το αίτημα από τον Ισημερινό για 19 δισεκατομμύρια δολάρια σε ζημιές κατά την Chevron για τη μόλυνση του Αμαζονίου τροπικό δάσος για μια περίοδο δύο δεκαετιών.
Η αντίδραση αρχίζει
Η απειλή για τη δημοκρατία που θέτει αυτή η αύξηση των εταιριών εξουσία δημιούργησε τη δική του αντίδραση, με αρκετές χώρες να επιδιώκουν τώρα να εγκαταλείψουν επενδυτή και κράτους επίλυσης διαφορών συνολικά.
ΗΒολιβία, το Εκουαδόρ και η Βενεζουέλα έχουν αποσυρθεί από το διεθνές κέντρο της Παγκόσμιας Τράπεζας για την επίλυση των διαφορών Επενδύσεων (ICSID), ενώ χώρες όπως η Βραζιλία και το Μεξικό έχουν αρνηθεί να υπογράψει επάνω σε αυτό. Η Νότια Αφρική έχει καταγγείλει μονομερώς το ΔΕΣ της με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η Ινδία έχει θέσει όλες τις διαπραγματεύσεις σε αναμονή, ενώ διεξάγει τη δική της εσωτερική επανεξέταση της πολιτικής. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει ακόμη υποστεί μια πρόκληση για τη δημόσια πολιτική που προκύπτουν από πολλές ΔΕΣ του. Ωστόσο, στο πλαίσιο του νέου διατλαντικού εμπορίου και των επενδύσεων εταιρικής σχέσης με εταιρείες των ΗΠΑ θα κερδίσει το δικαίωμα να αμφισβητήσει τα ευρωπαϊκά κράτη απευθείας ενώπιον των διεθνών διαιτητικών δικαστηρίων για πρώτη φορά.
Οι εκθέσεις δείχνουν ότι έχει κάθε πρόθεση να το πράξει.
You have been warned.
πρόσφατο βιβλίο του John Hilary Η φτώχεια του Καπιταλισμού περιλαμβάνει
πληρέστερες λεπτομέρειες σχετικά ΔΕΣ και την απειλή των επενδυτών και
κράτους επίλυσης διαφορών
Σχετικά με τον συγγραφέα ▼
John Hilary είναι εκτελεστικός διευθυντής του War on Want.
Δημοσιεύθηκε στο http://www.redpepper.org.uk
KYR
