Ποιος Έλληνας -και κατά το Σωκράτη, ποιος κοσμοπολίτης- δεν γνωρίζει σήμερα το μύθο του Μινώταυρου; Συνοψίζω με λίγα λόγια: Ήταν ένα άγριο τέρας που είχε ανθρώπινο σώμα και κεφάλι ταύρου. Ο Μίνωας, ο βασιλιάς της Κρήτης, τον φυλάκισε στον περίφημο Λαβύρινθο που έκτισε στα υπόγεια του ανακτόρου του ο Δαίδαλος. Τέλος βρήκε το θάνατο από τον Αθηναίο Θησέα, γιο του Αιγέα τον ήρωα και βασιλιά της Αθήνας. Όπως βλέπετε, όλη η ανθρωπογεωγραφία του ελληνικού χώρου του Αιγαίου συνοψίζεται σε αυτή τη σύντομη αναφορά. Φαίνεται πως κάθε ιστορία –αλλά και κάθε επιστήμη– πρέπει να αρχίζει με ένα μύθο και την κριτική του. Αυτή είναι η ανθρώπινη προσπάθειά μας σήμερα.
Εάν ερευνήσουμε τη σημασία μόνο των ανωτέρω ονομάτων, ήδη φτάνουμε σε πλατιά συμπεράσματα για την Ελληνική Μυθολογία. Όλη η ύπαρξή της είναι μία προσπάθεια να φτάσουμε στην αρχή των γεγονότων. Ανοίγοντας πόρτες έρευνας βλέπουμε μέσα κάτι από την αρχή των πάντων. Μία πλούσια ρίζα λέξεων από την αρχή μέχρι το τέλος. Για το λόγο τούτο ας αρχίσουμε από την αρχή.
ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΠΑΣΙΦΑΗ;
Πολύ όμορφο το όνομά της. Πασιφάη = σε όλους φως. Ίσως από αυτή την επίδραση κάναμε σήμερα τη Φωτεινή = αυτή που λάμπει, αυτή που αστράφτει. Η Μυθολογία μας λέει πως η Πασιφάη ήταν κόρη του Ήλιου, εδώ γίνεται απαστράπτουσα και η ιστορία λέει πως ήταν η γυναίκα του Μίνωα. Λίγη περαιτέρω έρευνα μάς λέει πως αυτή η Πασιφάη είναι που γέννησε το Μινώταυρο και πήρε το μισό όνομα τουλάχιστον από τον «πατέρα» του Μίνωα.
Πώς όμως μπαίνει στην ιστορία ο ταύρος; Ας το ερευνήσουμε και αυτό. Ο ταύρος φυσικά είναι το αρσενικό βόδι που δεν έχει ευνουχιστεί και είναι κατάλληλο για αναπαραγωγή και έχει επάνω του δυναμική ορμή. Λέμε: όρμησε σαν ταύρος. Ή η φράση «ταύρος σε υαλοπωλείο» = αυτός που τα διαλύει όλα. Αλλά και οι ταυρομαχίες. Επίσης, στην Κρήτη έχουμε τα ταυροκαθάψια, ένα αγώνισμα ακροβατικής ταυρομαχίας.
Ο ΜΙΝΩΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΣΙΦΑΗ
Η μυθολογική έρευνα λέει πως ο Μίνωας είχε δύο αδέρφια τα οποία του ζήτησαν να τους παραχωρήσει το θρόνο. Ο Μίνωας όμως για να τους αποδείξει το βασιλικό του αξίωμα, ζήτησε από το θεό Ποσειδώνα να του στείλει ένα θεϊκό σημάδι αναγνώρισης της βασιλείας του. Και αυτό έγινε. Ο θεός έβγαλε στην ακτή, κοντά στη Κνωσσό της Κρήτης έναν υπέροχο άσπρο ταύρο. Έτσι ο Μίνωας αναγνωρίστηκε όντως ο πραγματικός βασιλιάς. Στους βασιλιάδες όμως συνήθως έρχονται νέα και ανεπάντεχα μαντάτα.
Η γυναίκα του Πασιφάη ερωτεύτηκε τρελά εκείνον το λευκό ταύρο. Τούτο όμως ήταν εκδίκηση της θεάς Αφροδίτης. Έτσι δένεται σφιχτά ο μύθος με το μυστήριο. Ο έρωτας της Πασιφάης ήταν όντως «θεότρελος» και μέσα της ένιωθε ένα φυσικό και πραγματικό πόθο για το ζώο με το οποίο ήθελε –ντε και καλά που λέμε σήμερα– να ζευγαρωθεί. Πώς όμως θα γινόταν αυτό; Ήταν ένα άλυτο πρόβλημα.
Η γυναίκα του Πασιφάη ερωτεύτηκε τρελά εκείνον το λευκό ταύρο. Τούτο όμως ήταν εκδίκηση της θεάς Αφροδίτης. Έτσι δένεται σφιχτά ο μύθος με το μυστήριο. Ο έρωτας της Πασιφάης ήταν όντως «θεότρελος» και μέσα της ένιωθε ένα φυσικό και πραγματικό πόθο για το ζώο με το οποίο ήθελε –ντε και καλά που λέμε σήμερα– να ζευγαρωθεί. Πώς όμως θα γινόταν αυτό; Ήταν ένα άλυτο πρόβλημα.
Τον καιρό αυτό βρισκόταν εκεί στην Κρήτη και ο Δαίδαλος που τον είχε καλέσει ο Μίνωας. Η φωτεινή Πασιφάη του εξομολογήθηκε –έτσι χύμα– το ερωτικό της μαρτύριο και ο δαιμόνιος Δαίδαλος σοφίστηκε «μία κάποια λύση» που λέει και ο νεότερος Καβάφης.
ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ
Το σχέδιο αυτής της λύσης μάς το περιγράφει γλαφυρά ο αρχαίος συγγραφέας Απολλόδωρος που ζούσε και πιο κοντά στο τότε τεκταινόμενα. Ήταν Αθηναίος γραμματικός του 2ου αιώνα π.Χ. και έζησε στην Αλεξάνδρεια και στα «Χρονικά» του αναφέρει τα εξής:
«Ο Δαίδαλος, λοιπόν, κατασκεύασε μία αγελάδα από ξύλο, την στερέωσε πάνω σε ρόδες, έσκαψε κούφιο το εσωτερικό της και κόλλησε πάνω στη ράχη της το δέρμα μιας σφαγμένης αγελάδας. Την έστησε στον αγρό όπου συνήθιζε να βοσκάει ο ταύρος. Η Πασιφάη έλαβε θέση μέσα σ’ αυτήν και ο ταύρος ενώθηκε μαζί της όπως με μία αληθινή αγελάδα».
«Ο Δαίδαλος, λοιπόν, κατασκεύασε μία αγελάδα από ξύλο, την στερέωσε πάνω σε ρόδες, έσκαψε κούφιο το εσωτερικό της και κόλλησε πάνω στη ράχη της το δέρμα μιας σφαγμένης αγελάδας. Την έστησε στον αγρό όπου συνήθιζε να βοσκάει ο ταύρος. Η Πασιφάη έλαβε θέση μέσα σ’ αυτήν και ο ταύρος ενώθηκε μαζί της όπως με μία αληθινή αγελάδα».
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ
Έτσι ο Δαίδαλος αποδείχτηκε αυθεντία στην τέχνη της υπεκφυγής και ο πρώτος τεχνίτης ίσως της τεχνιτής γονιμοποίησης. Και πάλι έτσι, αφού η βασίλισσα γκαστρώθηκε, μετά από εννέα μήνες γέννησε το Μινώταυρο που πήρε το μισό όνομα του βασιλιά συζύγου της –χωρίς τη δική του συμμετοχή σε τίποτα– και το άλλο μισό του ταύρου.
Εάν πάρουμε αυτό το μύθο στην κυριολεξία του θα βρεθούμε σε ένα πηχτό μυστήριο και αδιαπέραστο όπως και η άμωμος σύλληψη ή το κρίνο. Όμως ο αρχαίος Θεός Ποσειδώνας και η σεληνιακή θεά Πασιφάη μάς δίνουν όλα τα στοιχεία μιας αρχαίας ιερογαμίας όπου αγκαλιάζονται δύο από τα ωραιότερα ουράνια άστρα (Γαία και Σελήνη) και λειτουργούν χωρίς διαστροφή να εξηγήσουν τα ανεξήγητα.
Εάν πάρουμε αυτό το μύθο στην κυριολεξία του θα βρεθούμε σε ένα πηχτό μυστήριο και αδιαπέραστο όπως και η άμωμος σύλληψη ή το κρίνο. Όμως ο αρχαίος Θεός Ποσειδώνας και η σεληνιακή θεά Πασιφάη μάς δίνουν όλα τα στοιχεία μιας αρχαίας ιερογαμίας όπου αγκαλιάζονται δύο από τα ωραιότερα ουράνια άστρα (Γαία και Σελήνη) και λειτουργούν χωρίς διαστροφή να εξηγήσουν τα ανεξήγητα.
No comments:
Post a Comment